Een ruime meerderheid van 64,4 procent van de hbo-opgeleide verpleegkundigen vindt dat gemeenten cliënten en zorgvragen ‘wel eens’ afschuiven naar de wijkverpleging. Van de mbo-opgeleide verpleegkundigen heeft ongeveer de helft de indruk dat dit gebeurt. In 2015 waarschuwden het Centraal Planbureau en het Sociaal en Cultureel Planbureau al voor het afwentelen van zorg tussen de Wmo, Wlz en ZVW. Het NIVEL-rapport Evaluatie van de wijkverpleging is een signaal van zorgprofessionals dat dit ook gebeurt. Op welke schaal dit precies gebeurt, zegt het rapport niet.

Gemeenten en wijkteams

De samenwerking tussen gemeenten en wijkteams met wijkverpleging laat te wensen over. De antwoorden op de vragenlijsten van NIVEL van verpleegkundigen en verzorgenden laten een wisselend beeld zien. Eén op de vijf vindt dat de samenwerking matig tot slecht verloopt en één op de vijf vindt dat die uitstekend is. Twee van de vijf vinden dat de overdracht van gemeenten slecht gaat. Over de afstemming met huisartsen en mantelzorgers zijn verpleegkundigen en verzorgenden vaak meer tevreden. De onderzoekers wijzen erop dat het doel van de decentralisatie van zorg was om cliënten meer op maat te bedienen. Goede samenwerking tussen wijkverpleging, gemeenten en wijkteams is daarvoor een voorwaarde. Ook de indicatiestelling van gemeenten en de wijkverpleging is nog vaak niet op elkaar afgestemd.

Toegankelijkheid wijkverpleging

Met de toegankelijkheid van de wijkverpleging is het volgens de verpleegkundigen en verzorgenden goed gesteld. Alleen mensen met psychische problematiek en mensen met een migranten-achtergrond zouden moeizaam in beeld komen bij de wijkverpleging. De indicaties sluiten over het algemeen goed aan bij de hulpvraag en houden goed rekening met het versterken van eigen regie en zelfredzaamheid. Er is veelal voldoende wijkverpleging beschikbaar, maar de huishoudelijke hulp en begeleiding vanuit gemeenten is regelmatig onvoldoende. Verpleegkundigen en verzorgenden geven aan dat ze regelmatig taken overnemen die buiten de geïndiceerde zorg vallen.

Werkdruk stijgt, vak aantrekkelijker

De werkdruk is sinds 2015 gestegen, geven de zorgprofessionals aan. In 2015 ging de wijkverpleging naar de Zorgverzekeringswet en kregen wijkverpleegkundigen de verantwoordelijkheid voor het indiceren. Deze extra taken lijken de werkdruk te verhogen. Tegelijkertijd maakt het zelf indiceren, meer werken in zelfsturende teams en het afstemmen met andere professionals het vak aantrekkelijker. De NIVEL-onderzoekers vinden dat deze aantrekkelijke kanten van het vak meer benadrukt zouden moeten worden in campagnes om personeel te werven.

Cliënt is vrouw

Van de mensen die wijkverpleging ontvangen, is ruim 60 procent vrouw. De gemiddelde leeftijd is 76 jaar. Ongeveer de helft van de cliënten krijgt alleen persoonlijke verzorging. Bijna twee derde van de cliënten ontvangt zowel persoonlijke verzorging als verpleging. Tien procent ontvangt uitsluitend verpleging. Ongeveer driekwart krijgt dagelijks zorg, meestal twee of drie keer per dag. Gemiddeld duren huisbezoeken een half uur.

Indicatiegesprek

De tevredenheid van cliënten over het indicatiegesprek is erg hoog met een gemiddelde score van 2,9 op een schaal van drie. Ruim de helft van de cliënten geeft aan dat ze kon kiezen uit meerdere aanbieders. Cliënten hebben echter weinig invloed op welke zorgverlener bij hen over de vloer komt. Maar 24 procent zegt daarover te kunnen meebeslissen.

Tevredenheid cliënten is hoog

De tevredenheid over de geleverde zorg is hoog. Cliënten geven gemiddeld een rapportcijfer van 8,3. Mantelzorgers zijn bijna net zo positief, met een waardering van 8,2. Wel vindt 18 procent van de mantelzorgers dat zijn of haar naaste meer zorg nodig heeft. Cliënten geven zelf aan dat ze voldoende zorg krijgen.