Het hoogste adviescollege van het land vindt een aparte en strengere fusietoets voor de zorg, zoals de Tweede Kamer wil, overbodig. De raad verrichte onderzoek naar het fusietoezicht op verzoek van minister Klink, die een jaar geleden werd geconfronteerd met een Kamerbreed gesteunde motie van partijgenoot Jan de Vries.
Advies Raad van State
In het advies plaatst de Raad van State vraagtekens bij het verband tussen schaalvergroting in de zorg en de kwaliteit van zorg. Kamerleden legden dit verband wel bij de problemen bij gehandicaptenzorgaanbieder Philadelphia en Meavita Nederland. De raad concludeert dat het huidige instrumentarium volstaat om de publieke belangen te waarborgen.
Dubbele fusietoets
CDA-Kamerlid Jan de Vries vindt echter dat de raad onvoldoende oog heeft voor de risico’s van fusies. Hij pleit voor een dubbele fusietoets. De Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa) zou de economische aspecten onder de loep moeten nemen en de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) de maatschappelijke gevolgen, zoals de kwaliteit van zorg en de bereikbaarheid van een zorginstelling.
Dominante marktpositie
De Vries houdt, anders dan de Raad van State, ook vast aan een verbod op fusies bij een marktaandeel groter dan 35 procent. De raad ziet in een dominant marktaandeel op zich zelf geen belemmering van de mededing ziet ontstaan. Mocht een zorgaanbieder misbruik maken van zijn dominante marktpositie, dan heeft de Nederlandse Zorgautoriteit als marktmeester in de zorg voldoende bevoegdheden om daar tegenop te treden, aldus de raad.
Strengere fusietoets
Ook de VVD blijft kritisch over de huidige fusietoets. Kamerlid Edith Schippers wijst op het probleem dat er beginnende marktwerking is in de zorg, maar dan zonder concurrentie in landelijke regio’s. “Er is maar één ding erger dan een volledig genationaliseerde zorgsector: dat is een geprivatiseerde zorgmarkt zonder echte concurrentie.” Ook de SP wil nog steeds een strengere fusietoezicht. Daarmee schuift een Kamermeerderheid het advies van de Raad van State terzijde.
‘Versterkte rol NZa overbodig’
Mocht het kabinet toch besluiten tot een scherper fusietoezicht, dan vindt de raad een versterkte rol van de NZa overbodig. Deze beschikt niet over wezenlijk andere deskundigheid en voegt dus niets toe. Wel adviseert de raad om de rol van de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) bij fusies wettelijk te verankeren. Als fusiepartijen bij een negatief NMa-oordeel een beroep doen op het zogeheten efficiencyverweer – namelijk dat een fusie noodzakelijk is om de kwaliteit van zorg te verbeteren – is de IGZ de enige overheidsinstantie die daarover kan oordelen. In de ogen van de raad moet wettelijk worden vastgelegd dat de NMa in zo’n geval het oordeel van de IGZ volgt.
Bereikbaarheid zorg
De raad ziet alleen een probleem voor het garanderen van de bereikbaarheid van zorg. Er zou een wettelijke voorziening moeten komen, zodat de minister bijzondere maatregelen kan nemen als het voortbestaan van een onderneming in gevaar komt en de continuïteit van zorg in het geding is. (Zorgvisie – Bart Kiers en Nico van Wijk)
Lees meer:
Het advies van de Raad van State
Lees ook:
Raad van State: geen strengere fusietoets zorg
Kamer wil zorgspecifieke fusietoets
Schenk: ‘Geef NZa vetorecht bij fusie
‘De meeste fusies mislukken’
Nieuwe stichtingen Meavita vragen staatssteun
‘NMa geeft Zeeuwse ziekenhuizen groen licht’
Vakbond werkt aan juridisch conflict met Philadelphia
Zorgbemiddeling tegen betaling mag niet
Nieuwe vormen voor marktwerking in de zorg
Het is mijns inziens wenselijk om bij de toets door de NZA een gesprek met de Ondernemingsraad en Cliëntenraad op te nemen.
een beetje privatisering kan niet, laat de markt zijn werk doen of niet.