Tijdens het debat van vorige week was er nog een duidelijke Kamermeerderheid voor het opnemen van extra waarborgen in de wet. Op de VVD na vonden alle partijen toen dat verzoeken om een pgb nog te vaak worden afgewezen en dat het daarom nodig is om criteria wettelijk vast te leggen. Gisteravond bleek dat de PvdA toch op één lijn zit met de VVD en de criteria niet in de wet, maar in een Algemene Maatregel van Bestuur (AMvB) wil laten vaststellen. De coalitiepartners willen op een later moment kijken of het wettelijk opnemen van waarborgen alsnog nodig is.

Verontwaardigd
De oppositie reageert verontwaardigd op deze uitkomst. ‘Nu moeten we in een AMvB gaan muggenziften over de regels. Het is jammer dat het pgb helemaal kapot wordt geregeld’, zegt Fleur Agema (PVV). ‘Het was geen pgb-debat, maar een pgb-debacle. De VVD wilde als enige geen extra waarborgen en heeft de PvdA overgehaald om daarmee in te stemmen. Het is de krappe meerderheid die dit samen heeft bekokstoofd en het is nu aan een volgend kabinet om het pgb te veranderen of herplaatsen.’
Ook GroenLinks is niet tevreden met de beslissing. ‘Ik heb er een katerig gevoel aan overgehouden. Nog geen week geleden waren we het er allemaal, op de VVD na, mee eens dat de cliënt meer regie moet krijgen en 1,5 uur voor het debat hoor ik dat de PvdA onder mijn amendement uit is’, zegt Linda Voortman. ‘Er kán een AMvB komen, dat is de bewoording van de coalitie en daar zit onze vrees. Er zijn voorbeelden van zorgverzekeraars die van twee derde van de mensen die al een pgb hebben, de herindicatie afwijzen. Dat terwijl de zorg niet is veranderd, maar naar een andere wet is verplaatst. Nu wordt er gezegd: we kijken het nog even aan en als het nodig is stellen we criteria vast.’

Ontluisterend
Otwin van Dijk (PvdA) gaf gisteren aan dat de Kamer invloed krijgt op wat er in de AMvB wordt geregeld. De SP denk dat dit niet zal gebeuren. Renske Leijten: ‘Er komt misschien een AMvB, maar daarop hebben wij geen invloed meer. We kunnen ermee instemmen of niet, maar we kunnen er niet aan meeschrijven. Het moet voor mensen die afhankelijk zijn van een pgb en die dit debat hebben gevolgd ontluisterend zijn om te zien hoe het is gegaan. Dit is geen goede verankering.’
De ChristenUnie is teleurgesteld. Het persoonsgebonden budget in de zorgverzekeringswet had volgens Carla Dik-Faber met belangrijke voorwaarden verankerd kunnen worden in de wet. Zo lag er een amendement waarin de toegangscriteria voor het Zvw-pgb gelijk getrokken zouden worden met die uit de Wet langdurige zorg. ‘Tot op het laatste moment was er steun voor dit amendement van de PvdA en daarmee van een meerderheid in de Tweede Kamer’, zegt Dik-Faber: ‘Ik vind het teleurstellend dat de PvdA uiteindelijk is meegegaan met de VVD en het verzet van de grote zorgverzekeraars. Nu moeten we nog maar afwachten wat er precies geregeld gaat worden voor budgethouders en blijft er onzekerheid bestaan. We zullen vóór de wet stemmen, maar bij nadere wetgeving moet nadrukkelijk uitgegaan worden van een toegankelijk, flexibel en toereikend pgb. Dit staat in mijn motie. Ook moet deze nadere regelgeving snel bekend gemaakt worden. Op dit punt heb ik nog een amendement met D66.’

Uitstel, geen afstel
Wanneer de AMvB precies klaar is, is nog niet duidelijk. GroenLinks verwacht niet dat dit binnenkort zal zijn. Voortman: ‘De monitor van de NZa komt in april, dan duurt het nog een paar maanden eer we het daarover gaan hebben in de Kamer. Daarna duurt het weer een paar maanden eer de AMvB is opgesteld en tegen die tijd hebben verzekeraars hun polissen al vastgesteld. Het wordt dus gewoon een verloren jaar.’
D66 heeft  een subamendement ingediend, waarin staat dat de AMvB in elk geval voor 1 januari 2017 klaar moet zijn. ‘We waren gisteren getuige van een draai van de PvdA. Daar ben ik teleurgesteld over en de budgethouders ook, er komen veel mailtjes binnen’, zegt Vera Berkamp. ‘Het vastleggen van criteria geeft mensen zekerheid en is ook analoog met de andere wetten over het pgb. Maar je moet je knopen tellen, de VVD en de PvdA vormen samen een meerderheid. De AMvB betekent uitstel, maar ik wil er met het subamendement voor zorgen dat het geen afstel wordt.’