Artikel bewaren

U heeft een account nodig om artikelen in uw profiel op te slaan

Login of Maak een account aan
Reacties1

Sturing op de zorgvraag

Iedereen is het erover eens dat ons huidige zorgsysteem niet langer houdbaar is. De sterk toenemende zorgvraag moet worden opgevangen met schaarser wordende menskracht en geld. De oplossing wordt veelal gezocht in het herontwerpen van het zorgaanbod. Deze eenzijdige aanpak heeft echter onvoldoende effect. Ik pleit dan ook voor een tweezijdige benadering: reguleer zowel het aanbod als de vraag.
Sturing op de zorgvraag

Foto: Roel Dijkstra

Politici erkennen al geruime tijd dat er ingrijpende maatregelen nodig zijn om de gezondheidszorg betaalbaar te houden. Kenmerkend voor al die maatregelen van de afgelopen jaren is echter dat het vooral pogingen zijn geweest om de aanbodzijde – de zorgaanbieders – te reguleren. Maar, zoals elke econoom kan bevestigen, zonder vraag is er ook geen aanbod. Het is dus zaak niet alleen de aanbodzijde te reguleren, maar juist ook de vraagzijde.

In de collectiviteit en de solidariteit van ons zorgstelsel is de individuele verantwoordelijkheid van mensen zoekgeraakt. Er wordt nauwelijks een relatie gezien/ervaren tussen individueel gedrag en stijging van de zorgkosten. Het loont de moeite op zoek te gaan naar mogelijkheden om de eigen verantwoordelijkheid terug te brengen c.q. de zorgvraag te beïnvloeden.

Enkele voorzetten

– Versober het basispakket.

Het College voor zorgverzekeringen heeft hier onlangs enkele waardevolle aanzetten toe gedaan. In zijn nota Geneeskundige GGZ deel 1 pleit het CVZ voor een strakker onderscheid tussen ‘stoornissen’ en ‘klachten’. Het laatste zou met name door de burgers zelf betaald dienen te worden. En recentelijk stelde het CVZ vraagtekens bij de vergoeding van extreem dure geneesmiddelen voor kleine patiëntengroepen.

– Bestrijd het hypesyndroom.

Hoeveel honderden miljoenen hebben we de afgelopen jaren uitgegeven aan de behandelingen van het ‘hypesyndroom’? . Zo waren de ‘muisarm’, het ‘sick-buildingsyndroom’ en de bekkenbodeminstabiliteit veelvoorkomende ziektebeelden waar we nu nog maar weinig van horen/weinig last van hebben. Maar nu lijkt het er weer op dat de opvoeding van de kinderen niet lukt als er geen Ritalin aan te pas komt.

– Bestraf slecht gedrag.

Ondanks vele studies die het verband aantonen tussen slechte leefstijl en gezondheidsklachten is er nog steeds geen premiedifferentiatie mogelijk voor risicogedrag (bijvoorbeeld roken, drinken). In dit kader past ook het voorstel van een ziekenhuisbestuurder om de kosten van behandeling van comazuipers niet meer te financieren uit het zorgbudget, maar te verhalen op de direct betrokkenen.

– Bevorder goed gedrag.

Het is opvallend dat wij in Nederland nauwelijks investeren in het voorkomen van ziekten. In de contractering door zorgverzekeraars is nauwelijks ruimte voor het maken van afspraken voor preventieve activiteiten. Ook in basispakket/Wmo wordt hier nauwelijks aandacht aan besteed. Het Sporten en Bewegen in het onderwijs is sinds jaar en dag onderhevig aan bezuinigingspogingen. Ondertussen maken wij ons zorgen over het toenemend overgewicht en alle daaraan verbonden gezondheidsrisico’s.

– Selectief wachten.

Belangrijk element bij het afsluiten van de zorgcontracten met de verzekeraars is het wegwerken van de wachtlijsten en het verkorten van de wachttijden. Dit kan alleen gerealiseerd worden door overcapaciteit te organiseren. Natuurlijk is er zorg die acuut geleverd moet worden, maar schaarste heeft ook een zeker remmend effect op de zorgvraag.

– Herstel de relatie tussen kosten en activiteit.

Hef niet een algemene eigen bijdrage, maar koppel deze aan de hoogte van de zorgconsumptie. Bijvoorbeeld als een zelf te betalen percentage van iedere behandeling (met een maximum per jaar) zodat de patiënt zich meer bewust wordt van de kosten van zijn behandeling. Het zal een remmend effect hebben op de zorgvraag.

– Gezondheidswinst.

Stuur nadrukkelijker op de gezondheidswinst en maak een afweging tussen de kosten van de behandeling en de gezondheidswinst. Kijk of hierbij naast de winst in kwaliteit van leven ook de economische winst kan worden betrokken.

Vergroot eigen verantwoordelijkheid

Bovengenoemde maatregelen zijn bedoeld als voorbeelden/oproep om de eigen verantwoordelijkheid van de burger voor de aard en omvang van zijn zorgvraag te vergroten. Het zijn ingrijpende keuzes en maatregelen die vragen om een politiek-maatschappelijke discussie en besluitvorming. In politiek Den Haag blijken keer op keer de emoties de noodzakelijke rationaliteit van het debat te overschaduwen. Misschien helpt het als we net zoals in de jaren tachtig van de vorige eeuw een Brede Maatschappelijke Discussie organiseren. Dit keer niet over het vraagstuk van kernenergie, maar over de houdbaarheid van ons zorgstelsel.

Afsluitend

Een eenzijdige focus op de zorgaanbieder is onvoldoende om de zorgkostencurve daadwerkelijk om te buigen. Zonder interventies aan de kant van de zorgvraag is het “dweilen met de kraan open”. Dit vraagt om een politiek-maatschappelijk debat, maar bovenal om politiek leiderschap en moed. Laten we hopen dat naast de economische crisis dit een belangrijk thema wordt voor de komende verkiezingen en het toekomstige gezondheidszorgbeleid in Den Haag.

Pieter Windt, raad van bestuur Het Roessingh

Lees ook:

Listige oneliners

1 REACTIE

  1. M.i. een goed stuk. Ik ben het het er heel erg mee eens dat de verantwoordelijkheid van de burger meer benadrukt zou moeten worden. Wel zie ik er een uitdaging in om de zorg tegelijkertijd voldoende toegankelijk te houden voor alle bevolkingsgroepen. Ik hoop in elk geval dat de politiek de gedane voorzetten in dit stuk meeneemt in de overwegingen bij het herinrichten van het zorgstelsel.

Geef uw reactie

Om te kunnen reageren moet u ingelogd zijn. Heeft u nog geen account, maak dan hieronder een account aan. Lees ook de spelregels.