Het begon allemaal met de noodzaak om de Nederlandse ic-capaciteit zo snel mogelijk uit te breiden. Philips heeft in de beginfase meteen geholpen bij het opschalen van de ic’s door ongeveer 190 reguliere ziekenhuisbedden om te bouwen tot bedden die geschikt zijn voor de ic. Vervolgens is ook gekeken hoe productie van monitoringsapparatuur in Duitsland en beademingsapparatuur in de VS kon worden verhoogd. In korte tijd slaagde Philips erin honderden extra medische apparaten naar Nederland te transporteren.

Een volgende stap betrof de bij COVID-19 noodzakelijke screening van de longen. Hiervoor werden mobiele units opgezet bij een groot aantal Nederlandse ziekenhuizen. Doorgaans buiten het gebouw zelf, zodat de kans op besmetting zo klein mogelijk was.

Improvisatievermogen

Bij de inrichting van deze units was veel improvisatievermogen vereist. ‘De units werden ondergebracht in portacabins, die we in een hoog tempo overal en nergens vandaan wisten te halen,’ aldus Henk Valk. ‘De 6 CT-scanners in portacabins en een veelvoud aan mobiele Xray systemen haalden we voor een deel uit ons opleidingscentrum in Best, dat toch even niet werd gebruikt. Daarnaast zetten we refurbished apparaten in. Zo konden we de ziekenhuizen snel te hulp schieten.’

Toen duidelijk werd dat de ic’s in Brabant en Limburg de toestroom niet meer aankonden, stelde Philips het COVID-19 Portaal beschikbaar waarmee de ziekenhuizen op een veilige manier medische informatie konden versturen naar ziekenhuizen die hun patiënten opvingen. ‘Dit op basis van bestaande technologie van ons Interoperabiliteitsplatform, zodat zaken als privacy en beveiliging waren gewaarborgd.’

Spreiding coronapatiënten

Het portaal was een succes. Vrijwel alle ziekenhuizen maakten er gebruik van, vooral die in het zuiden van het land. ‘Na een week stond de teller op ruim 800 geregistreerde gebruikers. Voor ongeveer 80 procent van de verplaatste patiënten is het portaal ingezet en heeft het bijgedragen aan de spreiding van corona patiënten, gecoördineerd door het Landelijk Coördinatiecentrum Patiënten Spreiding. Zeer zinvol dus.’

Monitoring op afstand

Daarnaast heeft monitoring op afstand een vlucht genomen, met draagbare sensoren, die hartslag, ademhaling en het activiteitenniveau registreren. Vanuit een centraal dashboard op de verpleegafdeling in het ziekenhuis kan de toestand van elke patiënt met een sensor 24/7 in de gaten worden gehouden. ‘Dat heeft niet alleen als voordeel dat je betere zorg kunt leveren, maar ook dat je het schaarse aantal verpleegkundigen het vertrouwen kunt geven dat zij goede en veilige zorg kunnen geven aan hun patiënten. Normaal gesproken is er één verpleegkundige op acht patiënten. Maar met zo’n dashboard kun je, als de situatie daarom vraagt, veilige zorg leveren met één verpleegkundige op twaalf patiënten. Dat scheelt natuurlijk aanzienlijk.’

Slimme algoritmen

Door de draagbare sensoren kan COVID-zorg in het ziekenhuis op veilige afstand plaatsvinden, vervolgt Henk Valk. ‘Vanwege de behoefte aan het minimaliseren van besmettingsgevaar is het fijn dat de verpleegkundige minder vaak metingen aan de bedrand hoeft te verrichten. Met de draagbare sensor wordt de patiënt gemonitord, en signaleert de software erachter dat de patiënt achteruit gaat en waarschuwt de verpleegkundige. Het probleem was tot voor kort alleen dat er veel ruis in dit signaal zat, waardoor er te snel zorgverleners werden ingeschakeld en de rust van de patiënt nodeloos werd verstoord.’

Om hier een oplossing voor te vinden, maakt Philips gebruik van slimme algoritmen en AI. Henk Valk: ‘We hadden pre-COVID al algoritmes ontwikkeld die een beter zicht geven op wat er nu echt met de patiënt aan de hand is. Een voorbeeld: als de ademhaling snel stijgt, dan kan er iets ernstigs aan de hand zijn. Maar als de patiënt net met veel moeite is opgestaan om naar de wc te gaan, is dat natuurlijk een ander verhaal. Daar kun je met behulp van AI meer duidelijkheid over geven aan de zorgverlener, die daardoor minder last heeft van foutpositieve signalen.’

Coronascreener

Verder ontwikkelde Philips een coronascreener, opnieuw op basis van bestaande technologie. Ditmaal was de basis Philips VitalHealth QuestManager , waar voor de crisis al zo’n 700.000 mensen gebruik van maakten. De screener werd in enkele weken tijd ontwikkeld, en de vragenlijsten kunnen aangepast worden voor specifieke doelgroepen. Dit gebeurde onder meer samen met vvt-instelling Sensire.

Sensire-bestuurder Maarten van Rixtel was enthousiast. ‘Anders dan vergelijkbare apps kunnen wij met onze screener maatwerk leveren voor onze eigen organisatie’, zei hij hierover in Zorgvisie. ‘We kunnen specifieke adviezen geven die voor onze medewerkers van belang zijn, zoals de mogelijkheid tot aangepaste werkzaamheden, waar en hoe je getest kan worden, en zelf te ondernemen acties.’

Versterken samenwerking

De ontwikkeling van de vragenlijst met een vvt-instelling laat zien dat covid een probleem is voor het hele zorg netwerk, aldus Henk Valk. ‘De toekomst van de zorg is een bredere spreiding over de verschillende ketenpartners en het versterken van de samenwerking tussen deze ketenpartners. Daarom hebben we ook een draagbare sensor ontwikkeld voor gebruik buiten het ziekenhuis. Deze zijn we in de regio Arnhem samen met Rijnstate aan het inzetten voor de gezamenlijke zorg van het ziekenhuis, verpleeghuizen en de huisartsen. De eerste resultaten zijn veelbelovend.’

Innovatiekracht

In de afgelopen drie maanden is er voor drie jaar geïnnoveerd in de zorg, besluit Henk Valk. ‘De innovatiekracht die we als samenleving, de zorg voorop en toch ook wij als bedrijf hebben weten los te maken, is enorm. We houden dat graag vast. Wat ons betreft zoveel mogelijk met alle partijen: de overheid, zorgverzekeraars, zorgverleners maar ook collega-leveranciers.’

‘Ik denk dat er behoefte is aan een post-crisis kennis-platform waar we de lessen van de afgelopen periode op een rij kunnen zetten en plannen voor de toekomst kunnen smeden. Wat ons betreft gebeurt dat snel, en indien gewenst willen we daar graag een initiërende rol in spelen.’

Lees meer achtergrondverhalen over innovaties in de zorg van Philips op Medisch Perspectief .