Onder het genot van een drankje en een zakje zojuist uitgereikte cashewnoten zette ik de eerste film op. Tegen het einde van de film – de ontknoping moest nog komen – kwam een stewardess mij vertellen dat ze bezig waren met een 7-jarig jongetje dat ziek was geworden. De jongen was in Groot-Brittannië door zijn ouders op het vliegtuig gezet om na een tussenstop in Amsterdam door te vliegen naar zijn tante in Toronto. De stewardess vertelde dat hij onwel was, hevig aan het overgeven was en ook klaagde over een dikke keel. Bij mij begonnen direct de alarmbellen te rinkelen: ‘het zakje nootjes’. Ik gaf de stewardess dan ook mee het jongetje goed in de gaten te houden omdat het mogelijk een allergische reactie was.
Nog voor het einde van de film kwam ze mij met een bezorgd gezicht halen: het ging helemaal niet goed met de jongen. Ze vroeg me of ik snel wilde komen kijken. Aangekomen bij de pantry trof ik daar een zeer angstig jongetje aan met opgezwollen ogen en lippen. Hij gaf aan dat hij zeer moeilijk kon slikken en benauwd was. Snel daarna raakte hij in shock met een nauwelijks voelbare pols.

Levensgevaar

‘Get help’, dacht ik en ik heb iedereen met maar een beetje medische achtergrond zich laten melden bij de stewardess. De beste vangst was een Canadese cardioloog die ik gelijk bombardeerde tot eerste assistent. Mijn collega kreeg een upgrade naar verpleegkundige. Er volgde een aantal angstige uren. Ik heb alle medische spullen doorzocht op kindermateriaal. Helaas trof ik alleen naalden en een zuurstofkapje voor volwassenen aan, maar wel een aantal ampullen adrenaline. Deze moesten ter plekke verdund worden. De crew en mijn ad-hoc medisch team hielpen vreselijk goed mee. Naast het medisch handelen, ging er maar één woord door mijn hoofd: landen! Na de jongen twee keer adrenaline te hebben gegeven, namen de klachten alleen maar toe. ‘Dit kind is in levensgevaar’, oordeelde ik en ik wist dat het ieder moment mis kon gaan. Al snel kwam een stewardess met een formulier aanzetten. Zodra je de medische kit gebruikt of zodra een extra landing wordt overwogen, moeten protocollen worden gevolgd.

Leiding aan boord

De gezagvoerder had de leiding aan boord en hij vervulde zijn rol met verve. Zodra de situatie het toeliet, riep hij mij naar de cockpit voor een conference call tussen hem, mij, de luchtverkeersleiding en de medische dienst in Amsterdam. Er werd uitgebreid stilgestaan bij de medische situatie en de vluchtinformatie. We zaten tenslotte boven de oceaan. Vervolgens kwamen alle belangen op tafel: de belangen van het jongetje, de belangen van de overige passagiers en de financiële belangen (een extra landing zou 150.000 euro kosten). De gezagvoerder maakte heel duidelijk dat de gezondheid van het jongetje bovenaan stond. Verscheidene scenario’s passeerden de revue, elk met een eigen risico-inventarisatie. Alles werd rustig en met respect voor alle partijen besproken.

Respectvol

Ik heb twintig jaar als arts in de acute zorg gewerkt. Op basis van die ervaring kan ik zeggen dat ik een diep respect heb voor de professionele gang van zaken aan boord van het KLM-toestel. De leiderschap die de gezagvoerder toonde en het crisisoverleg met alle relevante actoren waren zeer gestructureerd en volledig. De respectvolle manier van omgang met de diverse partijen zullen mij nog lang bijblijven. Als het altijd zo gaat, is het volledig terecht dat de luchtvaart als voorbeeld dient voor hoe het in de zorg ook zou moeten. De veiligheidscultuur in de luchtvaart is hoog, er worden veel checks gedaan en protocollen worden strikt nageleefd.
Uiteindelijk is besloten door te vliegen naar Toronto en gelukkig heeft het jongetje het overleefd. Bij aankomst is hij overgedragen aan medisch personeel van een ziekenhuis; zij hebben zijn allergie verder behandeld. Met een vreugdedans en een enorme ervaring rijker stapte ik van boord. Maar vooral met vreselijk veel respect voor de gezagvoerder en de crew van KLM.

Suzanne Kruizinga, voorzitter CNV Zorg & Welzijn.