Artikel bewaren

U heeft een account nodig om artikelen in uw profiel op te slaan

Login of Maak een account aan
Reacties3

Het ‘catastrofale’ nieuwe Wmcz-voorstel

Marika Biacsics
Zorgvisie heeft op 17 februari jl. een nieuwsbericht op haar website geplaatst dat bij Netwerk Cliëntenraden Zorg (NCZ) de haren te berge deed rijzen. Het artikel gaat over de nieuwe Wet medezeggenschap cliënten zorginstellingen en de zogenaamde catastrofale consequenties voor de (grote) zorgaanbieders. De uitspraken van advocaat Van Malssen, woordvoerder van het bestuur van Lunet zorg, zijn voor NCZ reden om uitgebreid te reageren.
Marika.jpg

Versterking en verhoging van het kennisniveau van cliëntenraden komen ten goede aan de kwaliteit van zorg voor mensen die van intramurale zorg of thuiszorg afhankelijk zijn. Wie kan daar tegen zijn?

Wat is er aan de hand?
Lunet zorg verleent zorg en ondersteuning aan zo’n 2800 mensen met een verstandelijke beperking op zo’n 100 verschillende locaties in Eindhoven en omgeving. Aan het hoofd van deze organisatie staat één bestuurder. Deze bestuurder besluit dat de manier van werken met de vele cliëntenraden anders moet, omdat het grote aantal cliëntenraden heel veel tijd, geld, discussie en administratieve rompslomp kost en de organisatie bijna onbestuurbaar maakt.
De lokale cliëntenraden worden door Lunet zorg gedegradeerd tot een soort van overleggroepen. Dit is aanleiding voor twee voormalige cliëntenraden van Lunet zorg om de strijd aan te gaan. Na een lange juridische strijd krijgen de lokale cliëntenraden in hoger beroep hun rechten en bevoegdheden terug, moet de medezeggenschapsstructuur terug worden aangepast en moeten de cliëntenraden als volwaardig worden erkend. Hetgeen betekent dat beide raden weer alle wettelijke medezeggenschapsrechten en bevoegdheden, zoals adviesrecht en informatierecht, kunnen uitoefenen.

De bestuurder van Lunet zorg besluit hierop naar de Hoge Raad te gaan. Zijn argument is dat in de Wmcz staat dat er één cliëntenraad per instelling moet worden ingesteld.

In het Hoger Beroep bepaalt de rechter dat het zeer uitgebreide en onderbouwde advies van de procureur-generaal, om de medezeggenschap zo dicht mogelijk bij cliënten en zorgverleners neer te leggen, juist is. De stelling ‘één cliëntenraad per WTZi–erkenning’ is in feite een manco in de wet. Omdat de minister op dat moment een nieuwe wet uitwerkt, wil de Hoge Raad zich niet in de discussie mengen en besluit daarom zich te houden aan de letter van de wet: één cliëntenraad per WTZi-erkenning, maar wijst nadrukkelijk naar de minister om dit goed te regelen in de nieuwe wet.

Het venijn zit ‘m in de staart
De uitspraak van de Hoge Raad doet geen recht aan de waarde van inspraak en medezeggenschap. Toch eindigt het verhaal hiermee niet en krijgt een staartje als de nieuwe Wmcz een feit wordt. Want de nieuwe Wmcz doet de uitspraak van de Hoge Raad teniet. Minister Schippers heeft in het wetsvoorstel opgenomen dat zij aanbieders van intramurale zorg en thuiszorg wil verplichten per locatie, zorgsoort of doelgroep een cliëntenraad in te stellen als hieraan beargumenteerde behoefte is van de cliënten of hun vertegenwoordigers. En reken maar dat die er is. Advocaat Van Malssen noemt dit ‘ondoordacht en onverstandig’. Gezien bovenstaande uitleg begrijpen wij dat wel.

Enquêterecht
Alle cliëntenraden krijgen in de nieuwe Wmcz het recht om bij onbehoorlijk bestuur naar de Ondernemingskamer te stappen: het zogenoemde enquêterecht. Ook over dit enquêterecht heeft de heer Van Malssen een mening: ‘Dit is catastrofaal voor zorgaanbieders en levert doorgaans weinig zinnigs op.’ Anders dan wordt gesteld zijn er voldoende waarborgen in de wet die beschermen tegen lichtvaardig gebruik van het enquêterecht, ook in de zorg. Het beeld dat er vijf zinloze, kostbare zaken door cliëntenraden bij de Ondernemingskamer gestart zouden zijn, klopt niet. In de vier (niet vijf) zaken die op initiatief van een cliëntenraad bij de Ondernemingskamer zijn terechtgekomen, heeft de rechter óf ingegrepen, óf bracht de druk van de zitting met zich mee dat partijen elkaar alsnog vonden, óf kwam de zorginstelling onder druk van de procedure alsnog met toezeggingen. In elk van die zaken heeft het enquêterecht bewezen dat het een voor cliëntenraden effectief middel is om alsnog gehoord te worden wanneer bestuur en toezicht niet uit de ivoren toren willen komen. Daarbij komt dat het gegeven dát een cliëntenraad de mogelijkheid heeft om bestuur en toezichthouders voor een gespecialiseerde rechter ter verantwoording te roepen, van zichzelf al essentieel is voor het bereiken van een beter evenwicht tussen zeggenschap en medezeggenschap.

NCZ wil benadrukken dat er gelukkig ook talloze aanbieders zijn die gedegen en transparant samenwerken met hun cliëntenraad/-raden. Met de nieuwe Wmcz krijgen cliëntenraden de rechten en middelen die nodig zijn om zich bezig te houden met dat wat harder nodig is dan ooit: de leefwereld van de cliënten.

Marika Biacsics–Van der Horst, Netwerkvoorzitter Netwerk Cliëntenraden Zorg

3 REACTIES

  1. Beste Irenea,
    Het gaat hier om cliënten met een verstandelijke beperking. Zij zijn doorgaans minder of niet in staat om voor hun eigen en elkaars belangen op te komen. Een cliëntenraad is de ENIGE wettelijk verplichte (onafhankelijke) vorm van cliëntenbelang. Wij vechten voor het behoud hiervan. Maar natuurlijk is ook dit 'slechts' een middel en zijn er ook andere mogelijkheden om te zorgen dat de stem van cliënten of hun vertegenwoordigers gehoord wordt. Maar pas dan als er wel een wettelijke basis is, kun je over andere manieren van nadenken. Anders wordt het een volledig vrijblijvend gebeuren met alle gevolgen van dien!

  2. Lees alle reacties
  3. Klopt meestal een vertrouwens breuk tussen bestuurder en cliëntenraad. Juist nu de cliënt steeds centraler wordt gesteld "haken" enkele bestuurders ineens af, omdat je in hun ogen naast hun op het pluche komt te zitten. Dat kan natuurlijk niet, want de volgende stap is de hoogte van de beloning van de bestuurder! In plaats van door SAMEN te werken de kwaliteit van zorg op een hoger (lees efficiënter) nivo te tillen. Hoe hoger de kwaliteit van zorg hoe hoger het welzijn van de cliënten en hoe minder "problemen" met de medezeggenschap. Helaas moet je als cliëntenraad zo nu en dan je poot stijf houden om de kwaliteit van zorg op nivo te handhaven, want anders sta je zo publieke aan de schandpaal van de Inspectie. En laat dan de bestuurder juist weer steun zoeken bij de cliëntenraad. De wereld op zijn kop!

Geef uw reactie

Om te kunnen reageren moet u ingelogd zijn. Heeft u nog geen account, maak dan hieronder een account aan. Lees ook de spelregels.