De Rob onderzocht de afstemming van de drie zorgwetten en keek daarbij ook naar de Wlz en de Zvw, omdat gemeenten daar ook zijdelings mee te maken krijgen. Uit een wetsanalyse komt naar voren dat de wetten op een aantal punten van elkaar verschillen, staat in het rapport Zorg voor samenhangende zorg. Het belangrijkste verschil is volgens de Rob dat de overheid vanuit de Wet PG zelf veel regelt, terwijl er bij de Wmo en de Jeugdwet van mensen wordt gevraagd zoveel mogelijk zelf te doen. En waar integrale dienstverlening bij de Wmo en de Jeugdwet centraal staat, blijkt dat bij de overige wetten niet zo te zijn. Daarbij vereisen de wetten ook niet allemaal dezelfde mate van samenwerking tussen gemeenten en verschilt de manier waarop er aanspraak kan worden gemaakt op een pgb. Ook zijn er verschillen in de eigen bijdrage die mensen moeten betelen, de wetgeving rondom de uitwisseling van persoonsgegevens, de manier waarop het toezicht is geregeld en de regels over terugvordering, zo blijkt uit het rapport.  

Zorgwetten en de financiën
Op het gebied van financiën waarschuwt de Rob voor het gevaar dat gemeenten en het Rijk elkaar in ‘een verstikkende wurggreep’ gaan houden. Dat komt door de financiële verhoudingen tussen het Rijk en de decentrale overheden. ‘Decentralisatie van het beleid veronderstelt dat gemeenten vrij zijn zelf de uitkomst van het beleid te bepalen. In financiële zin betekent dit dat gemeenten eigen afwegingen moeten kunnen maken over de meest doelmatige manier om resultaten te halen. Dit terwijl gemeenten in hoge mate afhankelijk zijn van de inkomsten vanuit het Rijk. Daarin schuilt het gevaar van de verleiding om het te behalen resultaat en de besteding van de gelden vast te stellen.’

Geen afstemming voor burgers
Voor burgers leidt het tekort aan afstemming ertoe dat ze hier en daar tussen wal en schip vallen, valt in het rapport te lezen. In totaal maakt 7 procent van de zorgbehoevenden in het sociaal domein gebruik van een combinatie van de wetten. Volgens de Rob is het grootste probleem dat de leefwereld van burgers botst met de systeemwereld van de overheid. Hoewel dit volgens de raad geen nieuw fenomeen is, is het wel een nieuwe ontwikkeling dat professionals daar steeds meer mee te maken krijgen.

Oplossingen voor gebrek aan afstemming
Al met al is de Rob tijdens het onderzoek op verschillende vlakken knelpunten tegengekomen. ‘In de praktijk wringt het soms bij de burger als die wordt vermalen in de bureaucratie. Het knelt bij professionals waarvan wordt gevraagd dat zij binnen het systeem de ruimte opzoeken om maatwerk te leveren. Maar dan wel doelmatig, doeltreffend en rechtmatig’, schrijft de raad. ‘Het schuurt soms in de uitvoering waar partijen met cultuurverschillen en andere uitvoeringsopdrachten moeten samenwerken. Dat gaat niet vanzelf, daarin moet worden geïnvesteerd.’ Toch adviseert de Rob het ministerie van VWS niet om in te grijpen in het systeem of in de organisatie van openbaar bestuur, omdat de oplossing daar volgens de raad niet ligt. ‘Afstemming tussen de zorgwetten kan beter, maar aal niet teveel overhoop in het systeem van de zorgwetten of in de organisatie van het openbaar bestuur.’

Dossier Transitie langdurige zorg
De AWBZ gaat in delen over naar de Wmo en de Zorgverzekeringswet. Ook de Participatiewet en de Wet jeugdzorg worden gedecentraliseerd. Hoe verloopt deze enorme stelselwijziging?