Artikel bewaren

U heeft een account nodig om artikelen in uw profiel op te slaan

Login of Maak een account aan
Reacties0

Geen eigen ict-afdeling meer

Mario Gibbels
De ict-kosten zijn bij S&L zorg bijna gehalveerd dankzij het gebruik van open source. Toch leeft open source nog nauwelijks in de zorg, zo is de ervaring van directeur Lex van Buchem.

Ict als water uit de kraan. Dat is het beeld dat Lex van Buchem graag gebruikt voor het ict-beleid binnen zijn zorginstelling. “We hebben alles uitbesteed. Het enige dat we nog zelf doen is de randapparatuur. De rest laten we over aan bedrijven die erin gespecialiseerd zijn.”

Van Buchem is al achttien jaar, vanaf de oprichting, directeur van S&L zorg, een instelling voor verstandelijk gehandicapten met locaties in Roosendaal en Bergen op Zoom. Hij is een van de weinige zorgdirecteuren met een warme belangstelling voor ict. Jaren geleden ontstaan door het gebruik van computers bij wetenschappelijk onderzoek, vertelt hij.

Administratieve applicaties

Hij is zich er echter pas intensief mee bezig gaan houden toen S&L zorg in 1999 op zoek ging naar een elektronisch zorgdossier. Van Buchem: “We hebben de hele markt afgezocht maar kwamen geen product tegen dat voldeed aan onze eisen. Het bleken met name administratieve applicaties en wij waren op zoek naar een product dat ook onze zorgprocessen ondersteunde. We besloten daarom om zelf iets van de grond te tillen.”

Positieve reacties

S&L Zorg ontwikkelde samen met Raet een prototype voor een elektronisch zorgdossier en presenteerde dat tijdens een invitational conference aan vertegenwoordigers van de overheid, zorgaanbieders en ouderverenigingen. Want het was niet de bedoeling dat de Brabantse instelling alleen voor zichzelf een elektronisch zorgdossier zou ontwikkelen. Van Buchem: “We hebben toen gevraagd, zijn we op de goede weg? We kregen toen zoveel positieve reacties dat we besloten hebben om dit product tot leven te wekken.”

Meest gebruikt

Samen met PHOBOS, een nieuw softwarebedrijf gespecialiseerd in internettechnologie, en met financiële steun van de provincie Noord-Brabant, het ministerie van VWS en Zorgverzekeraars Nederland is toen CareView ontwikkeld. In 2000 is CareView bij S&L zorg ingevoerd. Van Buchem: “Het is het meest gebruikte ict-product binnen onze organisatie. Zorgverleners, ondersteunende diensten, huisartsen, familieleden, allemaal maken ze er gebruik van.”

Hoger plan

Het heeft de kwaliteit van de zorg in S&L zorg op een hoger plan getild, is de stellige overtuiging van Van Buchem. “Ouders, huisartsen en paramedici kijken mee over de schouder van de hulpverlener. CareView is webbased en daarmee voor iedereen toegankelijk die daartoe bevoegd is. Uiteraard is de beveiliging goed geregeld. Het zorgdossier dwingt hulpverleners bovendien om beter na te denken over wat nu precies de zorgbehoefte is van de bewoner.”

En het heeft de zorgverlening een stuk efficiënter gemaakt. Van Buchem: “Vroeger werden de zorgplannen handgeschreven aangeleverd bij de administratie die ze vervolgens overtikte.”

CareView is inmiddels verkocht aan PHOBOS. Die heeft het uitgebreid tot CareView suite. Er zijn modules toegevoegd voor onder meer de zorgregistratie, capaciteitsplanning en dienstroosterplanning en dit alles is ingebed in de software van SAP voor de ondersteunende bedrijfsprocessen.

Overstap

Van Buchem had de smaak te pakken. Hij had geproefd van de mogelijkheden die ict biedt en ging nu op zoek naar een manier om dit ook betaalbaar te maken. S&L zorg maakte al gebruik van open source software voor het e-mail verkeer (phpGroupware) en als database omgeving (MySQ). Van Buchem nam vervolgens OSOSS, het overheidsprogramma voor open standaarden en open source software, in de arm voor een aanbestedingsprocedure om S&L zorg te begeleiden richting een volledige overstap naar open source. De keuze viel uiteindelijk op LogicaCMG. Eind mei, op het moment dat de instelling haar nieuwe hoofdkantoor betrok, was de implementatie voltooid.

Thin cliënts

Van Buchem laat een plaatje zien van de ict-infrastructuur van S&L zorg. Op het hoofdkantoor in Roosendaal bevinden zich de servers. Alle gebruikers, zowel op kantoor als op de verschillende zorglocaties, maken gebruik van zogeheten thin cliënts. Van Buchem: “Dat zijn kleine kastjes die eigenlijk niets anders doen dan verbinding leggen met de server.”

Computerpark

De kantoorapplicaties, allemaal open source, draaien op de servers in het hoofdkantoor in Roosendaal. De vitale applicaties bevinden zich in computerparken op Schiphol (CareView) en Vlissingen (kennisnet en de website). Van Buchem: “Wij als zorginstelling kunnen nooit die beveiliging realiseren die je daar vindt. Je wordt driedubbel gecontroleerd en als de boel plat gaat staat er een tweede systeem klaar om de zaak over te nemen.”

De servers en de lokale netwerken (LAN’s) worden beheerd vanuit Rotterdam door LogicaCMG. S&L zorg heeft dan ook geen ict-afdeling meer. Van Buchem: “Als er een thin cliënt kapot is, dan hangt de technische dienst er een nieuwe in en stuurt het kapotte exemplaar op naar onze ict-dienstverlener.”

Kostenplaatje

De medewerkers van S&L zorg hebben volgens Van Buchem nauwelijks gemerkt dat ze zijn overgestapt van een Windows desktop naar een Linux desktop. “Een paar fanatieke Wordadepten missen wat handigheidjes.” Trainingen zijn niet nodig, eenvoudige instructies volstaan.

Het kostenplaatje is ook erg aantrekkelijk. Sinds S&L zorg gebruik maakt van open source en zijn ict-afdeling heeft opgeheven, zijn de ict-kosten gedaald van 1,5 naar 0,9 procent van het budget.

Geen maatwerk

Maatwerk past niet bij open source, geeft Van Buchem toe. “Het werkt niet als je bijvoorbeeld in een ziekenhuis met tweehonderd verschillende applicaties werkt. De vraag is overigens of je dat zou moeten willen want je hebt dan een enorm beheersingsvraagstuk. Heel veel processen binnen zorginstellingen zijn gelijk. Wat een zorginstelling uniek maakt, zijn niet die processen maar wat je daarin stopt en hoe je met je cliënten omgaat. Het systeem zorgt slechts voor het transport. Maatwerk wordt daarom bij ons afgeschoten. Dat is te duur.”

Geringe kennis

Gezien de opsomming van alle voordelen, ligt de vraag voor de hand: waarom maakt niet iedere zorginstelling gebruik van open source? Van Buchem: “Tijdens een symposium eind vorig jaar over open source was ik de enige zorginstelling, de rest waren allemaal gemeentes. Open source leeft helemaal niet in de zorg. Het heeft waarschijnlijk te maken met de betrekkelijk geringe kennis op bestuurlijk niveau van nieuwe ontwikkelingen in de ict. Ik oogst meer bewondering in ict-kringen dan bij collega’s.”

Dat zou volgens hem echter anders moeten. “Ict biedt de mogelijkheid om de zorg efficiënter te organiseren en daarom zou iedere zorgbestuurder er in geïnteresseerd moeten zijn. Ik verwacht echter dat met een nieuwe generatie zorgbestuurders, die is opgegroeid met computers, de belangstelling vanzelf zal toenemen.”

Open source in de zorg

“We hebben de indruk dat S&L zorg een pionier is in de zorg als het gaat om open source. Wij kennen niet veel andere zorginstellingen in Nederland die zich hiermee bezighouden.” Aan het woord is Bouke Koelstra, adviseur bij OSOSS, het programma van het ministerie van Binnenlandse Zaken gericht op het stimuleren van open source bij de overheid. OSOSS richt zich met name op het rijk, de provincie en gemeentes. Koelstra: “Zorg is geen prioriteit. Maar als er vragen binnenkomen, dan beantwoorden we die wel. Overigens komen er wel steeds meer vragen vanuit de zorg over open source.” (ICTzorg – Mario Gibbels)

Dit artikel is eerder verschenen in ICTzorg magazine, nummer 2 maart/april 2007

Geef uw reactie

Om te kunnen reageren moet u ingelogd zijn. Heeft u nog geen account, maak dan hieronder een account aan. Lees ook de spelregels.