De vraag werd niet expliciet beantwoord door Pieter Vierhout, voorzitter van de Orde. Wel stelde hij dat in een ziekenhuis de relatie patiënt – dokter centraal staat. “Uitstekend management” is daarbij een noodzakelijke randvoorwaarde. Van zijn collega’s verwacht Vierhout in de eerste plaats passie voor het vak. Dat leidt volgens hem welhaast vanzelf tot goede resultaten.
Een patiënt komt inderdaad niet voor de blauwe ogen, het krullend haar of het mooie pak van de ziekenhuisbestuurder, gaf Joan Leemhuis-Stout, voorzitter van de NVZ, toe. De patiënt komt voor de dokter. En het is de taak van de raad van bestuur om de dokter goed te faciliteren.
Ook Leemhuis wilde zich niet uitspreken hoe het nu verder moet met het gmsb. Het gaat volgens haar in wezen niet om structuren, organisatievormen of rechtspersonen. Het gaat om het samenspel tussen raad van bestuur en de medisch specialisten.
Daarbij staan twee principes vast, aldus Leemhuis. Allereerst de onafhankelijkheid van de specialist om zijn medische kennis toe te passen. En in de tweede plaats de integrale verantwoordelijkheid voor de zorg in het ziekenhuis van de raad van bestuur.
Toch zette Leemhuis wel vraagtekens bij het voortbestaan van het gmsb. Volgens haar begint de stichtingsvorm bij ziekenhuizen te knellen. Zij voorziet de opkomst van andere rechtsvormen zoals BV’s en NV’s. En daar past volgens haar het gmsb niet bij.
Frans Croonen, bestuursvoorzitter van het Jeroen Bosch Ziekenhuis, was duidelijk over het gmsb. Een polderoplossing noemde hij het. Het bevestigt de belangentegenstellingen tussen medisch specialisten en de raad van bestuur maar beschouwt dit als iets waarmee je moet zien te leven.
Een dergelijke duale organisatievorm is volgens Croonen echter te weinig slagvaardig voor deze tijd waarin ziekenhuizen steeds meer met elkaar moeten gaan concurreren. “Het kost drie stafvergaderingen voordat je in een ziekenhuis een beslissing kan nemen.” Het gmsb leidt volgens Croonen bovendien tot suboptimale oplossingen. “Er wordt gekozen voor wat haalbaar is gezien de machtsverhoudingen.”
Croonen stelt daarom een tweedeling van dokters voor: de vrije ondernemers die door het ziekenhuis op contractbasis worden ingehuurd en de specialisten die gewoon als medewerker in dienst zijn van het ziekenhuis.
Aandelen, BV’s en NV’s, hoogleraar management en organisatie in de gezondheidszorg Jan Moen moet er weinig van weten. Een ziekenhuis is geen doperwtjesfabriek, stelt hij. En hij heeft ook slecht nieuws voor de managers en bestuurders in de zorg: professionals zijn niet te managen. Daar zijn ze te eigenwijs voor. En er zullen altijd belangentegenstellingen blijven in een ziekenhuis.
Bij goed bestuur gaat het daarom volgens hem niet zozeer om organisatie- of besturingsmodellen, het gaat om de software van de bestuurder. Kan hij of zij op een goede manier met deze belangentegenstellingen omgaan. En dat valt volgens Moen, tot op zekere hoogte, te leren. Maar je moet het ook in je hebben. (MGi)
