Steeds vaker zie ik zelfsturende teams ontstaan. Managementlagen in zorgorganisaties verdwijnen en leidinggevenden worden teamcoaches. Allemaal tekenen dat er meer ruimte komt voor zelfleiderschap. En dat is goed. Niet alleen voor de uitvoering van het werk, maar juist ook voor de duurzame inzetbaarheid van zorgprofessionals. Want een autonome en blije werknemer komt meer tot zijn recht in de organisatie, let beter op zichzelf en is daardoor een gezondere werknemer.

Nadenken over jouw wensen

Ook als je arbeidsongeschikt wordt, heb je veel aan zelfregie. Autonomie en eigen initiatief helpen op het moment dat je thuis komt te zitten. Een aantal jaar geleden onderzocht* ik onder andere het belang van eigen initiatief om te re-integreren na langdurig verzuim. Het bleek, samen met zelfredzaamheid, een bepalende factor om als (tijdelijk) arbeidsongeschikte weer aan het werk te gaan. Eigen initiatief en zelfredzaamheid maak je vooral concreet door na te denken. Over wat je wilt. Over hoe tevreden je bent met je arts. Of over de mogelijkheid om te re-integreren met andere werkzaamheden. Het gaat erom dat je je bewust bent van je mogelijkheden. Dat helpt je om weer sneller op de been te zijn.

De rol van de werkgever

Zelfleiderschap is natuurlijk pas mogelijk als je werkgever hiervoor ruimte biedt. In een traditioneel meer hiërarchische zorgorganisatie is dat soms niet vanzelfsprekend, maar ook dan is soms meer mogelijk dan je denkt. Vraag bijvoorbeeld om trainingen, zoek samen met je werkgever uit waar je interesses liggen, en vraag om meer inspraak over de invulling van de werkzaamheden.

Het begint bij zelfreflectie

Je persoonlijkheid speelt ook een rol: niet iedereen heeft evenveel behoefte aan autonomie. Toch blijkt uit de psychologie dat dit een belangrijke basis vormt voor persoonlijke ontwikkeling en optimaal functioneren. Het is een van de drie psychologische basisbehoeftes uit de zelfdeterminatietheorie. De andere twee zijn verbondenheid en competentie. Vervulling van deze drie basisbehoeftes maakt mensen vitaal en gemotiveerd.  Essentieel om jezelf goed te kunnen leiden, is zelfreflectie. Zoek uit wat je leuk vindt. En handel daar ook naar, zoveel als je kunt. Dat vormt het vertrekpunt voor je werkzaamheden. Zo word je duurzamer inzetbaar.

Prof. Dr. Tinka van Vuuren

Hoogleraar Vitaliteitsmanagement en
Senior-Consultant Loyalis Kennis & Consult

Bekijk het onderzoek over re-integreren na langdurig verzuim
(pdf)