De governance in de zorg is te veel geënt op het raad-van-commissarissenmodel in het bedrijfsleven, vindt Goodijk. Daardoor focussen raden van toezicht te eenzijdig op het financiële belang van de zorgorganisatie en hebben ze te weinig oog voor publieke belangen en de betrokkenheid van stakeholders als patiënten, familie en medewerkers.
Onduidelijkheid
Goodijk neemt het de toezichthouders niet kwalijk, omdat er onduidelijkheid is over hun rol. “Velen van hen denken zelf dat ze alleen gaan over het ondernemingsbelang, net zoals raden van commissarissen. Maar in de zorg hebben toezichthouders een veel bredere en complexere rol. Ze gaan ook over de publieke belangen: de kwaliteit, toegankelijkheid en de betaalbaarheid van zorg. Ze moeten ook toezien op de betrokkenheid van patiënten, families en medewerkers.”
Verantwoordelijkheid toezichthouders
De onduidelijkheid over de rol van raden van toezicht manifesteert zich onder meer in de reactie van de politiek op misstanden, stelt Goodijk. “Politici willen meteen ingrijpen of roepen om vervanging van de raad van bestuur. Ze laten de raad van toezicht buiten schot, terwijl die ook verantwoordelijkheid draagt. Er moet meer duidelijkheid komen wie
waar verantwoordelijk voor is. Dan pas kun je toezichthouders ook aansprakelijk stellen voor falen.”
Aansturing
Een ander punt van aandacht is dat de aansturing van zorginstellingen steeds lastiger wordt, omdat private activiteiten en publieke belangen steeds meer door elkaar gaan lopen. Zorgorganisaties worden complexer en brengen hun samenwerking steeds meer in bv’s onder. “Die raken aan het zicht van raden van toezicht onttrokken. Raden van toezicht
hebben er nauwelijks bemoeienis mee. Daardoor hebben ze vaak geen zicht op de financiële risico’s bij investeringen in private activiteiten als vastgoed. Dat zou wel moeten, want er zijn soms grote financiële belangen mee gemoeid, die ook ten koste kunnen gaan van het primaire proces.”
Tentakels uitsteken
Raden van toezicht ontkomen er niet aan om zelf hun tentakels uit te steken in de organisatie, vindt Goodijk. “Om aan de juiste informatie te komen zullen ze in contact moeten treden met hoofden van afdelingen, hoofden van bv’s, de ondernemingsraad en de cliëntenraad. Daarmee gaan ze echt nog niet op de stoel van de bestuurder zitten.” (Zorgvisie – Bart Kiers)
Lees ook:
Extra toezicht op nieuwe toetreders in zorg
Toezichthouders JBZ doneren aan kinderafdeling
Zorgvisie nieuwsbrief
Blijf altijd op de hoogte van het laatste nieuws met de gratis Zorgvisie e-mailnieuwsbrief.
Er zijn medewerkers in de zorg, die best in de Raad van Toezicht goed toezicht willen bieden, en goed bekend zijn met de praktijk, maar -zoals dat genoemd wordt- geen ruime ervaring hebben in andere besturen. Anders gezegd, niet behoren tot het Netwerk en niet behoren tot dezelfde bestuurslaag waar ziekenhuizen telkens uit putten. Het wordt tijd, dat een toezichthouder eerder ervaring heeft met het bestuur, dan in het bestuur. Toezicht houden is geen voorbehouden handeling, om in het medisch jargon te blijven.
Goed artikel, toezicht houden op afstand is de instelling/organisatie tekort doen. Overwogen beslissingen kun je pas nemen als je weet wat er speelt vind ik.
De werknemers op de vloer hebben regelmatig functioneringsgesprekken, wie beoordeelt het functioneren van een R.v.T?
Eens met Willem Jongma: er valt veel te leren van het bedrijfsleven. Het belangrijkste is wel dat toezicht op de toezichthouders ontbreekt in de zorg, waar de Commissarissen van bedrijven te maken hebben met een Aandeelhoudersvergadering.
Ik ben het helemaal eens met de schrijver van dit artikel. Zelf als vz rvb was ik ook vz rvt bij een andere instelling. Mijn rvt die hield zich maar met een ding bezig dat was de financiën,voor de zorg was nagenoeg geen interesse. Hoe meer rendement hoe beter de rvb functioneerde. Zakkenvullers is ook niet onbekend bij het old boys netwerk, dure reisjes maken, extra werkzaamheden creëren die extra konden worden gedeclareerd, naast de voor de zorgsector toch al behoorlijke beloning. Ondanks vele pogingen om ze te betrekken bij het inhoudelijke beleid via or en cr. was er de facto geen interesse in die materie.
De organisatie is inmiddels een puinhoop, ontevreden clienten en medewerkers maar dat deert en weet de RvT/RvC niet.
Prima stuk van bart,
Misschien moet er een overkoepeld orgaan van de overheid komen waaronder zorginstellingen standaard onder gaan vallen. Leden van de RVT bemoeien zich teweining met de organisatie en weten hierdoor ook niet wat er speelt. Nu weet ik dat de functie is van de leden van de RVB, maar dan is het meestal al te laat.
De Raad van Commissaris houdt toezicht op strategie en beleid. Daaronder valt onder andere ook het aandachtsgebied financiën. De overheid heeft recent bedrijfsmatige risico`s overgedragen aan de ziekenhuizen. Zie bijvoorbeeld de contractering in het B-segment en het verleggen van an het ondernemersrisico naar het ziekenhuis bij nieuwbouw. De Raad van Toezicht moet nog financiële kennis opbouwen. Zij kunnen een voorbeeld nemen aan het model van de Raad van Commissarissen.
Dat laat onverlet dat de belangen van stakeholders zoals de patiënten voldoende aandacht krijgen. Bij veel ziekenhuizen zijn deze verantwoordelijkheden al heel goed beschreven. Nu nog doen! Het spreekt voor zich dat bij het toezicht houden de juridische structuur waarin de verschillende activiteiten zijn ondergebracht (stichtingen en in BV`s) van ondergeschikt belang is. Daar moet de RvT doorheen kijken. Ook dit aspect opnemen in verantwoordelijkheden van de RvT. Ik ben het eens met Bart Kiers dat de leden van de RvT hun tentakels moeten uitsteken in de organisatie. Toezichthouden op afstand bestaat niet.
En laten we vooral niet vergeten dat er ook voorzitters van de Raden van Toezicht zijn die hun zakken goed weten te vullen. Vaak gaat het om zeer geringe werkzaamheden in de Raden van Toezicht. Als concreet voorbeeld: de voorzitter van de Raad van Toezicht van Sanquin Bloedvoorziening ontving in 2009 € 16.000,– (bron: jaarverslag Sanquin).
Het wordt hoogtijd dat er toezicht komt op de Raden van Toezicht.
Sluit me aan bij de bezorgde.
Hoe vaak een bestuurder van een andere instelling toezichthouder bij een andere instelling. Old boys netwerk.
Misschien toch eens grenzen stellen aan het aantal bijbanen wat een toezichthouder kan waarmaken?