Door betere informatiewisseling tussen de verschillende afdelingen kunnen de opeenvolgende stappen in het zorgproces veel beter op elkaar worden afgestemd. ‘Ziekenhuizen leggen nu te veel de nadruk op het aansturen van capaciteiten, maar ze zouden beter kunnen streven naar het verbeteren van patiëntenstromen,’ concludeert Justin Drupsteen. Hij promoveert op 28 november aan de Rijksuniversiteit Groningen.

Overbelast spoor

Het complexe behandelingsproces van patiënten in een ziekenhuis laat zich heel goed opvatten als een enorm rangeerterrein vol treinen. Raakt een bepaald stukje spoor overbelast, dan leidt dat tot opstoppingen die we in het dagelijks leven kennen als wachtlijsten. Er is al enig onderzoek verricht naar de logistieke kant van de ziekenhuiszorg, maar het ‘supply chain’-perspectief waarop Drupsteen zich richtte, bleef tot nu toe onderbelicht. Hij deed casestudy’s in verschillende ziekenhuizen om de ketenproblematiek in kaart te brengen.

Grote winst

Drupsteen keek daarbij specifiek naar het effect van samenwerking door verschillende ziekenhuisafdelingen. Vooral als opeenvolgende afdelingen qua planning de handen ineenslaan, valt er een grote winst te behalen bij de snelheid van de behandeling. ‘Als de afdeling radiologie bijvoorbeeld weet dat de orthopeden het op woensdag heel druk hebben, kan daarop geanticipeerd worden, om zo een continue patiëntenstroom te waarborgen.’

Oorzaken

Dat dat soort informatie nu niet wordt gedeeld, heeft een aantal oorzaken, zegt Drupsteen. ‘Anders dan in een fabriek zien de verschillende afdelingen in een ziekenhuis niet wat er met de patiënten gebeurt. De radioloog weet niet waar zijn patiënten naar toegaan en dat kán hij vaak ook niet weten. Verder hebben zorgprocessen vaak een hoge mate van onzekerheid. Je kunt in een behandeling soms niet meer dan een stap vooruit plannen. Daarnaast zijn ziekenhuizen zo georganiseerd dat afdelingen alleen worden afgerekend op een optimale benutting van hun eigen faciliteiten. Er wordt niet gestuurd op het overkoepelende belang.’

Oplossingen

Het antwoord op dat probleem is integratie van planning en beheersing van de ziekenhuiszorg. Drupsteen: ‘Om stabiele patiëntenstromen te creëren, moet elke afdeling in een ziekenhuis steeds rekening houden met de vorige stap en de vervolgstap. In ziekenhuizen waar de agenda’s van verschillende afdelingen met elkaar worden gedeeld, werkt dat heel goed. Om dat in het oog te houden zouden ziekenhuizen moeten sturen op doorstroming, in plaats van op productie per afdeling. Dan moeten ze soms voor lief nemen dat capaciteiten minder efficiënt worden benut. Dat is uiteindelijk patiëntvriendelijker en voor ziekenhuizen bovendien financieel interessant, want snelle behandelingen worden eerder vergoed door de verzekeraar.’