Artikel bewaren

U heeft een account nodig om artikelen in uw profiel op te slaan

Login of Maak een account aan
Reacties2

Concurrentieslag in het mortuarium

Ziekenhuizen en zorginstellingen besteden het beheer van hun mortuarium steeds vaker uit aan uitvaartbedrijven. Daarmee is in de uitvaartwereld een felle concurrentiestrijd losgebarsten. Jegens de nabestaanden niet kies. Volgens de mortuariumbeheerders zijn de directies van de instellingen verantwoordelijk.
Concurrentieslag in het mortuarium

“De uitvaartbedrijven vechten inhalig om werk”, zegt Jacobien ter Haar van de NVZ vereniging van ziekenhuizen. “Regelmatig worden nabestaanden, juist in een kwetsbare situatie, op een vervelende manier overgehaald om met zo’n ondernemer in zee te gaan. Dit is ontoelaatbaar.”

In menig ziekenhuis komt het voor. Uitvaartondernemers die nabestaanden pal na het overlijden van hun familielid op indringende wijze benaderen. Ook nabestaanden van overleden bewoners van zorgcentra krijgen wel eens een telefoontje van een mortuariumbeheerder die probeert een opdracht binnen te halen. Volgens ActiZ, de landelijke organisatie van zorgondernemers, een ongewenste ontwikkeling. Woordvoerster Marleen Scheurkogel: “De familie mag niet op zo’n manier beïnvloed en overvallen worden.”

Voorkeursbehandeling

De strijd in de uitvaartwereld heeft alles te maken met geld; een uitvaart kost gemiddeld tussen de 4.500 en 5.500 euro. Door de bezuinigingen in de zorg zijn de problemen ontstaan. Sindsdien besteden ziekenhuizen de zorg voor overledenen steeds meer uit aan een gespecialiseerd mortuariumbeheerder. Veel verpleegcentra en instellingen hebben zelfs geen mortuarium of rouwkamer meer in huis. Ook zij sluiten hiervoor contracten met beheerders of uitvaartondernemers af.

“Het is voor de directies veel efficiënter”, zegt Matthijs de Gee, directeur van UNC Uitvaartzorg die een aantal mortuaria in Noord-Holland beheert. “Ook onze branche is ermee gebaat. Maar dan moeten de zaken wel goed geregeld worden. Nabestaanden moeten volledig vrij zijn in hun keuze voor een uitvaartorganisatie. Daar wordt nu aan getwijfeld. Dat is niet alleen slecht voor de nabestaanden. Ook de integriteit van de gezondheidszorg en die van de uitvaartzorg staan op het spel.”

‘De integriteit van de gezondheidszorg en die van de uitvaartzorg staan op het spel’

Andere uitvaartondernemers, die anoniem willen blijven, bevestigen de praktijk. “Het komt voor dat een mortuariumbeheerder geen kosten in rekening brengt. Of ze geven de instelling een donatie of ze betalen het jaarlijkse personeelsuitje. Dat zijn geen rationele attenties. Zo’n ondernemer gaat er gewoon van uit dat hij bij uitvaarten een voorkeursbehandeling krijgt. En die krijgt hij dan ook wel.”

Een aantal zorginstellingen vermelden zelfs een ‘eigen’ uitvaartonderneming in hun brochures. Zo staat in de informatiemap van verpleeghuis Rijckehove in Capelle aan den IJssel de naam van Van der Spek, compleet met diens folder als extra reclame. “Maar”, zegt een woordvoerder, “als de familie er echt op staat om een ander bedrijf in te huren, dan zijn ze daar volstrekt vrij in.”

Directeur Elbers van Hess Uitvaart Verzorging, eveneens gevestigd in Capelle aan den IJssel, heeft andere ervaringen: “Met een contract op zak is een uitvaartondernemer verzekerd van een goede klantenkring. Mensen denken dat zo’n uitvaaronderneming bij het huis hoort. Aan een vrije keus wordt zelden gedacht.”

Uitvaartorganisatie Matrice werd de vaste huismeester van de mortuaria van het Vlietland Ziekenhuis in Schiedam en Vlaardingen. Monuta Uitvaart in Schiedam was daar niet blij mee, zegt woordvoerder Mark Debets: “De uitvaart is een commerciële branche waarin je geld moet verdienen.”

Reden voor Monuta om onlangs een nieuw initiatief te introduceren. Cliënten van thuiszorgorganisatie Vérian, actief in de regio Apeldoorn, krijgen na hun overlijden tien procent korting op een uitvaart van Monuta. Volgens Mirelle Moezelaar van Vérian is de korting een service die goed past in het Vérian Voordeelpakket dat ook korting geeft op het huren van een klusjesman, verhuisbedrijf of maaltijd aan huis. “Via dit zorgpakket wordt onze cliënten allerlei rompslomp uit handen genomen en het helpt ouderen om langer zelfstandig te wonen.”

Een abonnement op het voordeelpakket kost vijftien euro per jaar. Een uitvaart kost gemiddeld 5.000 euro, wat neer komt op een korting van 500 euro. Monuta betaalt Vérian geen geld voor de samenwerking. Woordvoerder Debets: “Wij hopen dat door deze service meer mensen voor een uitvaart door Monuta kiezen. Zo simpel is het.”

Monuta telt in Nederland 130 vestigingen. Debets sluit niet uit dat Monuta ook met thuiszorginstellingen elders in het land contracten afsluit. “Dan denken we niet alleen aan korting. In plaats daarvan zouden we ook extra dienstverlening kunnen bieden. Zoals extra mooie rouwkaarten of het gratis rondsturen van dankbetuigingen. Veel mensen hebben namelijk geen idee wat een uitvaart kost. Een korting van tien procent zegt hen dan niet zoveel. Mensen moeten onze actie vooral als toegevoegde waarde zien. Zo hopen we meer klanten te trekken.”

‘Nabestaanden bellen voor een uitvaartopdracht komt feitelijk neer op telefonische verkoop’

Onethisch

Klachten over de verdeling van de uitvaartmarkt hebben ook de Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa) bereikt. Grote uitvaartcoöperaties zouden de contracten met zorginstellingen onderling verdelen om zo de concurrentie buiten de deur te houden. De NMa is een onderzoek gestart naar de uitvaartwereld. Volgens woordvoerder Rensink wordt de uitslag begin juni 2008 gepubliceerd.

De Gee van UNC Uitvaartzorg juicht het onderzoek toe. “Het is mogelijk dat de regels op gebied van mededinging momenteel worden overtreden. Er is dus alle reden om te kijken aan welke eisen goed uitbesteed mortuariumbeheer moet voldoen. En daaraan moet iedereen zich vervolgens houden.”

De Gee weet al wel hoe het níet moet: “Nabestaanden bellen voor een uitvaartopdracht komt feitelijk neer op telefonische verkoop. Direct na een overlijden, als de nabestaanden extra kwetsbaar zijn. Dat is onethisch en in strijd met alle fatsoen. Waarschijnlijk ook met de regels van mededinging.”

De UNC-directeur wil vooral de keuzevrijheid van de nabestaanden waarborgen. “Daarvoor is goede voorlichting nodig. In elk ziekenhuis en zorgcentrum zou een brochure moeten liggen waarin de gang van zaken in het mortuarium uit de doeken wordt gedaan. Met een lijst van uitvaartondernemingen waaruit nabestaanden kunnen kiezen. Ook de mortuariumbeheerder zou zo’n brochure standaard moeten aanreiken.”

Om onheuse acquisitie te voorkomen, wil De Gee dat ziekenhuizen en zorgcentra alleen de naam van de overleden persoon aan de mortuariumbeheerder bekend maken. “De namen, adressen en woonplaats van de nabestaanden mogen niet doorgegeven worden. Ook telefonisch of persoonlijk contact met de nabestaanden over het verzorgen van de uitvaart, moet de beheerder worden verboden.”

Voor nabestaanden die zich onheus behandeld voelen of onvoldoende geïnformeerd zijn, zou de Vereniging van Mortuariumbeheerders in de Gezondheidszorg (VMG) een klachtenprocedure in het leven moeten roepen. Ook voor de strijd in uitvaartland is volgens De Gee een oplossing mogelijk: “Een gezamenlijke stichting van de regionale uitvaartorganisaties die de mortuaria in de omgeving beheert.”

Gedragscodes

Cura Mortu Orum mortuariabeheer (vrij vertaald ‘zorg voor de doden’) is zo’n onafhankelijke specialist in zorg voor overledenen en mortuariabeheer. CMO is volgens accountmanager Bas de Leng in 1990 ontstaan uit behoefte aan neutraliteit en professionaliteit. “Wij zijn sindsdien het enige grote bedrijf dat op neutrale wijze postmortale zorg verleent. Wij verzorgen de overledenen, maar we laten het aan de familie over wie de uitvaart verzorgt. We geven geen folders mee. We zeggen gewoon, gaat u rustig naar huis en maak samen een keuze.”

De VMG en de Vereniging Ondernemingen in de Uitvaartzorg (VOU) onderkenden de problemen al eerder en hebben inmiddels gedragscodes voor hun branche geïntroduceerd. Maar of de circa duizend uitvaartondernemers zich daaraan houden, is de vraag. Woordvoerder Bas Heikoop van de VMG: “Echte sancties hebben we niet. We kunnen bij klachten de betrokken ondernemers wel op ongewenste praktijken wijzen, hen als lid royeren en de Ombudsman inlichten. Maar we zullen ook de directie van het ziekenhuis of zorginstelling aanspreken. Want die is als eigenaar verantwoordelijk voor de gang van zaken in het mortuarium.”

NVZ en ActiZ beraden zich op de kwestie. Woordvoerder Scheurkogel van ActiZ: “Ook de instellingen zouden meer voorlichting over de vrije keuze in de uitvaarwereld moeten geven.” (Zorgvisie – Helma van den Berg)

Bekijk het Zorgvisie juni nummer >>

2 REACTIES

  1. Ik denk dat het een goede zaak is als het NMA de zaak eens onder de loup neemt. Maar dan denk ik dat de heren Bas de Leng en Bas Heijkoop (welke naar mijn gevoel verantwoordelijk voor dit stukje)eens nader bekeken moeten worden. Niet vermeld wordt dat deze heren behoren bij het CMO en als we het dan over oneerlijke concurentie hebben….

  2. Lees alle reacties
  3. In dit artikel komt helaas niet naar voren dat de kosten van het mortuariumbeheer worden verhaald op de nabestaanden. Volgens een uitspraak van de Hoge Raad van 3 december 1999. zijn de kosten van de laatste verzorging voor rekening van de zorginstelling. De mortuariumbeheerders dwingen de nabestaanden tot het laten uitvoeren van “extra” handelingen en laten de nabestaanden vaak via de uitvaartonderneming hiervoor flink betalen. In Den Haag is een zorginstelling, die voor een slecht uitgevoerde laatste verzorging (ogen en mond zijn vaak niet eens gesloten) en een paar uurtjes gebruik van het mortuarium bijna € 195,00 aan de nabestaanden berekend. In veel zorginstelling rond Den Haag is het niet veel beter. Uitvaartverzorgers, die er wat van zeggen worden geconfronteerd met intimidatie.
    Erik Boelkens
    Uitvaartverzorger op Scheveningen

Geef uw reactie

Om te kunnen reageren moet u ingelogd zijn. Heeft u nog geen account, maak dan hieronder een account aan. Lees ook de spelregels.