Als ik het kort en bondig formuleer: je bent een leider als je diegene aan wie je leiding geeft inspireert en daarbij effectief bent voor de organisatie waarvoor je werkt.
Het gaat daarbij om twee kernwoorden: inspiratie en effectiviteit.
Inspiratie en effectiviteit
Inspirerend zijn is moeilijk aan te leren. Waarom vinden mensen iemand inspirerend? Omdat hij of zij hen enthousiasmeert, vertrouwen geeft, kansen biedt en ga zo maar door. Allemaal heel belangrijke zaken, maar moeilijk aan te leren. Wanneer je jezelf dat toch probeert eigen te maken, dreigt tegennatuurlijk gedrag en dat is nooit goed.
Effectiviteit daarentegen valt wel goed aan te leren. Zoals ik van een van mijn onlangs overleden leermeester heb geleerd: ‘je moet je spoorboekje kennen’. Daar bedoelde hij mee: je moet naast de praktijk ook voldoende theoretische basiskennis hebben over de vraagstukken waar je als bestuurder mee wordt geconfronteerd.
Ken uw spoorboekje
Ik ben het daar geheel mee eens. Waarom mislukken maar liefst tachtig procent van de verandertrajecten inclusief fusies? Een belangrijke reden is dat bestuurders hun spoorboekje niet kennen. Als je een verandertraject ingaat, moet je de theorie van Kotter over verandermanagement en welke stappen en processen je daarbij moet doorlopen, kennen en vervolgens met ijzeren discipline toepassen. En als je een fusie tegemoet gaat, moet het naslagwerk van Jameson en Haspeslagh over fusiemanagement op je nachtkastje liggen. Zo beschrijven zij dat de echte fusiepijn niet in het voortraject zit, maar in de daadwerkelijke fusie-implementatie.
Veel winst te boeken
Het valt mij op dat dat lang niet altijd het geval is. Daar valt dus nog veel winst te halen.
Of je al dan niet inspirerend bent, is vaak genetisch bepaald, maar minstens zo belangrijk is je effectiviteit. Juist daar valt letterlijk en figuurlijk nog heel veel te leren.
Frits Verschoor, Parnassia Bavo Groep
Wanneer een discussie tientallen jaren terugkeert, en kennelijk niet landt, dan is er iets fundamenteels aan de hand. Niet toevallig dus, kwam recent het boek van Jos Verveen uit: “Bullshit Management” (NRC 20 mei 2011). Daar ben ik het mee eens. Echt leiderschap is dus op leiders besparen, denk ik. Of Nieuwe Nuchterheid, zou je kunnen zeggen.
Dhr Verschoor spreekt niet zozeer over leiding geven, alswel over leiderschap. We kennen tegenwoordig teveel leidinggevenden, managers in jargon, die hun wijsheid uit boeken halen en gebruik maken van hun enige competentie, planningen en budgetten opstellen.
Leiderschap daarentegen is een moeilijker aan te leren competentie, maar inderdaad is veel bruikbare wijsheid te halen uit showcases uit het verleden. Zoals Kotter ook in zijn boek leiderschap bij veranderingen treffend uiteenzet.
Gezien de diversiteit van de reacties brengt het onderwerp leiderschap, en met name de capaciteiten waarover een leider dient te beschikken, veel te weeg. Zoals al zo vaak gebeurd maakt bijvoorbeeld de heer van der Pol in mijn optiek hier de faux pas door alleen de focussen op de objectieve kennis (academische titels in zijn woorden) waarover managers zouden moeten bescikken. Maar een goed leidinggevende moet daarnaast eveneens over
andere capaciteiten te beschikken,. Ik vind het van inspiratie getuigen dat Frits Verschoor deze andere capaciteiten in zijn blog onder de aandacht brengt.
Ik vind dat een leider eerst examen moet doen voordat hij of zij aan de slag gaat. Heb je wel de juiste persoonlijkheid om leiding te geven en anderzijds, ben je wel voldoende geschoold om de ongelooflijk belangrijke klus te klaren.
Leidnggeven is inderdaad een vak apart. Maar wel een belangrijk vak! Goeroes en fabels moet je natuurlijk links laten liggen. Maar er valt ook genoeg te leren wat in de praktijk bewezen is. Ik ben het dan ook eens met Frits.
De toelatingseisen voor een manager berusten op hele andere principes dan vele andere academische titels. Waarom moet een manager meer verdienen. Gaat het fout dan nog iets extra’s mee. Een rare functie eigenlijk. Het wordt alleen maar erger met al die goeroes,die elkaar met fabels opvolgen. Laat Frits het leiderschapssprookje aan de kinderen vertellen!
De blog toont aan dat leidinggeven een bijzonder ‘vak’is. Een boterzacht vak. De eisen die aan leidinggevenden gesteld worden moeten omhoog. Je moet gekwalificerd zijn, zowel qua persoonlijkheid als qua opleiding en ervaring. Een goede en ervaren coach kan daarbij veel waard zijn.
Ik ga altijd uit van feiten. Dat 80% van fusies mislukt betekent wat mij betreft dat bestuurders vooraf moeten aantonen hoe ze zich hebben voorbereid en dat ze daadwerkelijk gekwalificeerd zijn om zo’n ingrijpend traject goed te leiden.
Ik spreek uit eigen ervaring hoe belangrijk het is dat een leidinggevende zijn/haar spoorboekje kent. Een arts of een accountant moet op voor herregistratie, maar een leidinggevende die een belangrijk verandertraject in gang moet zetten doet vaak maar wat zonder zijn/haar spoorboekje te kennen. Het mislukte dan ook faliekant.Dat zou toch echt niet moeten kunnen.
Leiding geven vereist naast de noodzakelijk kennis ook het kunnen overdragen van die kennis op een dusdanige wijze dat anderen daardoor geïnspireerd raken. Dit geldt niet alleen voor organisaties maar bijvoorbeeld ook op het sportveld.
Voor het opdoen en behouden van kennis zijn er voldoende opleidingen en opleidingsinstituten.
Het op een inspirerende wijze leidinggeven is moeilijker te leren. Maar door de juiste input en reflectie op het eigen handelen, middels coaching, moeten de meeste leidinggevenden toch een heel eind kunnen komen.
Dit vergt natuurlijk ook de nodige capaciteiten, kennis en inspiratie, van een coach.
Zonder hier reclame te maken voor de (nieuwe) activiteiten van dhr Verschoor denk ik dat hij het hier wel bij het goede eind heeft. @ Lidwien: inderdaad, vele managementopleidingen zullen wat mij betreft direct kunnen stoppen, vele uiteraard ook niet!
Goed leiderschap bepaalt het uiteindelijke resultaat van de organisatie, maar kun je dit leren? ik denk van wel, als dit maar gepaard gaat met de juiste theoretische kaders in combinatie met een portie goed verstand. Kun je effectiviteit aanleren? Door middel van goed en inspirerend leiderschap van de leermeester wel ja.
Deze eigenschappen overbrengen op en aan je naasten, dan ben je denk ik pas echt een charismatisch en inspirerent leider.
Ik wens Frits (en zijn ”te coachen leiders”) veel succes met zijn nieuwe uitdaging!
Eenvoudig is het om kritiek te leveren op een dergelijk stuk als de heer Frits Verschoor hier neerzet. Laten we vooral kijken naar de behoeften die op dit moment nodig zijn om snel in te kunnen spelen op de veranderingen die de zorgmarkt (gaan) bepalen. Wat is hierin inderdaad erg belangrijk: Goed leiderschap op een efficiente wijze. Als dit te combineren is met een inspirerende bestuurder, komt de rest vanzelf, zolang dit maar gepaard gaat met daadkracht. De achtergrond van de heer Verschoor kenmerkt zich mijns inziens vooral in het laatste: daadkracht. De term inspiratie gaat bij hem zeker op. Efficiency is een doel op zich, dat inderdaad aangeleerd kan worden!
Als meer bestuurders hun spoorboekjes goed zouden kennen en hebben bestudeerd, zouden heel wat meer fusies dan nu het geval is, tot de gewenste, en bij de start beloofde, effectiviteit leiden.
En realiseren van wat bij de start beloofd wordt leidt in ieder geval tot inspiratie.
Prima. we kunnen alle managementopleidingen direct beïndigen. Laten we ook de genetische eigenschappen even op een rij zetten. De natuurlijke leider moet in het bezit zijn van een XY-chromosoom, een lang en atletisch voorkomen, een donkere stem, wenkbrouwen net boven de ogen, en anti-sociale karaktereigenschappen. Of beschrijf ik nu de gebruikelijke leiderkarakteristieken in plaats van die van een geboren leider?