Artikel bewaren

U heeft een account nodig om artikelen in uw profiel op te slaan

Login of Maak een account aan
Reacties0

‘Aanbieders missen inzicht in kostprijs jeugdzorg’

Bart Kiers schrijft zowel over cure als care. Zijn aandachtsvelden zijn de ziekenhuizen, medisch specialisten, wijkverpleging en ouderenzorg.
Aanbieders moeten hun claim onderbouwen dat gemeenten te lage tarieven hanteren in de jeugdhulp, -bescherming en -reclassering. Advocaat Tim Robbe roept aanbieders op tot meer openheid over de opbouw van hun tarieven.
Tim Robbe

Is het onwil of onvermogen? Aanbestedingsjurist Tim Robbe verbaast zich in hoge mate over het gebrek aan inzicht dat aanbieders bieden bij de opbouw van hun kostprijs. Hij staat diverse gemeenten en zorgaanbieders bij die met elkaar in juridische procedures zijn verwikkeld rond de inkoop in de jeugdzorg. Over de casuïstiek kan hij niets kwijt zo lang die nog onder de rechter zijn. Daarnaast begeleidt hij rond de tachtig gemeenten bij de inkoop van de jeugdzorg. ‘Ik roep vanaf 2014 aanbieders op om open te zijn over de opbouw van hun kostprijs om contractering met gemeenten goed te faciliteren. Maar één zorgaanbieder bood dat inzicht daadwerkelijk en in detail. Ik vraag me dan ook af of veel aanbieders wel weten hoe hun kostprijs werkelijk is opgebouwd. Als je dat niet weet, weet je ook niet of de tarieven van gemeenten te laag zijn. Dan kun je geen goed gesprek hebben met elkaar.’

Tarieven gemeenten te laag?

Alleen maar roepen dat de gemeentelijke tarieven voor jeugdzorg te laag zijn, zoals aanbieders van jeugdzorg doen, vindt Robbe dus te makkelijk. Hij mist de onderbouwing. ‘Ik snap wel dat ze er moeite mee hebben, omdat ze het vaak nooit eerder hebben gedaan. Maar zolang ze niet gedetailleerd inzage geven in waarom een dienst een bepaald bedrag kost, tasten gemeenten in het duister over de opbouw van een kostprijs. Laat toch eens zien hoeveel een uur begeleiding voor een jongere met autisme kost. Natuurlijk zijn er verschillen tussen aanbieders in arbeidsproductiviteit en kosten voor overhead en huisvesting. Als aanbieders openheid bieden, is er overleg mogelijk over de hoogte van de tarieven. Stel dat een aanbieder niet aan meer, goed personeel kan komen of vastgoedproblemen heeft en daardoor hogere onkosten heeft, dan kunnen gemeenten en aanbieders het echte gesprek aan over geleidelijke afbouw.’

Sabotage

Tot overleg over de tarieven komt het echter zelden. Aanbieders kiezen ervoor te stoppen met jeugdzorg of ze trekken zich terug uit de aanbesteding. Zoals ggz-aanbieder Mondriaan in Limburg, die heeft aangekondigd te stoppen met de gespecialiseerde jeugdhulp, omdat de werkdruk te hoog is en de tarieven te laag zijn. Of de William Schrikker Groep en het Leger des Heils, die zich terugtrekken uit de inkoop in Zuid-Holland Zuid ook vanwege vermeend te lage tarieven. ‘Gemeenten komen daardoor klem te zitten. Het lijkt wat op sabotage en is dus onverstandig’, kwalificeert Robbe deze handelswijze. ‘Als gemeenten op korte termijn niets anders kunnen regelen, moeten ze wel een deal sluiten over hogere tarieven. Maar dat is juridisch kwetsbaar, omdat ze daardoor afwijken van het gelijkheidsbeginsel. Het kan alleen als gemeenten alle aanbieders dan hogere tarieven geven. Zo’n onderhandelingsstrategie van aanbieders lijkt mij dus niet verstandig, want je komt elkaar periodiek in nieuwe inkoopprocedures weer tegen. Is het werkelijke probleem dan opgelost? Nee. Dus begint de rituele dans weer opnieuw.’

Sanering jeugdzorg

De jeugdzorg staat een fikse sanering te wachten, verwacht Robbe, zoals de thuiszorg toen die in 2006 te maken kreeg met gemeentelijke aanbestedingen. Ook toen hevelde de rijksoverheid zorgtaken over naar gemeenten met een fikse bezuiniging. Gemeenten moeten de jeugdzorg nu met 15 procent minder geld uitvoeren. Ze moeten daarom de kosten wel naar beneden brengen. Dat proberen ze door de toestroom te verlagen en door meer jeugdigen een lichtere vorm van zorg te geven in plaats van de gespecialiseerde jeugdhulp. Dat heeft tot op heden nog geen soelaas geboden. Dus grijpen veel gemeenten in de inkooprondes terug op lagere tarieven.

Koude aanbesteding jeugdzorg

Robbe ziet twee routes naar het toekomstige zorglandschap voor de jeugd: via evolutie of via revolutie, ofwel een geleidelijke of een harde sanering. Er zijn gemeenten die kiezen voor een aanbesteding, waarbij alleen de winnaars aan de slag mogen. ‘Dat is een koude aanbesteding, waarbij gevestigde partijen buiten de boot vallen als ze een foutje maken in hun offerte. Ze moeten met hun bod in één keer raak schieten. Er is ook geen ruimte voor toetreding van aanbieders in de looptijd van de overeenkomst. De grote jongens verdelen de koek, onderaannemers hebben het nakijken. Deze vorm van aanbesteden zet de verhoudingen in een regio écht op scherp en is een recept voor juridische procedures. Het gebeurt bijvoorbeeld in de regio Rotterdam, waar enkele zorgaanbieders die verloren in de aanbestedingsronde naar de rechter zijn gestapt. Die zaken dienen deze maand.’

Overleggen over tarieven

Robbe ziet veel meer in een vorm van aanbesteden die geen enkele aanbieder uitsluit van deelname, als deze akkoord wenst te gaan met voorwaarden waaronder prijsstelling. Bij deze vorm van inkopen mogen gemeenten en aanbieders ook overleggen over tarieven, echter niet meer op de wijze zoals dat de afgelopen drie jaar mogelijk was. Aanbieders moeten dat individueel doen richting gemeenten.

Geef uw reactie

Om te kunnen reageren moet u ingelogd zijn. Heeft u nog geen account, maak dan hieronder een account aan. Lees ook de spelregels.