Wat is het IJslandse geheim? Geriater Helga Hansdottir, in Nederland vanwege de European Leadership Summit on Chronic Care, wil best een tipje van de sluier oplichten. Om te beginnen kent IJsland een sterke sociale samenhang. Dit betekent dat de bevolking makkelijker ontvankelijk is voor gezondheidsbeleid.Oftewel: het welslagen van preventie wordt in hoge mate bepaald door de vitaliteit van sociale netwerken. Daarbij is de IJslandse samenleving betrekkelijk homogeen. Er is armoede noch extreme rijkdom. Hansdottirs conclusie: gelijkheid is gezond.

Tijdens de European Leadership Summit vielen er sombere commentaren over deze tsunami van welvaarts- en ouderdomsziekten te beluisteren. Het gros van de sprekers denkt namelijk dat het huidige zorgstelsel niet in staat is deze tsunami in te dammen. Onheilspellend voorbeeld vormen de Verenigde Staten. Daar werken misschien de knapste en meest geavanceerde doktoren, het land is inmiddels wel bijna een vijfde deel van het nationaal product aan zorg kwijt. Alleen met een vroegtijdige preventieve aanpak van chronische kwalen zal Europa van een dergelijk scenario verschoond blijven, was de boodschap. Hoopvolle verwachtingen gaan er in dit verband uit naar de toepassing van digitale hulpmiddelen. Wel weer typisch westers natuurlijk, dit vertrouwen in de techniek.

De golf chronische ziekten die het Westerse zorgstelsel dreigt te overspoelen, lijken haar gelijk te staven.Dat het bij publieke gezondheid vaak veel simpeler ligt, bewijst niet alleen IJsland, maar ook een land als Cuba. Door de decennialange Amerikaanse boycot is de gemiddelde Cubaan aangewezen op een sober dieete n de benenwagen dan wel fiets. Met een drastische reductie van hart- en vaatziekten en obesitas als gevolg. Conclusie: de mens is niet gemaakt om achter een interface te zitten, maar om te bewegen. Maar misschien komen we hier in het Westen pas weer achter tegen de tijd dat de benzine onbetaalbaar is geworden.