Een onderwerp dat weinig aandacht krijgt is de toekomst van innovatieve behandelingen. De vraag is namelijk of de huidige vrijgevestigde en ondernemende specialisten straks openstaan voor innovatie. In de huidige duale structuur vallen de medisch specialisten binnen de (staf)maatschap(pen) en krijgen ze vastgestelde NZa-tarieven voor hun zorghandelingen. De ziekenhuizen krijgen vastgestelde of maximumprijzen voor de verrichtingen van het ziekenhuis, zoals vergoeding voor MRI-diagnostiek, loonkosten verpleging of facilitaire diensten. Dit zijn systeemkosten waarvan de kostprijs kan fluctueren en waarvan de vraagprijs door de zorgverzekeraars verder wordt onderhandeld. In het zorgstelsel raakt het doelmatig inkopen van zorgverzekeraars alleen het ziekenhuisdeel en niet de medisch specialisten.
Na invoering van de integrale bekostiging in 2015 vervalt deze duale bekostiging en wordt het honorariumdeel van de medisch specialisten uitbetaald via de WTZi-vergunninghouders ofwel het ziekenhuis. Tevens worden medisch specialisten als ondernemer fiscaal tegen het licht gehouden. Het gevolg is dat medisch specialisten min of meer gedwongen worden om naar een loondienststructuur te gaan.
Medisch specialisten voelen hierdoor minder verantwoordelijkheid wat zal leiden tot het stoppen van nieuwe initiatieven. Medisch autonomie, behandelprotocollen en vakkennis zijn de primaire drivers voor patiëntbehandelingen. Specialisten hebben er ook belang bij innovaties door te voeren, zodat die ten goede komen aan hun behandeling. De kosten en aanschaf van deze innovaties op het gebied van diagnostiek, behandelmethodieken of medicaties zijn voor het ziekenhuis.
Investeringen
In de loondienstsituatie is de kans groot dat medisch specialisten het ziekenhuisbestuur zien als verantwoordelijke voor innovaties en de aanschaf hiervan. Innovaties worden in de nieuwe context een management KPI. Investeringen hierin zullen op basis van kostenbeheersing, doelmatigheidsfocus of dbc-kostprijsmodel worden bekeken. De vakkennis van de medisch specialist of het belang van de patiënt wordt hierdoor een economisch principe.
Afname innovatie
Het is moeilijk precies in te schatten in hoeverre het loondienstverband zal leiden tot een afname van innovatie of ondernemende ideeën in ziekenhuizen. Maar het gevaar is aanwezig. Het zou daarom goed zijn als de specialisten de verantwoordelijkheid voor innovatie ook straks oppakken en de regie blijven voeren om de beste zorg voor patiënten te realiseren.
(Bas van der Mierden)
Bas van der Mierden is auteur van het boek ‘Ziekenhuis ondernemen een illusie’. Meer informatie hierover vindt u op www.ziekenhuisondernemen.nl