Wat mij opvalt, is de felheid waarmee er stelling wordt genomen, terwijl tegelijkertijd wel het belang van mantelzorg wordt benadrukt. De boodschap die er uit te halen valt: ‘Mantelzorg móet en het liefst nog meer, maar zeker niet op deze manier.’
Gevoelig onderwerp
De felle reacties geven aan dat het een gevoelig onderwerp is. In medisch perspectief kun je spreken van een pijnlijke onderhuidse ontsteking. Die wordt aangeraakt en dat roept overgevoelige reacties op.
De mantelzorgers zelf hebben schijnbaar weinig last van deze overgevoeligheid. Uit de resultaten bij Vierstroom kun je afleiden dat daar een vorm van ‘verplichting’ is gevonden die mensen aanspreekt en die succesvol is. Uit de daaropvolgende reacties kun je verder afleiden dat ‘gewone vrijwillige’ vormen van mantelzorg succesvol zijn.
Rome
Mantelzorgers en zorgprofessionals kunnen elkaar dus goed en op diverse manieren aanvullen. Daarvoor moet worden samengewerkt. Omdat mantelzorg belangrijk is en wezenlijk bijdraagt aan het welzijn van ‘mevrouw De Vries’ moeten we deze ontwikkeling stimuleren. Er zijn zogezegd verschillende wegen die naar Rome leiden; of de ene weg beter is dan de andere vind ik in deze niet belangrijk.
Vertrouwde huishoudelijke hulp
Ik wil juist energie besteden aan mogelijkheden die nog te weinig worden benut. Mantelzorg gaat vaak over huishoudelijke (facilitaire) activiteiten. Vooral de facilitaire organisaties hebben veel raakvlakken op dit gebied. Zij kunnen dus veel bereiken in de samenwerking met mantelzorgers. Laat elke mantelzorger van mevrouw De Vries vertellen hoe hij/zij kan bijdragen aan haar welzijn. En help hen bij die taak. Ook als het niet goed uitkomt in de facilitaire bedrijfsvoering. En werk ook gewoon samen met de eigen particuliere professionals van mevrouw De Vries, zoals haar eigen vertrouwde huishoudelijke hulp.
Competenties
Zorgprofessionals en facilitaire professionals moeten met die samenwerking leren omgaan. Ze moeten opnieuw hun professionaliteit definiëren. Daarbij gaat het niet om een taakomschrijving maar om de taakopvatting. Moet een professional vooral technisch vakbekwaam zijn en zijn taken uitvoeren of moet de professionaliteit zich primair richten op het resultaat: het welzijn van mevrouw De Vries? Welke andere competenties zijn daarvoor dan nodig? Denk aan: communicatie met familieleden, met huishoudelijke hulpen of andere ‘buitenstaanders’, zich kwetsbaar opstellen, mantelzorgers adviseren en helpen. Hoe help je als zorgprofessional een mantelzorger als die zelf voor mevrouw De Vries wil koken, hoe laat je je als facilitaire professional helpen als een mantelzorger zich met de schoonmaak bemoeit en durf je een buurman een technisch klusje te laten uitvoeren voor mevrouw De Vries? Hoe werken zorgprofessionals en facilitaire professionals daarin samen?
Samenwerking
Openstaan voor samenwerking met ‘buitenstaanders’ is een begin, actief daar op trainen, is een vervolg. Uiteindelijk kan de hele professionele organisatie worden ingericht op een grote diversiteit in samenwerkingsrelaties. Overgevoelige reacties zijn er dan niet meer, want er zijn vele wegen die leiden naar het welzijn van mevrouw De Vries en alle anderen. Ondanks al die verschillende wegen vindt de echte professional altijd de beste weg.
Carel Wielinga, managing partner cure & care bij Hospitality Consultants
Helaas zijn we de afgelopen 30 jaar heel erg verwend geweest in Nederland op zorg- en andere gebieden. Hele generaties die denken alleen maar rechten en geen plichten te hebben…
Voeg daarbij het kapitalistisch denken dat zo ongeveer overal in de maatschappij is doorgedrongen en je hebt een recept voor grote problemen. Ben ik daar als 49 jarige vrij van? Nee, maar mijn ouders hebben altijd voor mij gezorgd en door die generatie leef ik nu in luxe. Mijn voornemen is om voor mijn vader (moeder is overleden) te zorgen als hij niet meer kan met de hulp die er dan evt. nog te krijgen/kopen is. Dat gaat mij offers kosten! Dat ga ik niet gemakkelijk vinden, maar ik kan het niet maken om hem in de kou te laten staan. Dat hoeft geen overheid voor mij te bedenken……
Een morele verplichting is er voor elk kind om de ouder te verzorgen.Maar als dat kind het niet meer kan, dan wil het niet een manager ontmoeten die vader of moeder niet opneemt als die niet verplicht die uren aanwezig wil zijn.En je bent tenslotte niet verplicht om een manager jouw privezaken te vertellen en te vertellen waarom je niet komt.De manager was minder stellig toen hem werd gevraagd zijn salaris bij te stellen naar de Balkenendenorm, toen had HIJ ineens geen morele verplichtingen en dus kunnen we vaststellen dat deze uitbuiter die al heel, heel veel winst maakte, gewoon uit is op andere zaken. En ja, dat wringt.Er is geld genoeg bij de Vierstroom, alleen wil mijnheer nog meer en dat is niet een goede reden om mensen te dwingen tot actie.Dus komt er een reactie.Deze uitbuiter gaat te ver.
Een morele verplichting is een beperking van vrijheid en dat is natuurlijk niet leuk. De beperking wordt natuurlijk geaccepteerd indien het alternatief, bijvoorbeeld geen zorg voor mensen met lagere inkomens, erger is. Om dat punt te maken moet duidelijk zijn dat het geld op is, dat er nergens meer bezuinigd kan worden en dat er nu echt pijnlijke keuzen moeten worden gemaakt. En laat het bestuur van de vierstroom (bijvoorbeeld Jeroen van de Oever) nou net zelf ruim boven de maatschappelijke norm verdienen. Tja, dan kun je scherpe reacties uit de samenleving verwachten. Nu lijkt het erop dat de maatschappelijk onacceptabel hoge salarissen van de bestuurders betaald worden door professionals te ontslaan en te vervangen met ‘aangewezen vrijwilligers’.
Verder is het idee om optimaal gebruik te maken van mantelzorgers gewoon goed.