Zorgbestuurders praten vaak over kosten en niet over inkomsten. Dat is begrijpelijk als je geld verdient aan de problemen van een ander. Bovendien werken managers meer met kostenbudgetten dan met verlies-en-winst rekeningen. Feit blijft natuurlijk wel dat kosten en opbrengsten op z’n minst in evenwicht moeten zijn. Nu staan aan de kant van de opbrengsten van zorginstellingen grote veranderingen voor de deur. De zogenaamde lage zorgzwaartepaketten (zzp’s) verdwijnen en de zwaardere zorg blijft over.

Nieuwe kansen

Hier liggen ook nieuwe kansen. De toekomstige bewoners in de ouderenzorg willen nog steeds dat er bij hen wordt schoongemaakt en dat er warme maaltijden geserveerd kunnen worden. Daarvoor kunnen ze gebruik blijven maken van hun vertrouwde schoonmaakhulp en voor warme maaltijden zijn steeds meer kant-en-klare oplossingen te koop. Misschien worden ouderen met een beperkte zorgbehoefte (‘lage zzp’) in de nieuwe situatie gedwongen om hun eigen oplossingen te creëren, maar dat kan ook een positieve kant hebben. Dat zien wij in onze dagelijkse adviespraktijk terug als we onze werkzaamheden voor de ouderenzorg vergelijken met die voor serviceflats.

Serviceflats

Veel serviceflats hebben het niet gemakkelijk doordat het gangbare model van koopflat met service minder populair is geworden. Bezit van een eigen woning is minder belangrijk geworden en hetzelfde woongenot kan op veel plaatsen ook gehuurd worden. De zorgverlening wordt in serviceflats echter steeds vaker goed georganiseerd, zowel met thuiszorg als met een ziekenafdeling. Serviceflats die deze omslag hebben gemaakt doen het over het algemeen goed en hebben weinig last van leegstand. Een voorwaarde is natuurlijk wel dat de geboden service ook echt goed is. En dat de kosten daarvan voor de doelgroep acceptabel zijn. Serviceflats zijn dat wel gewend, want voor het management is het normaal dat er voortdurend een uitgebreide verantwoording aan de bewoners wordt afgelegd over de kosten van de bedrijfsvoering. Goede service kost wat, maar dan heb je ook wat.

Leren van serviceflats

Bij het gedeeltelijk wegvallen van de zekere inkomsten vanuit de AWBZ kan een reguliere zorginstelling voor ouderen zich hier aan spiegelen. Natuurlijk kunnen niet alle bewoners zich hetzelfde permitteren, maar er zijn ook verschillende prijsklassen. Een moderne serviceflat met zowel service als zorg wordt zodoende een aantrekkelijk alternatief voor de reguliere zorgaanbieder.

Het betekent ook dat er nieuwe mogelijkheden ontstaan voor zorginstellingen om onderscheidend te zijn en hun bestaansrecht te handhaven. Goede zorg én goede service verlenen tegen acceptabele prijzen. Op dit gebied kwam deze week bovendien een opvallend bericht van de OESO. Nederlandse ouderen zijn blijken relatief de rijkste te zijn van de wereld. Dit keer ging het niet over de vermogens, maar over de inkomens uit AOW en pensioenvoorziening.

Serviceniveau

De toekomstige bewoner heeft kennelijk wat te besteden en dat betekent dat een zorginstelling ook meer werk kan maken van de inkomsten. Maar hier zal de marktwerking in de zorg erg sterk zijn. In ons werk zien we dan ook de bedrijfsvoering van de reguliere ouderenzorg en die van serviceflats naar elkaar opschuiven. Serviceflats moeten tegenwoordig ook echt goede zorg leveren, en zorginstellingen moeten ook echt goede service verlenen. Maar ondanks alle gastvrijheidsterren in de zorg zijn er nog vrijwel geen zorgaanbieders die zich kunnen meten met het serviceniveau en de klantgerichtheid van een serviceflat. Gelukkig voor toekomstige bewoners is het wel mogelijk om dat te bereiken, want die bedrijfsvoering is goed veranderbaar. De nieuwe marktwerking zal dat zeker stimuleren.