Deze coöperatie wordt eigenaar van het ziekenhuis, dat op dit moment nog is ondergebracht in een stichting (ssvz). Dit initiatief past geheel in de coöperatieve filosofie dat samenwerking om bepaalde gemeenschappelijke doelen overeind te kunnen houden in een competitieve markt loont.

Vlietland ziekenhuis

Vlietland is door problemen in het verleden in zwaar weer terecht gekomen. Lokale belanghebbenden hebben daarop de koppen bij elkaar gestoken, en in dat overleg hebben zeven partijen elkaar uiteindelijk gevonden. Het gaat om drie verpleeg- en verzorgingshuizen, om een regionale coöperatie van 185 huisartsen, om de in Schiedam gevestigde zorgverzekeraar DSW met 400.000 verzekerden, om de medisch specialisten bij Vlietland, en om de medewerkers van Vlietland. Samen krijgen zij 11 stemmen in een coöperatie die eigenaar én enige aandeelhouder wordt van de ziekenhuis BV. Het bestuur van de coöperatie vormt niet alleen de Algemene vergadering van Aandeelhouders (AvA) maar ook de Raad van Commissarissen van de BV. Dat laatste samen met twee commissarissen die worden benoemd op voordacht van de Ondernemingsraad en de Cliëntenraad.

Coöperatie

Het bijzondere van deze constructie is dat niemand direct aandeelhouder is. Natuurlijk, er is sprake van een eigendoms- en financieringsrelatie: ze brengen samen 18 miljoen euro in. Maar van een ‘beleggingsrelatie’ is geen sprake. Er ligt het commitment dat de kapitaalvergoeding beperkt blijft tot een vaste vergoeding (rente en eventuele risico-opslag) en dat eventuele winst wordt geïnvesteerd in innovatie en versterking van het eigen vermogen.

Aandeelhouders

Belangrijker echter zijn de zeggenschapsrelatie en de transactierelatie. Binnen de coöperatie doen alle leden zaken met het ziekenhuis en hebben ook alle leden zeggenschap. Essentie van die combinatie is betrokken toezicht: men zit samen in het schuitje en er is geen sprake van aandeelhouders die er vrijblijvend uit springen als er elders méér valt te verdienen.

Ziekenhuis bv

Meer in het bijzonder komt de indirectheid van het aandeelhouderschap tot uiting in het feit dat de coöperatie als geheel de enige aandeelhouders van de Ziekenhuis BV is. Het bestuur van de cooperatie vormt zoals gezegd de AvA. Dat betekent dat de AvA namens het collectief van de leden zal moeten optreden. En dat wil weer zeggen dat de leden het onderling eens zullen moeten worden. De zeggenschap over de BV en de keuze voor de te volgen strategie zal dus in een onderlinge discussie binnen de coöperatie gestalte moeten krijgen.

NPCF

In de wereld van de coöperaties wordt dit fenomeen wel aangeduid als de ‘ interne markt’ van de coöperatie: een intern platform waarin de specifieke doelen van de verschillende participanten op democratische wijze moeten worden afgewogen. Een coöperatie is dus meer dan alleen een principeverklaring tot samenwerking, maar maakt samenwerking ook noodzakelijk op straffe van het mislukken van het gezamenlijke project. Begrijpelijk dan ook dat bijvoorbeeld de Nederlandse Patiënten en Consumenten Federatie dit initiatief een ‘geschenk uit de hemel’ noemde.

Gert van Dijk

Professor Social Venturing and Entrepreneurship

Universiteit Nyenrode

Lees ook:

Bestuurder Vlietland over debat samenwerking DSW

Klink: zorgverzekeraar mag ziekenhuis kopen

Zorgverzekeraar neemt Vlietland Ziekenhuis over

NZa onderzoekt coöperatie Vlietland Ziekenhuis

Janneke van Vliet weg bij Vlietland Ziekenhuis