Artikel bewaren

U heeft een account nodig om artikelen in uw profiel op te slaan

Login of Maak een account aan
Reacties0

Geef ondernemende professionals de ruimte

Verscheidene ontwikkelingen vragen om een proactieve, vraaggestuurde, onderzoekende en transparante houding van professionals. Organisaties kunnen hun professionals ondersteunen deze nieuwe competentie eigen te maken.
Geef ondernemende professionals de ruimte

De kanteling in de Wmo en Welzijn Nieuwe Stijl verlangen resultaatgerichte, proactieve en verbindende organisaties. Maatschappelijk ondernemerschap is een trending topic. Maar hoe doe je dat, ondernemend worden? Hoe voorkom je dat commerciële prietpraat de identiteit van de organisatie verpulvert? En welke lessen kan de organisatie leren van de zakelijke dienstverlening?

Roep om ondernemerschap

Hoewel begrijpelijk, is het onterecht ondernemerschap alleen te verbinden aan de bezuinigingen van het kabinet. De roep om ondernemerschap is een gevolg van dieperliggende bewegingen: al sinds de jaren negentig is er meer vraagsturing (‘de cliënt centraal’), decentralisatie, verbinding en samenwerking, aanspreekbaarheid op prestaties en een sterker kostenbewustzijn.

Cliënten eisen maatwerk tegen de laagst mogelijke kosten. Dit ‘consumentisme’ dwingt dienstverleners de vraag achter de vraag te ontdekken, proactief te zijn, in te spelen op nieuwe vraagstukken, te specialiseren, samen te werken, aanspreekbaar te zijn op hun professionele keuzen, zichzelf te positioneren en te werken aan een herkenbaar en aansprekend imago.

Geen marketingplan

Hoe kunnen organisaties hun ondernemerschap structureel versterken? Ondernemerschap is meer dan een marketingplan of strategische positionering. Professionals geven organisaties hun gezicht. De vent is de tent. De organisatie moet dus de bedding bieden waarbinnen ondernemerschap tot wasdom kan komen. Een grote valkuil is om gemakzuchtig modellen en inzichten uit het bedrijfsleven te kopiëren. De uitdaging is juist om een organisatie te ontwikkelen waarbinnen professionals hun ondernemerschap kunnen versterken.

Zes voorwaarden

Er geen recept voor ondernemerschap. Dat zou ook geen recht doen aan de uniciteit van organisaties. De historie van organisaties, de relaties met de omgeving, het bekostigingssysteem, de managementstijl, de verandergeschiedenis: al deze factoren zijn van belang. Ondernemerschap is maatwerk. Er zijn zes voorwaarden voor ondernemende organisaties. Beschouw ze als een checklist: hoe heeft u ze ontwikkeld, hoe is de samenhang en welke ondersteuning biedt u?

Voorwaarde 1: Deel de maatschappelijke missie

Regelmatig stellen professionals de missie ter discussie: ze begrijpen er niets van, de missie staat te ver van de werkvloer of is niet concreet. De roep om missie en visie kan worden verstaan als een vraag om in gesprek te gaan over de maatschappelijke, zakelijke en professionele overtuigingen. Veel weerstand tegen ondernemerschap komt voort uit ‘een dialoog tussen doven’. Betrokkenen praten wel veel, maar luisteren niet naar elkaar. Als bestuur, management en professionals samen hun overtuigingen en denkbeelden over de positie van hun organisatie, de beroepshouding en de ondersteuning uitwisselen, ontstaat er een voedingsbodem voor ondernemerschap. Als de dialoog ontbreekt, stokt het ondernemerschap.

Voorwaarde 2: Bouw relaties op in het netwerk

Veel zakelijke dienstverleners halen 80 procent van hun opdrachten bij bestaande opdrachtgevers. Dit betekent dat zij hun ‘netwerkklanten’ koesteren en hoogwaardige relaties ontwikkelen met de sleutelfunctionarissen in het netwerk. Naast persoonlijke netwerken zijn er institutionele netwerken: netwerken tussen maatschappelijke organisaties, zoals zorgverzekeraars, koepelorganisaties, gemeenten, leveranciers en cliëntenorganisaties. Dergelijke netwerken geven ruimte voor ondernemende initiatieven. Ondernemende bestuurders en managers ontwikkelen het netwerk waarbinnen professionals initiatieven nemen. Als u niet investeert in relaties, waarom zullen relaties dan investeren in u? Een gezond relatienetwerk is cruciaal voor succesvolle organisaties.

Voorwaarde 3: Geef ruimte

Als het management zich vooral bezighoudt met kwaliteitssystemen, begrotingen en bekostigingsstelsels, is er onbalans in de organisatie. Alle energie gaat verloren in interne aangelegenheden. Een symptoom is management dat geen tijd heeft voor professionals en netwerkpartners, die op hun beurt verstrikt raken in procedures en geprogrammeerd overleg. Effectief management is dienstbaar aan professionals, het schept duidelijke kaders waarbinnen professionals het zorgaanbod kunnen invullen.

Voorwaarde 4: Organiseer de bedrijfsvoering

De ontwikkeling van ondernemerschap roept bedrijfsvoeringsvragen op: Kan dit? Mag dat? Hoe zit dat? Waar is dat? Dit is inherent aan een veranderproces ‘dat van papier komt’. Onduidelijkheden kunnen ergernis en frustratie oproepen. Op het moment dat professionals op zoek moeten naar antwoorden op hun vragen, ebt het enthousiasme weg. Een voorwaarde voor ondernemerschap is een goede backoffice met een vraagbaak, duidelijke procedures, aansprekende website, pr-materiaal en eenvoudig registratiesysteem.

Voorwaarde 5: Versterk het kennismanagement

Maatschappelijke organisaties beschikken over veel expertise. Echter, die expertise is vaak versnipperd, er is neiging tot overspecialisatie en vluchtigheid van productontwikkeling. Er gaat veel tijd, geld en energie verloren. Dit moet slimmer. Ondernemerschap vraagt effectieve benutting van schaarse kennis en middelen. Kennismanagement is een houding en een systeem. Het management kan een klimaat stimuleren waarin mensen het leuk vinden van elkaar te leren. Vanzelfsprekend kunnen moderne ICT-hulpmiddelen dit ondersteunen.

Voorwaarde 6: Koester de professionaliteit

Tot slot: koester de professionele talenten. Investeer in persoonlijk ondernemerschap. Train, coach en begeleid. Sommige professionals werken het liefst bij cliënten, anderen zijn pikeur in dienstontwikkeling en er zijn ook professionals die genieten van de werving van nieuwe cliënten. U hebt ze nodig. Ken uw professionals, maak individuele afspraken, ondersteun ze en bespreek regelmatig hun prestaties.

Veranderprocessen

Op papier lijkt de ontwikkeling van de zes voorwaarden eenvoudig. De praktijk is echter weerbarstig. Veranderingen verlopen stroef, beweging stagneert, energie lekt weg. Daarom tot slot een paar opmerkingen over veranderprocessen binnen maatschappelijke organisaties.

De meeste professionals hebben bewust gekozen voor een loopbaan binnen de zorg. Zij willen het verschil maken, mensen helpen. Hun bevlogenheid en passie zijn groot. Als die verdwijnen, verdroogt de energie. Als de ‘gemeenschap’ zich aangetast voelt, ontstaat weerstand, die zich verspreidt als een veenbrand. Daar helpt geen veranderplan of verandermanager tegen.

Drijfveren

Het veranderproces begint met de drijfveren voor professionals. Als u die begrijpt, kunt u verbinden. Blauwdrukken opleggen, druk verhogen, te weinig tijd nemen, respectloos zijn voor het verleden of de nadruk leggen op de bedrijfsvoering: al deze punten kunt u beter vermijden. Verbind de strategie met passie, maak duidelijke plannen en geef ruimte aan ondernemende initiatieven.

Michiel Louweret, directeur van Louweret & partners, voor resultaat met draagvlak

Geef uw reactie

Om te kunnen reageren moet u ingelogd zijn. Heeft u nog geen account, maak dan hieronder een account aan. Lees ook de spelregels.