Als zorgorganisaties onverwacht in financieel zwaar weer belanden, wordt er altijd naar de raad van toezicht en de accountant gekeken. De accountant heeft toch een goedkeurende verklaring afgegeven? Hoe kan een instelling dan toch in korte tijd in grote problemen komen? Heeft de accountant soms niet goed opgelet? ‘Incidenten hebben vaak te maken met cultuur en gedrag in een organisatie’, zegt Mike Tagage, partner bij BDO.

Betrouwbaar in cultuur en gedrag

Niet verwonderlijk dus dat accountants al jaren proberen meer grip te krijgen op cultuur en gedrag in zorgorganisaties. Ze beperken zich niet langer tot een goede check van regels en procedures, maar kijken ook hoe de medewerkers daar invulling aan geven. BDO heeft een methode ontwikkeld die bestuurders 95 procent zekerheid geeft over de verantwoordingen van cultuur en gedrag. De methode start met een breed onderzoek naar de beleving en ‘intentioneel gedrag’, dat een voorspeller is voor gedrag in de toekomst. Alle medewerkers krijgen een vragenlijst. Een speciaal bureau ondersteunt bij het onderzoek, waardoor de anonimiteit van medewerkers is verzekerd. Vervolgens duiden gedragsdeskundigen de bevindingen. Tagage: ‘Het onderzoek maakt duidelijk op welk gedrag medewerkers terugvallen als ze onder druk komen te staan. Bijvoorbeeld als een bestuur de organisatie zwaar onder druk zet om goede financiële resultaten te laten zien of goede medische uitkomsten te presenteren.’

Ontbreken van aanspreekcultuur

Een rode vlag is vaak het ontbreken van een aanspreekcultuur. Bijvoorbeeld als medewerkers wel zien dat iemand een greep in de kas doet, maar daar niets van durven zeggen. Of als mensen zien dat een medisch specialist een fout maakt, maar dat dit met de mantel der liefde wordt toegedekt. BDO heeft de afgelopen twee jaar 25 onderzoeken gedaan naar cultuur en gedrag om de methode te verbeteren. De accountant heeft daarin nu zo veel vertrouwen dat drie zorgorganisaties een controleverklaring gedrag en cultuur hebben ontvangen met 95 procent betrouwbaarheid.

Revalidatieorganisatie De Hoogstraat

Een van de organisaties die een verklaring heeft gekregen, is revalidatieorganisatie De Hoogstraat in Utrecht. Rob Beuse, voorzitter raad van bestuur, verklaart op de website accountants.nl dat de meting hem beter inzicht geeft in de cultuur van zijn organisatie. Dat stelt hem in staat om gericht te verbeteren. De verklaring over cultuur en gedrag past volgens hem in nieuwe ontwikkelingen op het gebied van governance. ‘Misschien wordt dit wel een vast onderdeel van de jaar controles.’