Over anderhalf jaar zou het vaststellen van acute ernstige verwardheid (delirium) na een operatie even eenvoudig kunnen zijn als het meten van de bloeddruk. Of dit lukt, hangt af van de resultaten van het vervolgonderzoek naar de e.e.g.-meting waarop de Utrechtse technisch-geneeskundige Willemijn van der Kooi onlangs is gepromoveerd.

Het vervolgonderzoek onder leiding van neuroloog-intensivist Arjen Slooter is net gestart. Daarvoor wordt bij 154 post-operatieve patiënten in het UMC Utrecht, Radboudumc, Isala Klinieken en Charite in Berlijn een prototype getest. Het meetinstrument bestaat uit een hoofdband met een paar elektroden en een kastje ter grootte van een gsm om de deliriumwaarden af te lezen. Van der Kooi verwacht de resultaten over een à anderhalf jaar.

Technische oplossing

Van der Kooi, die technisch-medische zorg verricht bij hartpatiënten in het UMC Utrecht, was van meet af aan betrokken bij de nieuwe meetmethode. ‘Artsen vroegen mij om een technische oplossing om een delirium beter te kunnen vaststellen. Normaal worden hiervoor vragenlijsten gebruikt. In praktijk blijkt dat geen goede manier, omdat deze patiënten vaak niet goed kunnen spreken. En ic-verpleegkundigen zijn meer gewend om met apparatuur te werken dan met vragenlijsten. Daardoor, zo blijkt uit eerder onderzoek, wordt ongeveer de helft van de deliriumgevallen gemist.’

Praktijk

Uit onderzoek is al bekend dat de hersengolven bij deliriumpatiënten trager en onregelmatiger zijn. Toch laat de techniek e.e.g.-meting in praktijk nog niet toe, vertelt Van der Kooi. ‘Het is tijdrovend en duur om 21 elektroden aan te brengen en gedurende een haf uur de hersengolven te meten.’ Uit haar onderzoek blijkt dat kan worden volstaan met drie elektroden op het hoofd, en dat een meting niet langer dan een minuut hoeft te duren. ‘Dat scheelt veel werk en tijd. Bovendien kan mogelijk de mate van het delirium worden vastgesteld.’ Het pas gestarte vervolgonderzoek moet bevestigen dat een minuut meten voldoende is of dat iets meer tijd nodig is.

Het UMC Utrecht heeft patent aangevraagd op het algoritme dat de deliriumwaarden berekent en op de exacte plaatsing van de elektroden op het hoofd. Innovatie-experts van Pontes Medical werken met onderzoeker en neuroloog-intensivist Slooter van het UMC Utrecht aan de commerciële ontwikkeling en implementatie van het meetinstrument. Medische technologen en het bedrijf npk design ontwerpen het nieuwe meetsysteem.

Kans op delirium

Een delirium komt voor bij circa de helft van de ic-patiënten en bij 15 tot 25 procent van de ouderen. ‘Hoe ouder en fragieler, hoe groter de kans. En hoe langer een delirium duurt, hoe groter de kans op blijvende cognitieve schade.’