In de praktijk neemt het gebruik van e-health weliswaar steeds meer toe, maar e-health is nog geen gemeengoed geworden. Er zijn allerlei obstakels die de zaak traineren: de technologie is niet altijd even gebruiksvriendelijk, om over goede koppelingen tussen e-healthsystemen en elektronische patiëntendossiers nog maar te zwijgen. E-health wordt in de ggz wel gefinancierd, maar levert onvoldoende financieel voordeel op voor zorgverleners en patiënten. Tot slot weten veel patiënten niet eens dat e-health bestaat. En als ze al weten wat de mogelijkheden zijn, zien ze door de e-bomen het bos niet meer.
Knelpunt
Op het World Health IT-congres dit jaar bleek weer eens dat Nederland niet het enige land is dat hiermee worstelt. Integendeel. Ik vond het opvallend dat vrijwel alle landen aangaven in meer of mindere mate tegen deze obstakels aan te lopen. Wel is er een duidelijk verschil in de mate waarin zij de verschillende obstakels ervaren. Eén obstakel is echter in alle landen een knelpunt: dat zijn de zorgverleners, zowel de behandelaars als het management.
E-healthtraining
Dikwijls hoor ik van behandelaars: ik wil wel, maar mijn patiënten willen niet. Ik kom regelmatig patiënten tegen die inderdaad niet warm lopen voor e-health. Dus de opmerking ‘ze willen niet’ klinkt als een plausibele verklaring. In de praktijk blijkt daarentegen dat ongeveer 30 procent van de behandelaars die een e-healthtraining hebben gehad, verantwoordelijk is voor veruit de meeste blended e-healthcontacten. De overige 70 procent van de behandelaars heeft weinig of geen e-healthcontacten met patiënten. En dat is opvallend, veel van deze behandelaars hebben namelijk exact dezelfde doelgroep als hun collega’s die wel veel patiënten begeleiden via blended e-health. Ook werken zij met hetzelfde e-healthsysteem.
Twijfel
Het argument ‘zij willen niet’ wordt dan toch wat twijfelachtig. De conclusie dat de behandelaar niets met e-health wil, is snel getrokken. Deze conclusie is in mijn optiek ook niet juist. In de complexe zorg zijn inderdaad behandelaars die grote weerstand hebben tegen e-health. Zij zijn bijvoorbeeld bang door e-health hun baan te verliezen, of dat hun werkzaamheden gaan veranderen of dat er meer ‘gecomputerd’ moet worden. Bij het merendeel van de behandelaars speelt dit niet. Zij staan inmiddels wel degelijk positief tegenover e-health. Waarom behandelen ze dan toch maar zo weinig patiënten op deze manier? De verklaring is weinig spectaculair. Het komt er gewoon niet van: e-health is nog steeds een project erbij.
Dit geldt niet alleen voor behandelaars, maar ook voor een grote groep bestuurders en managers. Zij vinden het belangrijk, maar in de praktijk is het nog vaak iets waar ze aan moeten denken: ‘Oh ja, e-health’.
De hamvraag is dan ook: hoe zorgen we ervoor dat e-health niet meer wordt ‘vergeten’ door zorgverleners? Hoe zorgen we dat het geen project erbij blijft?
Verandering
Opvallend is dat in landen waar de financiering en technologie (koppelingen) beter zijn geregeld, zoals Zweden en Denemarken, e-health een veel grotere vlucht neemt. De obstakels – technologie en financiering – zijn dus zeker interessant om aan te pakken. Maar het zou natuurlijk het mooiste zijn als patiënten zelf veel meer om e-health gaan vragen.
Overeind blijft dat veranderen nou eenmaal niet iets is wat van de ene op de andere dag gaat. Vraag mensen of ze willen innoveren en de handen gaan omhoog. Vraag mensen of ze ook zelf willen veranderen en het wordt opvallend stil. Althans, het blijft lang stil, zeventien jaar om precies te zijn. Nog twee jaar te gaan.
Beste Renske, ik zie dat je al meer dan tien jaar met e-health werkt. Kun je zelf antwoord geven op de hamvraag: ‘hoe zorgen we ervoor dat e-health niet meer wordt ‘vergeten’ door zorgverleners? Hoe zorgen we dat het geen project erbij blijft?’ Dat helpt!
Casus 2014: mantelzorger (zelfstandig ondernemer) wacht met patiënt 2 uur op een uitlopend poli-spreekuur cardiologie. Aan de beurt zijnde zegt de cardioloog tegen zijn beeldscherm: ‘oh, ik zie dat de 24h RR meter <week eerder> geen goede meting heeft verricht. U mag een nieuwe afspraak maken’. Einde consult. Was hier maar een beterweter en regelaar langs gekomen.
Waarom toch altijd die framing als ‘weerstand’ en ‘angst’? Er bestaan ook heel reële bezwaren, en een portie nuchterheid tegenover dat wat in essentie vooral een vaag geloof is of zelfs een waanidee (technologie heeft tot nu toe veel nuttigs gebracht voor de zorg maar kostenbesparing was daar bepaald niet bij!) is heel verstandig.
Resteren onder de streep waarschijnlijk best wel ook nuttige zaken, maar breng die vanuit dienstbaarheid aan de zorg: Vat het niet persoonlijk op maar besef dat er al veel te veel op de zorg geparasiteerd wordt door allerlei soorten beterweters en regelaars.
Mijns inziens is E-Health inmiddels ook een container begrip geworden. Binnen E-Health zijn verschillende toepassingen te bedenken die ieder voor zich voor- en nadelen bieden voor patienten, behandelaars en financiers. Als patient zie ik alleen maar voordelen. Zeker op het gebied van zelfregulering o.a. bij diabetes denk ik dat technologie mogelijkheden biedt die grensverleggend en overschrijdend kunnen zijn. Zowel op het gebied van behandeling, voorlichting als preventie. Protectonistische argumenten om zaken niet op te pakken leiden uiteindelijk tot uitsterven kijk naar de retail en bijvoorbeeld CD winkels in het bijzonder. Door vergrijzing, gebrek aan gekwalificeerd personeel in de toekomst en de kosten van de zorg zullen andere wegen moeten worden bewandeld om de zorg betaalbaar te houden en patient/client tevredenheid op peil te houden. Wat let mij als patient om advies buiten de landsgrenzen te zoeken? Mijn cd’s koop ik via internet en mijn reis boek ik al jaren rechtstreeks. Waarom zou ik voor mijn gezondheid dan niet het beste willen?