Een van de directe aanleidingen voor het sluiten van hoofdlijnenakkoorden in de afgelopen jaren was de stijging van de zorguitgaven, aldus de minister. Met het sluiten van de hoofdlijnenakkoorden in de curatieve zorg is de uitgavengroei in de Zvw teruggebracht. In de periode 2006-2012 was er sprake van een gemiddelde jaarlijkse reële groei van 4,1 procent. In de periode 2012–2017 was dat 0,9 procent. ‘De financiële besparingen die samenhangen met de akkoorden 2012–2017 lopen op tot grosso modo 3 miljard euro in 2017.’
Financiële afspraken
In de medisch-specialistische zorg, de ggz, huisartsenzorg en de wijkverpleging zijn hoofdlijnenakkoorden gesloten. ‘In de kern gaan deze hoofdlijnenakkoorden over een totaalpakket aan inhoudelijke afspraken gekoppeld aan financiële afspraken’, aldus Bruins. De financiële afspraken betreffen onder meer de beschikbare kaders en de daarbij horende maximale landelijke volumegroei.
‘De sterke beperking van de uitgavengroei, zoals gerealiseerd met de hoofdlijnenakkoorden, zou in mijn optiek niet zijn gelukt zonder afspraken en commitment ten aanzien van een inhoudelijke agenda met afspraken over onder andere een kwaliteits- en doelmatigheidsagenda gericht op kwaliteitsverbetering die tevens bijdraagt aan verbetering van de doelmatigheid van zorg’, schrijft de minister in zijn brief aan de Tweede Kamer.
Hoofdlijnenakkoorden 2019-2022
Over de hoofdlijnenakkoorden 2019-2022 schrijft de minister dat ‘De juiste zorg op de juiste plek’ hierbij het motto is. Dit betekent zorg dichter bij mensen thuis als dat kan en verder weg als het vanwege de kwaliteit en doelmatigheid moet. ‘Daarnaast leidt dit tot het vervangen van bestaande zorg door andere vormen van zorg, zoals e-health. Met een gelijkwaardige of betere medisch-inhoudelijke kwaliteit van de zorg.’
In financiële zin betekent dit alle lagere groeipercentages voor de medisch-specialistische zorg en voor de ggz, en hogere groeipercentages voor de huisartsenzorg en de wijkverpleging. Daarnaast zijn de uitdagingen op de arbeidsmarkt en het terugdringen van de regeldruk belangrijke thema’s voor de nieuwe hoofdlijnenakkoorden.
Het hoofdlijnen akkorrd is het grootste (politieke) gedrocht dat er bestaat. Er wordt gesproken over inhoudelijke afspraken gekoppeld aan financiele afspraken, hiervan komt echter op zeer beperkte schaal iets van terecht.
De meeste kosten worden in de zorg uitgegeven in de ouderenzorg. In de afgelopen jaren is het percentage ouderen toegenomen en zal voorlopig blijven toenemen. De gemiddelde levensduur is door medische en technologische ontwikkelingen toegenomen. Op hoge leeftijd worden er nog enorme bedragen uitgegeven om mensen nog langer te laten leven. Met deze parameters kan het niet anders dan dat de zorgkosten oplopen. Dus zullen we in Nederland moeten accepteren dat we meer premie moeten betalen om de zorg op pijl te houden. De uitvoering van het hoodliijnen akkoord ligt voor het grootste deel op het bordje van de zorgverzekeraars. Deze zijn maar beperkt in staat om inhoudelijk met zorgverleners in gesprek te gaan over zinnig en verantwoorde zorg. De zorgverzekeraars zijn met behulp van het hoofdlijnen akkoord in staat gesteld om op totaal onverantwoorde wijze de regie over de zorg en bijbehorende geldstromen in handen te nemen. Zonder inhoudelijke onderbouwing moet ineens alles goedkoper. Echter de kosten voor salarissen, materialen, administratieve lasten gaan permanent omhoog. De resultaten van het hoofdlijnen akkoord zijn oa: minder kostenstijging, het oplopen van wachttijden (ver boven de afgesproken TREEK normen), kwalitatief slechtere zorg (mn op het gebied van ouderen, soms dramatisch en huisartsenzorg), uitstroom van personeel uit de zorg, minder geld voor innovatieve ontwikkelingen, verschuiving van de 2e lijn naar 1e lijn op op een wijze die de 1e lijn eigenlijk niet aankan.
De financiele macht die in handen is gegeven van zorgverzekeraars stelt hen in staat winst te creeren en uit te keren. Het wetsvoorstel om de winstuitkering van zorgverzekeraars te beperken komt op geen enkele manier door de kamer. Aan de andere kant is er het verbod op het maken van winst door zorgverleners. In het huidige politieke klimaat is het voor zorgverleners erg lastig om financiering bij banken te vinden. De enige manier om aan geld te komen is het aantrekken van investeerders. Deze willen echter een (minimaal) rendement op hun investering. Dit is uitgesloten door het verbod op winstuitkering voor zorgverleners, waarmee het ook op deze manier practisch onmogelijk is om financiering te verkrijgen.
De zorg is een uitermate populistisch onderwerp voor de politiek. Door al het tegendraadse beleid en gedraai gaat de zorg in Nederland steeds verder achteruit. Door administratieve lasten, het ongelimiteerde aantal overheidsinstellingen en ambtenaren dat zich met de zorg bemoeid, de in te bouwen veiligheids vangnetten in de zorg en winstvrijstelling voor zorgverzekeraars wordt het zeker niet goedkoper.
Er wordt gesuggereerd dat de zorg in Nederland tot de beste in Europa behoort. Het grote punt is echter: waarop is deze stelling gebaseerd? We zijn al jaren bezig met het bijhouden van kwaliteitsindicatoren, PROMS en PREMS, infectie registraties, implantaten registratie etc. Nog steeds zijn we niet in staat om kwaliteit werkelijk te meten en te vergelijken, niet in Nederland en dus volgens mij ook niet met het buitenland. Ik wens u allen een voorspoedig leven en goede gezondheid. Ton Manuel