In de Nederlandse ziekenhuizen staan in totaal 44 PET-scans, terwijl er slechts negen nodig zijn. De apparaten die kankercellen zichtbaar maken met behulp van radioactieve stof, kosten 3 miljoen euro. De verkwisting kan zo oplopen tot ruim 100 miljoen. Zo brengen de bestuurders naar voren.
Technologische wedloop
De ziekenhuizen zien de marktwerking als oorzaak van ‘de technologische wedloop’ waarin ze zijn verwikkeld, in de strijd om de gunst van de patiënt. Zo staan in Nederland vijf tot tien dure operatierobots te veel. Levi: ‘Het is gewoon een luxe ding dat heel erg duur is. Deze robots kosten bakken met geld maar zijn echt niet beter.’
Specialisatie en samenwerking
Westerlaken en Levi pleiten daarom voor verdere specialisatie van ziekenhuizen. ‘De marktwerking moet plaatsmaken voor samenwerking tussen ziekenhuizen’, aldus Levi. ‘Ik zou mijn geld liever inzetten op samenwerken, goede afspraken en vertrouwen. Die hele concurrentie mag meer naar de achtergrond.’ De twee vinden het bovendien van groot belang dat personeel dat met deze apparaten werkt, gekwalificeerd is en nieuwe ervaringen kan opdoen. Die kennis raakt nu te veel versnipperd.
Bekijk de uitzending
Oeps – door de overheid DAN door de markt.
PDL –
Twee tegenwerpingen:
I
Er is jarenlange ervaring met concurrentie tussen ziekenhuizen in de VS. Daar is de zorg niet goedkoper, ook niet als je kijkt naar Medicare. Ze klooien ze al sinds 1980 met “diagnosis-related groups” binnen Medicare, zonder een “vrije markt” als resultaat. Kostenbeheersing kan beter door de overheid als door de markt worden opgelegd.
II
Er is pas sprake van echte marktwerking als (1) ziekenhuizen te dure patiënten mogen weigeren, (2) ziekenhuizen daadwerkelijk sluiten als ze failliet gaan, en niet worden gered door de lokale overheid (3) de markt kan reageren op vraag en aanbod, dus ook duurder kan worden als de vraag hiernaar mocht blijken te bestaan.
Dit gaat toch allemaal niet gebeuren? Wat we gaan krijgen is een computergestuurde simulatie van marktwerking, waarbij de slechtste aspecten van een centrale bureaucratie worden gecombineerd met de slechtste aspecten van winstbejag, en de winst gevonden wordt niet in concurrentie maar in de mazen van de wet.
De kritiek van Westerlaken en Levi op de marktwerking in de zorg deel ik, maar het voorbeeld van teveel PET-scanners is slecht. Er zijn momenteel wellicht teveel PET-scanners (hoewel 9 een grove, lachwekkende onderschatting is); dat lag echter niet aan marktwerking maar aan trage besluitvorming en een gebrek aan geld in de academie, vooral op het niveau van de Raad van Bestuur (uch Levi en Westerlaken uch).
2 Academische centra hadden traditioneel altijd al PET-scanners (de VU en Groningen). Toen met de komst van gecombineerde PET-CT’s (2001) en het klinisch bewezen nut bij longkanker en lymfomen de vraag naar PET-scans plotseling enorm toenam, hebben de andere 6 universiteitsziekenhuizen min of meer de boot gemist. En heus niet omdat academische artsen niet van dure speeltjes houden. Simpelweg omdat in de periferie op een normale snelheid is gereageerd, en in de academie alles veel te traag ging.
Nu heb je dus camera’s perifeer EN in de academie, want een universitair centrum kan moeilijk artsen opleiden zonder camera’s.
Als de voorgangers van Levi en Westerlaken (Westerlaken zat bij het Erasmus voor hij naar het Maasstad ging) hun werk beter hadden gedaan, en de academie had deze nieuwe speeltjes als eerste gehad, dan hadden er nu heus minder PET-scanners in Nederland gestaan en stonden ze bovendien op de juiste plek.
De heer Levi pleit primair voor eigen (AMC) parochie en geeft de marktwerking oneigenlijk de schuld. Marktwerking vindt in eigenlijke zinj plaats in ZBC’s en die beschikken niet over PET scans e.d. Marktwerking in ziekenhuizen is een vorm van prijsnormalisatie en blijkt zeer effectief in het kader van het benaderen van inefficiënte bedrijfsprocessen zoals bij veel ziekenhuizen het geval is. Zeker bij academische ziekenhuizen. Kostenbehoeersinbg is mogelijk in een combinatie van concentratie van complexe zorg, verbetering van de functionele organisatiestructuren met reductie van managementlagen, verlaging personeelskosten (volume en CAO prijs, nu ruim 60% van alle kosten), vermindering van alle (vooral kwaliteits)bureaucratie en een realistische verkoop – prijs benadering. Onnodige investeringen vormen daarbij slechts een druppel op de gloeiende plaat. Een integrale benadering is in het huidige maatschappelijke en het politieke zorg en ziekenhuisklimaat waarschijnlijk ondenkbaar. En zolang dat niet gebeurt zullen de kosten alleen maar toenemen.Maar dat is juist aantrekkelijk voor de grote ziekenhuizen.
nou dat nog allemaal gesubsidieerd wordt, gauw nog doen is het motto.
En wat rechtvaardigt dan de aanschaf van twee en dan ook nog verschillende ERP-systemen in Winterswijk en Doetinchem? – daar kunnen RvB’s toch makkelijk een stokje voor steken lijkt ’t …
Technologische wedloop: helemaal mee eens.
Bezuinigingen kunnen ook gerealiseerd worden door efficiency. Het gebruik van CT en MRI kan beter benut worden, dikwijls al in het hetzelfde ziekenhuis.
Ik ben werkzaam in het Erasmus MC als Manager Inkoop en zie dagelijks de verspilling van onnodige uitgaven.
Ben voorstander van samenwerking in de regio’s .
Heb zelf een aantal jaar geleden de inkoop voor CRM produkten voor AMC – VU en EMC gedaan. Tot groot financieel succes. Echter door verschil van inkoopvolwassenheid en eigen belang is deze samenwerking helaas gestrand. Maar ben ervan overtuigd dat door samenwerking met de juiste mensen aan tafel veel bereikt kan worden.
Groet, Henk Boogaers
Email: h.boogaers@erasmusmc.nl
Innovatieve medische apparatuur wordt door medisch specialisten gezien als statusverhogende en leuke speeltjes. Zij eisen dan ook zo nu en dan een nieuw speeltje of deze nou medisch gezien betere kwaliteit levert of niet. Zeker als bijvoorbeeld een internist een mooi speeltje gehad heeft dan moet de uroloog gelijk een mooie operatie (DaVinci) robot.
Waarom krijgen zij deze speeltjes dan ook van de Raad van Bestuur? De RvB kan door twee partijen weggestuurd worden uit het ziekenhuis. De RvT (doen ze bijna nooit, want geven daarmee toe zelf een slechte selectie te hebben toegepast) en de medisch specialisten. Dus: nieuwe speeltjes levert tevreden specialisten op. Geen tevreden specialisten is geen baan.
Ik denk dat bovenstaande reden iets onderbelicht is.