De minister stelde Reibestein en Rinnooy Kan begin januari aan als verkenners om na te gaan hoe de liberalisering in de extramurale farmaceutische zorg uitpakt.
Marges onder druk
Reibestein en Rinnooy Kan staan in hun brief aan de minister uitgebreid stil bij de kritiek van de apothekers op het preferentiebeleid voor goedkope medicijnen. De marges zijn daardoor zo onder druk komen te staan, dat volgens de apothekers een groot aantal apotheken op de rand van faillissement staat. De verkenners hebben onvoldoende inzicht kunnen krijgen in de financiële positie van de apothekers. Zij adviseren daarom de minister op de kortst mogelijke termijn een onderzoek daarnaar te laten verrichten. Zij willen ook nader onderzoek naar de klacht van apothekers dat door het preferentiebeleid medicijnen vaak niet op tijd geleverd worden aan de apotheek.
Vergoeding loskoppelen
De verkenners pleiten ervoor de vergoeding voor de distributie van medicijnen los te koppelen van de vergoeding voor de farmaceutische zorg die de apotheker verleent. Uit de prijs van medicijnen worden zowel de kosten van de medicijnen betaald als de kosten van distributie en zorgverlening. Als die afzonderlijk worden gecontracteerd, kan de apotheker zich beter richten op zijn wezenlijke taak: de beste farmaceutische zorg voor de patiënt.
Zorgverzekeraars
Zorgverzekeraars kunnen volgens de verkenners meer door om innovatie te stimuleren door niet alleen op de prijs te letten, maar ook op de kwaliteit van de farmaceutische zorg. Dan gaat het bijvoorbeeld om de overdracht van medicatie tussen zorgverleners, therapietrouw en preventie. Zij roepen de verzekeraars op om meer contracten op maat af te sluiten om nieuwe vormen van samenwerking in de eerste lijn mogelijk te maken.
Rol van de overheid
De overheid kan zich volgens de verkenners beperken tot een regisserende en toezichthoudende rol. Zij adviseren de minister onder haar leiding tenminste een keer per jaar een georganiseerd overleg tussen alle relevante partijen (patiënten, fabrikanten, groothandels, apotheken en zorgverzekeraars) bijeen te roepen om de voortgang binnen het stelsel te bespreken. De overheid moet ook het uitwisselen van elektronisch toegankelijke patiëntengegevens bevorderen en een langetermijnvisie voor de sector opstellen en uitdragen.
Wennen en verbeterpotentieel
Volgens de verkenners moeten de verschillende partijen wennen aan de nieuwe situatie. Maar apothekers, zorgverzekeraars, geneesmiddelenfabrikanten en groothandels zijn goed in staat om in onderling overleg de vernieuwingen door te voeren en de patiënt uitstekende farmaceutische zorg tegen aanvaardbare kosten te leveren. ´Wij vinden het bemoedigend dat alle partijen die we hebben gesproken dezelfde toekomstvisie delen: de apotheker als professionele zorgverlener binnen een sterke, geïntegreerde eerstelijnszorg´, aldus Reibestein en Rinnooy Kan.
Dit is een zwak advies. Blijkbaar hadden de onderzoekers niet alleen moeite om inzicht te krijgen in de financiële positie van apothekers (zo moeilijk kan dat toch niet zijn), maar ook in marktwerking in de zorg. Zorgverzekeraars zien apothekers als doosjesschuivers en wachten op golf van faillissementen voordat zij bereid zijn voor service te betalen.
Extra vergoeding voor betere kwaliteit van de dienstverlening is al jaren de wens van apothekers, maar zorgverzekeraars bewijzen op dit vlak enkel lippendiensten. Eenmaal onder vier ogen vertellen de zorgverzekeraars dat zij geen behoefte hebben aan kwaliteitsinitiatieven die de kosten omhoog stuwen (ongeacht hoe kostenefficient), en dat zij elk onderzoek dat aantoont dat extra uitgaven leiden tot een kostendaling elders sterk zullen wantrouwen. Dan helpt een ‘onderzoek’ van ‘verkenners’ met een afsluitende oproep aan zorgverzekeraars natuurlijk niet.
De vraag is nu of de KNMP dit flutonderzoek zal accepteren. Ja de reputatie van beide heren is bijzonder goed, maar de eerste de beste onderzoeker die de zorginkoopmarkt kent kan dit onderzoek aan flarden schieten. Of de KNMP dit gaat doen is zeer de vraag want de afgelopen jaren lijkt deze brancheorganisatie het spoor geheel bijster.