Ondanks de vergaande technologie, veranderingen in wetgeving en druk van de verzekeraars blijven grote innovaties en veranderingen tot op dit moment uit. Zal de zorgsector stap voor stap veranderen of staan we aan de vooravond van een grote ommezwaai als gevolg van invoering van digitalisering?

Helaas heeft Nostradamus dit niet beschreven in zijn voorspellingen terwijl hij als apotheker en arts toch dé aangewezen persoon was om dit te voorzien.

In plaats van voorspellen, heeft ict-dienstverlener Finalist gekeken naar de huidige situatie. Wij hebben in het voorjaar van 2014 een onderzoek uitgevoerd met als doel inzicht te krijgen in de digitale verbondenheid in de zorg. Meer dan 150 zorgverleners hebben meegewerkt aan ons onderzoek.

Patiëntgegevens worden niet of nauwelijks gedeeld

Een krappe 10 procent van de zorginstellingen stelt patiëntgegevens online beschikbaar. Mogelijke redenen voor dit lage percentage zijn de maatschappelijke discussie hierover, het uitblijven van een landelijk elektronisch patiëntendossier (epd) en aansluiting op het Landelijk Schakel Punt (LSP) en het ontbreken van wetgeving.

Online informatie of diensten zijn mondjesmaat toegankelijk

Ongeveer 30 procent van de zorginstellingen biedt online zorgdiensten aan. Voorbeelden van online aangeboden zorgdiensten zijn: inzicht geven in behandelplannen, afspraken inplannen en zorgmaterialen bestellen. Blijkbaar vinden zorginstellingen het ontsluiten van niet-patiëntengegevens minder gewenst of noodzakelijk en geven zij hieraan geen prioriteit.

Veel uitwisseling van informatie tussen ketenpartners, maar niet digitaal

Uit het onderzoek blijkt dat de zorgverleners het essentieel vinden om samen te werken en informatie te delen met andere zorgverleners in de keten. Fysieke samenwerking en informatie-uitwisseling vindt in meer dan de helft van de gevallen plaats. Een goede digitale ondersteuning voor samenwerking en informatie-uitwisseling is slechts beperkt aanwezig, namelijk maar bij 20 procent van de ondervraagden. Hier zou door digitalisering een flinke efficiëntieslag te behalen zijn.

Gebruikte applicaties zijn maar voor een kwart mobiel en thuis benaderbaar

Veel applicaties die zorgverleners gebruiken, zijn alleen benaderbaar vanaf de desktop in de instelling. Dit houdt in dat de zorgverleners hier maar beperkt toegang toe hebben. Een verschuiving naar én desktop én mobiel én thuis kan aanzienlijke tijdwinsten opleveren.

Kansen voor de zorg

Nederland is voorloper als het gaat om infrastructuur, mobiele netwerken en het gebruik van nieuwe technologieën. Maar deze kennis en ervaring worden niet toegepast in de zorg. Terwijl open en moderne webtechnologie de zorgsector een belangrijke kans biedt. Dankzij deze technologieën kunnen samenwerking en informatie-uitwisseling tussen patiënten, medewerkers en ketenpartners veilig worden geïntensiveerd en nieuwe verbindingen worden aangegaan.

Dit heeft wel consequenties voor de klassieke applicaties die nu nog veel worden gebruikt in de zorg. Het tijdperk van één enkele softwaretoepassing, die alle interne processen dekt en ondersteunt, loopt ten einde. Hedendaagse systemen zijn open en flexibel en bevatten componenten die gekoppeld kunnen worden aan andere systemen. Hiermee kunnen patiënt, medewerker of ketenpartner snel worden verbonden of indien nodig ontkoppeld.

Focus op connectiviteit

Bouwen aan een goed werkend IT-landschap kost tijd en vergt doorzettingsvermogen. Voorheen was de focus van IT vooral gericht op functionaliteit, nu zal de focus moeten liggen op connectiviteit. Er zullen voor de lange termijn besluiten genomen moeten worden over structurele IT-investeringen om noodzakelijke functionaliteiten te integreren in de dagelijkse praktijk van de medewerkers en aan te sluiten bij de behoeften van patiënten.

Ik ben ervan overtuigd dat zorginstellingen die willen samenwerken, informatie uitwisselen en verrijken in korte tijd kunnen aansluiten bij de bestaande digitale ontwikkelingen en nieuwe en verbeterde diensten kunnen aanbieden aan medewerkers, patiënten en ketenpartners. Zij kunnen winst halen uit samenwerking en afstemming en de innovatie in de zorgsector in gang zetten. Deze veranderingen gaan zeker plaatsvinden: met kleine en grote stappen.

Marc Bloemendaal
directeur van Finalist. ICT-dienstverlener gespecialiseerd in Open IT-oplossingen in de zorg- en onderwijsmarkt.