“Marktwerking lijkt meer een doel op zich te zijn geworden dan een middel om te komen tot meer efficiency en kwaliteitsverbetering. Je kunt je doelen ook bereiken via benchmarking”, zegt Tijo Collot d’Escury, hoofd van de afdeling gezondheidszorg van Roland Berger. Hij doelt met name op de intramurale ggz die veelal regionaal is geclusterd. “Marktwerking leidt voor zo’n deelsector tot veel administratie en overhead.”
Schaalvergroting is niet het antwoord
Roland Berger heeft de trajecten voor invoering van prestatiebekostiging en marktwerking in de AWBZ-sectoren naast elkaar gezet en gekeken hoe de instellingen daarmee omgaan. Door de introductie van de zorgzwaartepakketten zijn de instellingen voor het behalen van hun omzet veel afhankelijker geworden van hun cliënten. Dit stelt nieuwe eisen aan de bedrijfsvoering. “Schaalvergroting is niet het antwoord. Grotere instellingen behalen zelfs een lager rendement dan kleine instellingen”, aldus adviseur Mireille van Reenen. Volgens haar dienen instellingen zich eerst te beraden op hun strategie. Ze moeten bepalen welke diensten ze willen aanbieden en hoe ze zich willen positioneren. ”Het combineren van ondersteunende diensten, zoals inkoop,schoonmaak en catering in een joint-venture is vaak eenvoudiger en effectiever dan zomaar een fusie van hele instellingen.”
Geen grote klapper
Roland Berger relativeert de te behalen besparingen op de inkoop. De kosten in de ouderenzorg, gehandicaptenzorg en de ggz bestaan voor 70 tot 75 procent uit personeelskosten. De inkoop zorgt voor twintig procent van de kosten. “Als je tien procent op de inkoop bespaart, bespaar je slechts twee procent van je totale kosten. Dat is zeker interessant gezien de lage marges maar je kunt hiermee geen grote klapper maken”, aldus Collot d’Escury. (Zorgvisie – Eric Bassant)
Lees ook:
Roland Berger wil af van numerus fixus
Plexus: marktwerking maakt zorg efficiënter
Zorgvisie magazine
Interesse in meer achtergronden? Word nu abonnee van Zorgvisie.
Marktwerking in de zorg bestaat niet. We zijn allemaal uitvoerende organen gestuurd door de overheid. Helaas maar waar.
Zodra echte bedrijfs/bestuurskundige innovaties toegelaten worden, dan is er pas marktwerking.
marktwerking in de zorg is niets nieuws, maar het is verrassend dat ook Berger nu tot de conclusie komt dat in het overheidsbeleid marktwerking meer doel dan middel geworden is.
het heeft me altijd verbaasd dat in de pleidooien voor (meer) marktwerking de uitkomst als axioma leek vast te staan, terwijl nog nauwelijks een analyse was gemaakt van de markt. Was dat wel gebeurd, dan was men wellicht veel eerder tot de conclusie gekomen dat door het karakter van de zorgbehoefte van een level playing field op welke markt dan ook geen sprake zou zijn.
1. de behoefte aan zorg is oneindig en er zullen altijd vragers zijn die de prijs kunnen betalen; dit drijft de prijs op.
2. veel behoefte aan zorg is acuut en locatiegebonden. het slachtoffer van een ongeval moet direct geholpen worden en ook de behandeling van hartfalen kan niet worden uitgesteld tot de markt is verkend. de meest nabije aanbieder zal in de regel de klandizie krijgen.
3. elk aanbod schept zijn eigen vraag: farmacie en medische technologie blijven zich ontwikkelen en de ontwikkelaars zullen hun producten in de markt willen zetten.
4. wij, patiënten, gaan er van uit dat de overheid ons, kiezers, zal voorzien van wat we nodig hebben, ook al kiest de overheid voor bediening via de markt. en dus kunnen potentiële marktpartijen hun aanbod bij de overheid neerleggen.
5. de medische stand bepaalt via de opleidingstrajecten zelf voor een groot deel het aantal zorgaanbieders en kan zo het (theoretisch vrije) aanbod op de markt controleren; de patiënten kunnen daar geen macht tegenover stellen, maar zijn ook fysiek afhankelijk.
de nieuwe regering doet er goed aan met deze werkelijkheid de verdere invoering van marktwerking in de zorg te heroverwegen.
Er is feitelijk geen sprake van marktwerking; er zijn financieringsmethodieken ingevoerd om kosten beter beheersbaar te houden. Dat grootschaligheid tot nadeel strekt, zowel financieel als vwb de kwaliteit is al vaker vanuit onderzoeken bevestigd.
Ik sluit niet uit dat, als zorgaanbieders meer vrijheid (minder regels) krijgen, ook t.a.v. tariefstelling, er in alle opzichten betere resultaten komen zonder de overheidsfinancien zwaarder te belasten. Nu wordt dienstverlening geknepen om maar binnen de tariefstelling van de overheid te blijven. Dat leidt wel tot bedrijfsvoering met oogkleppen en tot verschraling, niet tot echte innovatie.