Hoofd-halschirurg Guido van den Broek: ‘Hiermee hebben wij tussen de tien en veertig procent tijdwinst geboekt en we hebben de kwaliteit van onze zorg verbeterd.’

Kwaliteitsindicatoren

Bij de hoofd-halsketen zijn vier specialismen betrokken: kno, mond-kaak-aangezichtschirurgie, radiotherapie en medische oncologie. Hier zijn patiënten met een tumor in het hoofd-halsgebied in behandeling. Het vastleggen van de 150 indicatoren werd grotendeels handmatig gedaan door een datamanager die achteraf de items scoorde. Van den Broek: ‘Zo doet heel Nederland het nu nog. Maar wat je natuurlijk wil, is dat dokter de gegevens gelijk kan vastleggen als hij de patiënt ziet. Voor elk contactmoment hebben we bepaald welke kwaliteitsindicator moet worden vastgelegd. Stel: bij het eerste consult wil de dokter weten of de patiënt rookt en hoe groot de tumor is. Daar is nu een knop voor: Voor roken klikt hij ‘ja’ of ‘nee’ aan. Bij ‘ja’ gaat het antwoord direct naar de kwaliteitsdatabase. Hetzelfde geldt voor tumorstadia en 150 andere items.’ Een ander voordeel is dat artsen worden geholpen bij de items die ze moeten invullen en dus geen items vergeten.
Het hele project heeft tien tot veertig procent tijdwinst opgeleverd en de datamanager is er niet meer bij nodig. Van den Broek: ‘We merken dat we meer tijd hebben voor de patiënt of meer patiënten kunnen zien in dezelfde tijd.’

Real time monitoring

Een ander groot voordeel is de ‘real time monitoring’ van patiënten. De betrokken zorgverleners weten precies waar de patiënt zich bevindt in de zorg. Van den Broek: ‘In één oogopslag kunnen we dat zien. Daardoor zijn we beter in staat om patiënten te volgen die zich buiten dat zorgpad bevinden. Eerst was het zo dat je als behandelend specialist geen idee had waar jouw patiënten in het zorgpad zaten. Nu kan ik precies zien of de afspraken volgens plan verlopen en welke patiënten of planning meer aandacht nodig hebben. ’Deze database wordt beheerd door de oncologieverpleegkundige. Zij kan alle afspraken controleren en direct actie ondernemen als er uitslagen missen. Eerst moest ze dat in de aparte dossiers nazoeken. Nu heeft ze daarvoor een apart overzicht van alle patiënten ter beschikking.

Epd

De kwaliteitsregistratie in de hoofd-halsketen is versneld doordat de artsen in het Radboudumc enige tijd geleden hun epd hebben gestroomlijnd, in het project Patiëntenzorgverbetering, Lastenverlichting En Zorg Innovatie via Epic in het Radboudumc. Kortweg: PLEZIER.
Van den Broek: ‘Ons epd bestond uit 1000 functionaliteiten waarvan er maar dertig heel handig zijn voor dokters. Die hebben we verder ontwikkeld en gedeeld met onze collega’s.’  De vijf kno-artsen in het Radboudumc hebben inmiddels al hun achthonderd collega’s in de rest van het ziekenhuis bijgeschoold. Het specialisme blijkt niet uit maken: alle dokters gebruiken ongeveer dezelfde dertig functionaliteiten.

Basistekst

Een van de functionaliteiten betreft het beginnen van een consult met een basistekst. Resultaat daarvan is dat de zorg veel uniformer is geworden omdat iedereen vanuit dezelfde basistekst werkt.  ‘Van tevoren is al bepaald welke vragen je moet stellen en welke items je moet invullen. Onze administratieve  lasten zijn veel minder geworden en het heeft geleid tot veel meer plezier in ons werk.’

Afkortingen

Van den Broek vertelt over een handig programmaatje  dat van afkortingen volledige teksten maakt. ‘Dokters zijn gewend te werken met afkortingen: die kunnen ze nu ingeven en het programma maakt er automatisch van wat ze willen. Dat is per specialisme in te stellen: zo is de afkorting AP bij een radioloog ‘anterior posterior’ en bij een cardioloog wordt het ‘angina pectoris’. Ook voor informed consent-teksten bij een operatieaanvraag biedt het programma uitkomst: dit zijn vaak lange teksten, die nu kunnen worden opgeroepen met een afkorting waarna de tekst vervolgens verschijnt.

Zorgkwaliteit

Kwaliteitsverbetering in de zorg is nog niet direct gemeten, maar ligt wel in de verwachting. Er zit geen ruis meer in het systeem door interpretatieverschillen van degene die de database moest invullen en processen zijn versneld. Processen kunnen veel beter op elkaar worden afgestemd door inzicht in data. ‘De tijd tot het diagnosegesprek, het gesprek over uitslag van de tumor, is teruggebracht van twee weken naar twee dagen. Daardoor kunnen we ook de behandeling eerder starten. Onderzoek laat zien dat de overleving, sinds het begin van de kwaliteitsregistratie en nu, tien procent meer is geworden. Of dat komt door de verandering van processen, weten we niet zeker maar de behandeling is de laatste jaren in elk geval nauwelijks veranderd.’

Hoofdcentra

Er zijn in ons land acht hoofdcentra voor hoofd-hals oncologische zorg, die samenwerken in de Nederlandse Werkgroep Hoofd-Hals Tumoren. Samen is een landelijke kwaliteitsregistratie opgezet wat een grote registratielast met zich mee brengt. Door de werkwijze van specialisten in het Radboudumc wordt deze registratielast sterk verminderd en dit zou volgens hen om die reden ook in de andere centra moeten worden ingevoerd. ‘We willen onze kwaliteit kunnen toetsen. Iedere zorgverlener kan zo zien waar het beter kan en waar hij wat kan leren van een ander.’