Artikel bewaren

U heeft een account nodig om artikelen in uw profiel op te slaan

Login of Maak een account aan
Reacties1

Blog: Crisis in rood wit blauw

De vraag is in welk scenario Nederland is aangeland. Volgt de COVID-epidemie het ‘rode’ scenario met een razend beloop? Of het ‘blauwe’, milde scenario waarbij de lock-down kan worden opgeheven? Het zit er tussenin. Nederland volgt een ‘wit’ scenario met kenmerken van beiden.
Nederlandse Vlag Met Corona

De ‘rode curve’ representeert de overweldigende uitbraak van het virus waarbij in korte tijd iedereen in Nederland besmet zou raken. Circa 1 procent van de bevolking, zo’n 170.000 Nederlanders, zou dan overlijden. Maar kinderen en jong volwassenen worden niet of zelden getroffen. Vanaf middelbare leeftijd loopt het risico snel op en blijft dan stijgen tot 10-15 procent op de hoogste leeftijd. De gemiddelde patiënt die overlijdt aan het virus, is een man van 80 jaar en ouder, met meerdere onderliggende chronische aandoeningen, hoge bloeddruk en overgewicht.

Verdubbeling aantal sterfgevallen bij rood scenario

Het is moeilijk voor te stellen dat in 2020 170.000 mensen aan de infectie zouden bezwijken bovenop de gebruikelijke sterfte vóór de coronacrisis. Dit aantal is gelijk aan het normale aantal sterfgevallen per jaar in Nederland. Het zou dus weliswaar een verdubbelling van het aantal sterfgevallen betekenen, maar de verdeling over de verschillende leeftijdscategorieën zou hetzelfde blijven. Bij twee keer zoveel sterfgevallen onder kinderen is het overlijden van een kind nog steeds een zeldzame gebeurtenis. Met twee keer zoveel sterfgevallen onder volwassenen merken we er wellicht iets van in familie- of kennissenkring. De meeste slachtoffers maakt de epidemie echter onder kwetsbare ouderen aan het eind van hun leven. Een verdubbeling van het relatief toch al hoge aantal sterfgevallen onder hen betekent daar een – absoluut – aanzienlijk aantal.

Even terug naar jaren ’90

Door dertig jaar terug te denken kunnen we ons een voorstelling maken hoe onze levensverwachting er dan had uit gezien. In de jaren ’90 was voor iedere man en vrouw, op elke leeftijd het risico op overlijden dubbel zo hoog als in 2019 voor de coronacrisis. Onze levensverwachting was toen 7-9 jaar korter. Dat was niet het gevolg van corona maar door overlijden aan hersenvliesontsteking op de kinderleeftijd, een hartinfarct op middelbare leeftijd, of een beroerte op hoge leeftijd.
Wetenschappers gaan ervan uit dat als je een corona-infectie hebt overleefd, je daarmee in meer of mindere mate immuniteit hebt opgebouwd. Eenmaal uitgeraasd zou Nederland in 2021 verder gaan op het pad waar het in 2019 voor de coronacrisis was gebleven. Met de overlijdensrisico’s weer op het lage niveau en de levensverwachting op het hoge niveau.

Blauwe scenario is slechts trager dan rood

Inmiddels heeft zich in Denemarken de afgeplatte ‘blauwe curve’ ontvouwd. Daar wordt het dagelijks leven weer opgestart. De Denen moeten leren leven met het feit dat het coronavirus blijvend onder hen is. De infecties worden met een traag tempo over hen uitgerold. Uiteindelijk – en dat is belangrijk – in dezelfde aantallen en ernst als in de rode epidemische variant.
Om de infectie of het overlijden te voorkomen is een gamechanger nodig. De hoop is meer gevestigd op een vaccin dan op een geneesmiddel. Voor de oudere en kwetsbare mens betekent dat slechts indirecte bescherming tegen het virus. Vanwege bijkomende chronische aandoeningen bouwen zij zelf slecht immuniteit op. Er is nu geen reëel uitzicht wanneer en welke opties voor hen beschikbaar komen.

Gevolgen witte scenario voor langdurige zorg

De intellectuele set van maatregelen heeft in Nederland geleid tot een indrukwekkende afname van het aantal ziekenhuis- en IC-opnames. Dit komt voor een groot deel door een toenemende triage aan de poort waarmee zinloos medisch handelen wordt afgewend. Daarmee is een falen van de medische zorg voorkomen.
Het is pas laat opgemerkt dat het merendeel van de slachtoffers valt in de verpleeg- en thuiszorg, de chronische psychiatrie en de gehandicapten zorg. De epidemische sterfte was er wel, maar werd niet opgemerkt door de massale aandacht voor wat zich in de ziekenhuizen afspeelt. Het Centraal Bureau voor de Statistiek telt per week duizenden extra overlijdens die niet in de coronaregistraties voorkomen. De tellingen in de verpleeghuizen laten stijgende aantallen bewoners zien die aan de infectie overlijden.

Lock-down is geen oplossing

Door corona knarst, piept en kraakt het in de langdurige zorg, maar ook in de reguliere zorg, de bedrijven, in het sociale en culturele leven en in de gezinnen. De lock-down was een probaat middel toen een onbekende ziekteverwekker het land dreigde te overspoelen. Het is niet een proportioneel middel wanneer uitzicht is op een effectief vaccin, ook al ontbreekt uitzicht op een geneesmiddel. Het onderliggend probleem wordt ermee niet opgelost maar uitgesteld. De lock-down faalt om infecties in de langdurige zorg te onderdrukken.

Maatregelen tegen toename infecties na herstart

De overheid moet de afloop van dit ‘witte’ scenario met de bevolking communiceren. Dan kan de lock-down worden afgebouwd en het ziekenhuissysteem normaal gaan functioneren in de wetenschap dat met de herstart van het dagelijkse leven het virus niet is verdwenen. Dat de herstart onvermijdbaar zal leiden tot een toename van de infecties, met name in de langdurige zorg. Er moet daarom een nieuwe pakket van samenhangende maatregelen komen om juist daar de aantallen te beteugelen. Nederland wacht dringend op antwoorden over wat er in de ouderenzorg moet gebeuren.

Corona is een indringer op bekend terrein. Zo heeft Nederland ruime ervaring in de bestrijding van tuberculose en aids, maar ook met uitbraken van het norovirus in verpleeghuizen en op cruiseschepen. Dus laten we die volgende stap nu ook in deze crisis zetten.

Jeroen van den Oever, directievoorzitter Fundis en Rudi Westendorp, hoogleraar geriatrie in Kopenhagen

1 REACTIE

  1. Dit virus veroorzaakt dus – zo lang er geen vaccin is – dus 1% doden van de geïnfecteerden: bij alle Nederlanders dus 170.000 doden.
    Dat is dus – zonder vaccin – niet te vermijden.
    Beleid van de overheid is dus alleen gericht op het uitsmeren van dit aantal sterfgevallen over de tijd: niet binnen 3 -4 maanden maar b.v. over 2 jaar. Dan kunnen de ziekenhuizen en IC’s het aan, en merken we het ook minder.
    Beleid is dus – zo lang er geen vaccin is – niet gericht op vermindering van aantal doden……
    Dit is dus heel cynisch voor met name de kwetsbare ouderengroep…
    Klopt dit?

Geef uw reactie

Om te kunnen reageren moet u ingelogd zijn. Heeft u nog geen account, maak dan hieronder een account aan. Lees ook de spelregels.