In toenemende mate vragen (en hebben) bedrijven en instellingen toegang tot uw ict-systemen en daarmee wordt een groot risico geïntroduceerd. Web-toegang tot uw babyfoon, tot uw warmteregelaar of tot uw ‘slimme’ energiemeter is niet zonder gevaar. Denk bijvoorbeeld aan de mogelijkheid de systemen te kunnen inzien wanneer u afwezig bent. De rest kunt u zelf wel invullen. Ook buiten de huiselijke muren speelt dit issue. Zo kan uw garage – alleen in de nieuwste modellen – online toegang krijgen tot uw auto, zelfs tijdens uw regulier dagelijks gebruik.
Ketenafhankelijkheid
In de zorg zijn vergelijkbare ontwikkelingen. Patiënten willen – terecht – online toegang tot hun medisch dossier voor informatie en het maken van afspraken. Uw huisarts vraagt om klinische informatie en om digitaal te kunnen verwijzen. Bedrijven vragen om online verbindingen om ict-applicaties, medische systemen maar ook gebouwbeheerssystemen te kunnen monitoren. Ook uw behandeld specialist moet buiten de ziekenhuismuren toegang hebben tot uw zorgdossier als de situatie daarom vraagt.
Dit vereist vergaande identificatie en authenticatie van toegang en het opzetten van veilige verbindingen. Het dwingt het ziekenhuis wel tot voortdurende waakzaamheid. Overigens is dit geen solitair ict-issue. Ook medische apparatuur, meet- regel- en bewakingsapparatuur zijn in toenemende mate met elkaar en de buitenwereld verbonden. Deze cruciale ketenafhankelijkheid wordt gelukkig wel steeds meer erkend.
Alarmbellen
Denkt u dat het allemaal wel meevalt? Misschien moet u zich eens verdiepen in de term ‘internet of everything’, waarvan de kern is dat alle systemen met elkaar verbonden zijn en informatie kunnen uitwisselen. Medische informatie van en naar uw smartwatch, uw digitale weegschaal of uw telefoon? Veilige data-uitwisseling tussen ziekenhuis en registraties thuis, beveiliging van de afstelling van implantaten? Hoe veilig zijn alle apps eigenlijk die u gebruikt in relatie tot gezondheid? Niet voor niets heeft de Inspectie voor de gezondheidszorg (IGZ) het thema ‘Ict als medisch hulpmiddel’ op de agenda gezet.
Moeten nu alle alarmbellen afgaan? Ik denk op z’n minst wel een aantal. Grote incidenten zijn gelukkig nog zeldzaam maar informatie wordt wel steeds kostbaarder. De snelle groei van ict-systemen in ziekenhuizen en de onderlinge verwevenheid en afhankelijkheid vragen dan ook extra aandacht. Zeker in het licht van de explosief toenemende vraag naar online informatieoverdracht tussen zorgverlener, patiënt en overige partijen.
Op de agenda
Om dit alles in goede banen te leiden, moeten ziekenhuizen proactief optreden en tijdig anticiperen op deze ontwikkelingen. Staan deze thema’s in uw ziekenhuis voldoende prominent op de agenda?
Beste Richard,
Ik denk net als jij dat ziekenhuizen en zorgprofessionals nog onvoldoende doordrongen zijn van wat de verregaande informatisering allemaal te weeg brengt.
Zowel in negatieve zin, zoals jij aangeeft, maar zeer zeker ook in positieve zin!
De waarde en reikwijdte van (goed en veilig) gekoppelde informatie wordt volgens mij nog onvoldoende ingezien.
Alle voorbeelden die jij aandraagt hebben ook een positieve upside mits daar bewust en juist op wordt geacteerd. Dat vraagt inderdaad om meer proactiviteit en snel anticiperen, anders wordt ‘de zorg’ door ‘de boze buitenwereld’ geregeerd en is zij nauwelijks in staat zelf gefundeerde keuzen te maken en de regie te blijven voeren.
Gestandaardiseerde en bewezen technieken en methodieken moeten uit de kast worden getrokken om om deze complexiteit de baas te blijven en zowel de goede als slechte kanten van (keten)informatisering te kunnen managen. Uiteraard moet daarbij niet ieder voor zich het wiel uitvinden, maar dient samengewerkt te worden. Niet alleen samenwerking tussen ziekenhuizen en tussen zorginstellingen/organisatie maar vooral ook tussen de nul, eerste en tweede lijn en tussen ziekenhuizen en zorgorganisaties! Naast de informatiseringsuitdagingen die dat oplevert, mogen de bestuurlijke en organisatorische consequenties niet verontachtzaamd worden.
Zoals jij en anderen aangeven: een hoop werk aan de winkel. Laten we elkaar daarbij helpen!
De grootste ICT-chaos zit bij de transities vanuit de AWBZ en de Jeugdzorg. Daar komt de papieren communicatie weer in zwang.
Ik ben zeker eens met uw stelling maar ziekenhuizen vormen slechts de top van de ijsberg. Ziekenhuizen hebben doorgaans wel een ICT afdeling of verantwoordelijke. Ik maak mij zorgen over de ouderenzorg/GGZ en VVT in het algemeen. Een zeer versnipperd landschap en nu ook de gemeentes die ‘iets’ van ICT vinden. De cliënt en mantelzorger die het moeten regelen. Dit levert de komende jaren veel meer ellende op. Ik ben voorstander van goede voorbeelden ipv de nieuwe set generieke eisen vanuit de overheid/nictiz/actiz/etc. Daar kan doorgaan een zorginstelling niet veel mee en komen dan in het domein van de leveranciers uit. Ik wil wel meehelpen met het opstellen.
Diverse zorginstellingen maken al stappen op dit vlak onder aanvoering van het Nictiz. Dus het staat zeker op de agenda. Ik ben dan ook zeer benieuwd hoe we de aspecten tackelen tussen Amphia en Erasmus MC bij deze vormen van uitwisseling.
http://www.amphia.nl/OverAmphia/Nieuwsoverzicht/Pages/AmphiaenErasmusMCwisselenalseerstebovenregionaalpatientgegevensuit.aspx
We weten inmiddels al vele jaren welke ontwikkelingen er zijn op het gebied van het produceren, (her)gebruiken en uitwisselen en delen van data. Helaas is men in de zorg erg goed in om iets niet te doen want ‘zo doen we dat niet’ wat doorgaans neerkomt op ‘we snappen het niet dus doen we het niet’.
Het is ook niet nodig om alles met alles te verbinden, het is wel nodig om alle data die we produceren in systemen, met devices en door mensen (en die jaarlijks bijna verdubbeld, vooral ongestructureerde data) toegankelijk te houden en logisch bij elkaar.
In de techniek zijn talloze oplossingen beschikbaar. Waar het aan ontbreekt is het gezamenlijk opzetten van een platform waar data veilig is met het vertrouwen dat er zorgvuldig en vertrouwd met de medische gegevens wordt omgegaan. Niet alleen in de kliniek maar ook voor research en waar de patiënt/cliënt bepaalt wat er mee gedaan wordt. Als we daar niet snel aan werken worden we door Apple, Google etc. links en rechts ingehaald naast alle PGD-systemen en gezondheid apps die we er ook nog eens bij krijgen.
De instellingen in dit land zullen nu eindelijk eens met elkaar moeten gaan samenwerken en ook de overheid moet kleur moeten bekennen in plaats van toe te kijken, het ‘op de agenda te laten zetten’ en denken dat het goed komt. Kortom, wie pakt dit op? Deltaplan Medische Data!