Artikel bewaren

U heeft een account nodig om artikelen in uw profiel op te slaan

Login of Maak een account aan
Reacties5

Oud-Philips-CIO neemt complete ICT van azM op de schop

Mario Gibbels
John Hendriks, voormalig CIO bij Philips, heeft jarenlang geroepen dat hij wel eens een ziekenhuis onder handen wilde nemen. In het academisch ziekenhuis Maastricht kreeg hij de kans.
Oud-Philips-CIO neemt complete ICT van azM op de schop

John Hendriks was al drieënhalf jaar met pensioen toen er in 2006 een telefoontje kwam van het academisch ziekenhuis Maastricht. Of hij tijdelijk de raad van bestuur wilde komen versterken om de ict een flinke slinger te geven. Eigenlijk had hij er niet zoveel zin in. “Ik amuseerde me uitstekend, genoot van mijn vrijheid na al die jaren bij Philips.”

Toch zit u nu hier?

“Tja, je gaat toch eens praten en ik zag hoe enthousiast de mensen hier waren en dacht: vooruit, een half jaartje om te helpen de zaak op de rails te krijgen. Inmiddels is dat weer ruim drie jaar geleden.”

Hoe kwamen ze bij u terecht?

“De voorzitter van de raad van toezicht, Jan Hommen, is mijn baas bij Philips geweest en heeft vermoedelijk mijn naam laten vallen.”

Waarom wilde het azM per se iemand in de raad van bestuur voor de ict?

“In de jaren 2004 en 2005 heeft er hier een strategische heroriëntatie plaatsgevonden. De raad van bestuur zag in dat, wilde ze al hun ideeën uit hun strategisch beleidsplan verwezenlijken, de informatiehuishouding grondig op de schop moest. Ze hebben zichzelf vervolgens de vraag gesteld of ze hiervoor binnen de raad van bestuur voldoende ict-kennis hadden en het getuigt van moed dat ze toen de conclusie hebben getrokken dat dit niet het geval was.”

Die kennis is toch aanwezig binnen de ict-afdeling?

“Zeker, maar je moet iemand hebben die op bestuursniveau knopen kan doorhakken. De tijd begon ook te dringen want het ziekenhuisinformatiesysteem (ZIS) is hier ruim twintig jaar oud. En in die twintig jaar was er van alles aan vast geknoopt. Dat was absoluut niet toekomstbestendig.”

Er moest dus een nieuw ZIS komen?

“Dat zie je vaak: dat men direct begint met de selectie van een nieuw ZIS. Ik ben echter begonnen met het inrichten van een nieuw governancemodel voor de ict. Want ik wilde eerst draagvlak kweken voor de dingen die we gingen doen. Anders wordt het een ict-feestje, of een raad van bestuur-feestje, en dat is allebei fout. Het moet een feestje worden van de business.”

Hoe richt je een nieuw governancemodel in?

“Toen ik hier kwam, zag je dat er bijvoorbeeld op strategisch niveau gesproken werd over de aanschaf van een nieuwe printer en op operationeel niveau werd gediscussieerd over de rol van ict in het bedrijf. Dat liep moeiteloos door elkaar heen. In het nieuwe governancemodel beslissen de medisch directeuren van de resultaatverantwoordelijke eenheden over de hoofdlijnen van het ict-beleid. De directeuren bedrijfsvoering zijn verantwoordelijk voor de uitvoering die op operationeel niveau plaatsvindt.”

Betekent dit dat de resultaatverantwoordelijke eenheden hun eigen gang kunnen gaan op ict-gebied?

“Nee, het governancemodel garandeert dat bij alle generieke zaken het hele bedrijf meebeslist. Voorheen werd er bij ict-investeringen uit de heup geschoten. Een arts was naar een congres geweest en had daar iets moois gezien en belde de dag erna de ict-afdeling om te vertellen dat hij dat ook wilde hebben. Nu stellen we elk jaar een ict-jaarplan op: we kijken hoeveel geld er is, inventariseren welke wensen er zijn en vervolgens mogen ze zelf beslissen wat afvalt en waar in geïnvesteerd wordt. Het is hun feestje.”

De volgende stap was de keuze van een nieuw ZIS?

“We zagen op dat moment geen toekomst voor het oude iSOFT systeem. Er zit bijvoorbeeld niet zoiets simpels in als ordermanagement. En het is toch wel vreemd dat je in deze tijd voor bijvoorbeeld het aanvragen van een bloedonderzoek nog met formuliertjes moet werken.”

Het nieuwe ZIS Lorenzo van iSOFT was toch op komst?

“Dat was toen, in 2006, nog in het stadium van ideeën. Daar kwam nog bij dat iSOFT op dat moment wankelde waardoor wij niet het gevoel hadden dat dit de leverancier was die ons de toekomst kon inloodsen. Bovendien, het is gewoon een kwestie van aanbesteden. We hebben overigens niet alleen aanbesteed voor een nieuw ZIS maar ook voor een ERP-systeem voor de automatisering van de tertiaire processen. En daar is SAP uitgekomen.”

Waarom SAP?

“Bij een ERP-systeem zijn er eigenlijk maar twee leveranciers: SAP en Oracle. Die zijn allebei goed. SAP heeft sterke producten. Het is niet voor niets een succesvol bedrijf. SAP is een bouwdoos en dat geeft een hoop flexibiliteit.”

Maar dat leidt wel tot extra kosten?

“Het kost meer maar het voordeel is dat je het redelijk goed kunt tunen met wat je belangrijk vindt voor het bedrijf.”

En ’t ZIS?

Bij het ZIS bleven er op het eind twee over: i.s.h.med van GSD via SAP en X/Care van McKesson en uiteindelijk is het i.s.h.med geworden. Vervolgens werd i.s.h.med overgenomen door Siemens.”

Siemens heeft ook nog Soarian?

“Ik weet niet wat de status van Soarian op dit moment is, maar bij de aanbesteding kwamen we het nog nergens tegen als succesvolle implementatie. Siemens heeft niet voor niets i.s.h.med gekocht. Daarmee heeft het een magistrale move gezet omdat ze voor een koopje een heleboel schaarse know how in huis hebben gehaald. Soarian heeft een sterk workflowconcept maar voor de rest is het allemaal nog wat dun; er ontbreken nog heel veel componenten. Siemens heeft Soarian hier terug getrokken omdat ze zich kennelijk realiseerden dat Soarian nog onvoldoende voldeed aan de eisen. En je wil als ziekenhuis toch op safe spelen. I.s.h.med draait inmiddels wereldwijd in zo’n 400 ziekenhuizen en hier in Nederland in zo’n tien ziekenhuizen. Zo slecht kan het dan niet zijn. I.s.h.med is bovendien volledig geïntegreerd met SAP.”

Je kunt niet een ander ZIS combineren met SAP?

“Het is niet zo simpel om het tertiaire proces te koppelen aan het zorgproces. Dat is bijna net zo ingewikkeld als het hele ERP-systeem zelf. Het EPD-gedeelte is wat dat betreft veel eenvoudiger. Dat zijn in wezen de bruine hangmappen met al die papiertjes erin, maar dan geïntegreerd in digitale vorm.”

Na de keuze van SAP en i.s.h.med zijn jullie begonnen met het automatiseren van de tertiaire processen.

“We hebben eerst de bedrijfsvoering grondig tegen het licht gehouden. Anders heb je weinig aan een nieuw ict-systeem. Vervolgens zijn we gaan bouwen, testen en 2 januari dit jaar zijn we life gegaan. En dat is, buiten de normale problemen bij een nieuw ict-systeem, goed gegaan. Tegelijkertijd zijn we ook aan de gang gegaan met de afsprakenplanning en de patiëntenregistratie. Die zijn inmiddels ook life. En op dit moment zijn we bezig met de klinische bedrijfsregistratie en de dbc-registratie. Voor de zomer hopen we ook de OK-planning en de eerste EPD’s geïmplementeerd te hebben.”

Er zijn meerdere EPD’s?

“Wat gemeenschappelijk is, zit in het gemeenschappelijk gedeelte en daarnaast heeft elke specialisme zijn eigen uitstulping op het EPD.”

Is het nog spannend geweest?

“Je moet je uiterste best doen om ervoor te zorgen dat het niet te spannend wordt. De conversie van de patiëntenbestanden heeft ons wel wat slapeloze nachten bezorgd: 74.000 patiënten met hun hele hebben en houwen converteren.”

Hebben jullie een business case van tevoren gemaakt?

“Daar hebben we ons niet aan gewaagd, want waar baseer je het allemaal op? En zoveel opties hadden we niet, het ZIS was ruim twintig jaar oud en moest vervangen worden. Met behulp van de aanbesteding hebben we gewoon de goedkoopste aanbieder gekozen?”

De goedkoopste?

“SAP was inderdaad de goedkoopste. Op papier althans. Ze zeggen natuurlijk ja bij alle eisen die je stelt. Ik vind trouwens dat die verplichte aanbesteding de maatschappij meer ellende dan vreugde oplevert. Want hoe kan ik nu de antwoorden van een leverancier controleren?”

Hoe zou het anders kunnen?

“Gewoon zoals in het bedrijfsleven: je gaat in onderhandeling met de leverancier. Ik had bijvoorbeeld veel meer gevoeld voor een partnership waarbij wij de kennis over de zorg zouden inbrengen en SAP de software. Overigens zijn we nu met de stofkam aan het kijken welke efficiencywinst de implementatie van SAP oplevert. En dan zijn er twee mogelijkheden: of je hebt bepaalde mensen niet meer nodig of je laat ze andere dingen doen. Ik snap overigens niet waarom de overheid niet in een eerder stadium tegen de academische ziekenhuizen heeft gezegd dat ze met z’n allen één systeem moeten kiezen. Want zoveel verschillen die ziekenhuizen niet van elkaar.”

Het LUMC en UMC Utrecht zijn bezig met een gezamenlijke aanbesteding?

“Ik vind dat wonderbaarlijk omdat ze in Utrecht werken met SAP en in Leiden met Oracle. En nu gaan ze samen kijken naar een nieuw ZIS. Ik kan nu al vertellen dat ze misschien wel gezamenlijk aanbesteden, maar dat er verschillende trajecten uit zullen voortkomen omdat het onderliggend systeem erg bepalend is. “

U werkt hier nu bijna vier jaar. Gaat het er hier nu anders aan toe dan bij Philips?

Lacht. “Ja, dat kun je wel stellen. De besluitvorming is hier wat stroperig. Je hebt allerlei groepen: de directie, de medische directie, de verpleegkundigen en daar gaat dan ook nog zoiets als een stafconvent doorheen. Maar uiteindelijk functioneert het op de een of andere manier, al is daar moeilijk een vinger achter te krijgen. Wat ik erg lastig vind is dat je voortdurend geconfronteerd wordt met de opmerking dat het in het belang van de patiënt is. Natuurlijk staat het belang van de patiënt voorop, maar waar hem dat dan precies in zit, daar heb ik niet altijd zicht op.”

Wanneer bent u klaar?

“Als er vier of vijf EPD’s operationeel zijn, dan moet het met die andere twintig ook wel lukken.”

En wanneer is dat?

“Daar durf ik niets over te zeggen.” Lacht. “Daar ben ik namelijk thuis al een paar keer de mist mee ingegaan.”

En komt er een opvolger voor u?

“Het gaat om een tijdelijke functie. Als de klus er grotendeels op zit, kan de ict weer ondergebracht worden bij iemand anders binnen de raad van bestuur.”

U bent niet bang dat daarmee noodzakelijke kennis verdwijnt?

“We borgen dat in de organisatie. We hebben de ict-afdeling in tweeën gesplitst: enerzijds heb je de service unit, die zorgt voor de systemen. Anderzijds hebben we een nieuwe poot in het leven geroepen die zich richt op business support en die meedenkt met de raad van bestuur en de directies van de resultaatverantwoordelijke eenheden over de inzet van ict.”

Als u nu terugkijkt, schrok u niet, toen u hier binnen kwam?

“Dat was eigenlijk een van mijn belangrijkste drijfveren om toch ja te zeggen. Zo’n acht, negen jaar geleden ben ik zelf opgenomen in een ziekenhuis en dan lig je daar een paar weken en dan zie je al dat gedoe met die papiertjes, de een weet van de ander niet wat hij doet. Dan denk je: dit is toch de Middeleeuwen. Sindsdien heb ik regelmatig geroepen dat ik nog wel eens een keer zo’n ziekenhuis onder handen zou willen nemen. En als ze je dan de kans geven, dan kun je toch eigenlijk geen nee meer zeggen? Dat heeft ook mijn vrouw over de streep getrokken. Die zei: doe het dan maar eens.”

Auteur: Mario Gibbels

Dit artikel verscheen eerder in ICTzorg Magazine mei/juni 2009

5 REACTIES

  1. De teller van het azM SAP ICT debacle staat momenteel op 180 Mio. De systemen werken niet (zo kan je data niet copy/pasten, erg handig van een systeem van 180Mio) en de medewerkers moeten de avond vooraf data invoeren – naders halen ze de poli afspraken niet. en zo voort en zo verder.
    Een totaal uit de hand gelopen project wat direct gestopt moet worden. Wonden likken en opnieuw (liefst samen met een ander UMC) beginnen. Het zou de RvB sieren als ze die beslissing durven te nemen.

  2. Lees alle reacties
  3. Mensen die het azM-casus kennen, weten dat dhr. Hendriks onzin verkoopt. Hetgeen hij beschrijft, staat mijlen af van wat hij deed. Hij vergeet er ook bij te vermelden dat het project meer dan drie keer qua kosten (meer dan 100 milj) over de kop is gegaan, en feitelijk nog niet fatsoenlijk loopt.

Geef uw reactie

Om te kunnen reageren moet u ingelogd zijn. Heeft u nog geen account, maak dan hieronder een account aan. Lees ook de spelregels.