Ten eerste de hoeveelheid advertenties. Opvallend is de lange rij overlijdensadvertenties met de naam van één en dezelfde persoon. In eerste instantie denk je dat er zeer belangrijk persoon is overleden, een captain of industry, een (voormalige) minister of een Nobelprijswinnaar, maar na lezing blijkt het te gaan om een medewerker van de afdeling jeugdzorg van een ggz-instelling. Eerst is er een advertentie van de raad van bestuur, vervolgens een van de divisie, een van de afdeling, dan nog een van het team, daarna een mededeling vol rouwbeklag van de naaste collegae en ten slotte nog een of meer annonces van collegae uit perifere instellingen. Voor de goede orde, dat verschijnsel doet zich niet alleen voor bij de ggz, maar ook in andere zorgsectoren en in de onderwijssector komt het vaak voor.

Eén mooie annonce

Een buitenstaander die al die advertenties leest zal zich ongetwijfeld wel eens afvragen of dit rouwbetoon niet een onsje, neen, een pondje minder kan. Waarom niet één mooie annonce met de ondertekening van het bestuur namens alle medewerkers van de zorginstelling? Effectief en veel goedkoper.

Bovendien draagt die oplossing bij aan het verminderen van een tweede verschijnsel dat mij bij die series annonces opvalt: de omschrijving van het werk, de aard en het karakter van de overledene is vaak nog hyperbolisch. Doordat iedere geleding haar zegje wil doen, worden de betreurde eigenschappen van de overledene steeds grootser. Het doet mij denken aan een begrafenis die ik eens bijwoonde, waar – bij gebrek aan mooie rituelen en teksten van een geloof – een tiental sprekers de betrokkene uitluidde. In het begin spraken ze nog van een gezellig iemand met wie ze zo gezellig een glas wijn bij de open haard konden drinken, totdat de laatste spreker, ten einde raad om nog iets nieuws te melden, sprak van het heengaan van een groots man.

Geen promotie

Een derde element dat bij mij speelt, is een zaak die postuum voor de overledene en vooral voor de familie schrijnend kan zijn. Diezelfde medewerker, die in alle glorie wordt bezongen omwille van zijn vele kwaliteiten, zat wellicht al jaren te wachten op een promotie. Hij/zij vond dat het een welverdiende zaak was, maar toch hield de leidinggevende van de betrokkene – dezelfde wellicht die nu de loftrompet steekt – de promotie steeds maar tegen. Het een en ander doet mij denken aan die referendaris van het ministerie van Financiën. Hij wilde na veertig jaren trouwe dienst geen afscheidsfeest. Waarom niet? Zijn reactie: ‘dan hoort mijn familie wat voor een geweldige vent ik geweest ben voor het ministerie en krijg ik na afloop allerlei indringende vragen van mijn vrouw en kinderen waarom ik dan nooit een promotie heb gehad’.

Requiescat In Pace

Requiescat In Pace, mooier kun je het niet zeggen. Eigenlijk de enige wens die echt telt voor de overledene. Al het andere is voor de nabestaanden bedoeld.

Rob Scheerder