Artikel bewaren

U heeft een account nodig om artikelen in uw profiel op te slaan

Login of Maak een account aan
Reacties0

Jönköping schaft wachtkamers af

Eindredacteur
De Zweedse provincie Jönköping behoort al jarenlang tot de top-3 in Zweden. Radicale focus op de patiënt is het geheim van het succes, vertelt Göran Henriks.
Jönköping schaft wachtkamers af

In Zweden zijn de 21 provincies verantwoordelijk voor de gezondheidszorg. De nationale overheid brengt jaarlijks de prestaties van de provincies in kaart op basis van 124 uitkomstindicatoren. Jönköping, ten zuidwesten van Stockholm, scoort al jarenlang in de top-3 als het gaat om patiënttevredenheid, medische uitkomsten, kosteneffectiviteit en tevredenheid van medewerkers. De provincie ter grootte van twee keer Gelderland (10.000 km) telt drie ziekenhuizen, 34 gezondheidscentra en er wonen ruim 330.000 inwoners.

De patiënt heet Esther

Het geheim van het succes is een radicale focus op de patiënt, vertelt Göran Henriks, hoofd innovatie Jönköping. Aan de hand van een fictieve patiënt Esther is de verspilling in de gezondheidszorg opgespoord. Esther is bijvoorbeeld een oudere patiënt die nog thuis woont en de wijkzuster belt omdat ze vocht vasthoudt in haar benen. Op haar tocht door het zorgstelsel krijgt ze te maken met een ambulancemedewerker, een verpleegkundige en een arts op de spoedeisende hulp (SEH), een afdelingsverpleegkundige en een medisch specialist die haar allemaal dezelfde vragen stellen om een diagnose te stellen. Henriks, oorspronkelijk kinderpsycholoog: ‘Er zit zo veel dubbel werk en verspilling in de zorg. Iedereen werkt in zijn eigen silo. Voor patiënten is het een stop-and-go-proces. Wij hebben het omgedraaid en bij elke stap de vraag gesteld wat het beste voor Esther zou zijn.’

Leren van Scania

Dat heeft geleid tot een andere organisatie van de zorg. Henriks en zijn team gebruiken lean-methoden uit het bedrijfsleven (IBM en Scania). In de jaren negentig bezocht hij met een team van medisch specialisten en verpleegkundigen de fabriek van Scania. Ze zagen hoe de fabrieksarbeiders elke dag begonnen met een blik op een dashboard met informatie over de prestaties van vorige dag. Samen bespraken ze wat ze die dag anders konden doen om beter te presteren. ‘Daar stonden we met een groep hoogopgeleide veertigplussers. Deze jonge fabrieksarbeiders met ringen in de oren en tatoes op armen leerde ons dat we moesten veranderen.’

Meten

Het meten van prestaties is cruciaal in de ogen van Henriks. Jönköping meet de toegang tot de zorg, patiënttevredenheid, patiëntenstromen door de zorg, preventie, medische uitkomsten en patiëntveiligheid. ‘Als dokters en verpleegkundigen naar huis gaan, moeten ze weten of ze hun werk goed hebben gedaan. Wil je prestaties meten, dan moet je kijken naar patiëntgroepen of naar afdelingen. Het bedrijfsproces bepaalt de resultaten.’

Geen wachtkamers

In gezondheidscentra zijn de wachtkamers afgeschaft. Henriks: ‘We hebben de rondes van artsen veranderd, omdat we vinden dat patiënten niet horen te wachten. Als wij een bepaalde tijd met een patiënt afspreken, organiseren we het zo dat we ook klaar staan om die patiënt te ontvangen. Waarom zouden patiënten in een wachtkamer zitten? Dat is niet van deze tijd. We hebben een team met huisartsen, verpleegkundigen, fysiotherapeuten en welzijnsmedewerkers. Samen met patiënten bepalen ze welke interventie nodig is.’

Preventie

Zorgaanbieders in Jönköping zijn gericht op preventie en het gezond houden van de bevolking. Als patiënten medisch specialisten willen zien, kan dat vaak nog dezelfde dag als het urgent is. Wachttijden voor veel medisch specialismen zijn gehalveerd. De aanpak heeft in de periode 1998-2003 geleid tot dertig procent minder ziekenhuisopnames. Daarmee heeft Jönköping het laagste aantal ziekenhuisbedden per inwoner van heel Europa, stelt Henriks. ‘In Zweden is dat zelfs onderwerp van een nationale discussie. De kritiek luidt dat patiënten te vroeg naar huis worden gestuurd, omdat er veel druk is op de schaarse bedden. Voor aandoeningen als kanker en palliatieve zorg denken veel patiënten en hun familieleden dat het ziekenhuis de veiligste plek is. Ik denk daar anders over. Ik vind dat zorg zo veel mogelijk thuis moet worden geleverd. Dat kan ook als je, zoals wij, beschikt over hoogopgeleide verpleegkundigen en geavanceerde technische hulpmiddelen.’

Basketbalcoach

De zorg draait om teamwork, niet om individuele zorgverleners, stelt Henriks, die als oud-bondscoach van het Zweedse nationale basketbalelftal als geen ander weet hoe hij teams scherp kan krijgen en motiveren. Hij gelooft niet in financiële prikkels; hij doet liever een beroep op de intrinsieke motivatie van zorgprofessionals om de beste te willen zijn. ‘Motivatie om te veranderen komt van inspiratie, niet van bevelen van bovenaf.’

Jönköping heeft het Qulturum, een centrum voor bezinning en training, om mensen te inspireren. Henriks hecht veel waarde aan constant leren en verbeteren. Hij reist de wereld af op zoek naar goede voorbeelden. ‘Als er gezondheidsstelsels zijn die op onderdelen betere resultaten behalen, proberen we die te kopiëren. We realiseren ons dat we niet de beste zijn, we moeten de zorg verbeteren.’ (Zorgvisie – Bart Kiers)

Geef uw reactie

Om te kunnen reageren moet u ingelogd zijn. Heeft u nog geen account, maak dan hieronder een account aan. Lees ook de spelregels.