Santeon, het samenwerkingsverband van zes topklinische opleidingsziekenhuizen, presenteert vrijdag de uitkomstindicatoren voor prostaat- en longkanker. De indicatoren geven informatie over de effecten van een behandeling voor patiënten: wat is het risico op complicaties, hoe lang leven patiënten na behandeling en wat is hun kwaliteit van leven?

Uitkomstindicatoren

De medisch specialisten van de Santeon-ziekenhuizen vinden de uitkomstindicatoren belangrijker voor patiënten, verwijzers, zorgverzekeraars en voor de ziekenhuizen zelf dan proces indicatoren. ‘De veelgebruikte procesindicatoren zoals wachttijden en doorlooptijden geven geen antwoord op de vraag hoe goed je het nu doet voor de patiënt zelf. Ze raken de kern niet’, aldus dr. Franz Schramel, longarts bij het St. Antonius Ziekenhuis in Utrecht/Nieuwegein. ‘De indicatorensets die wij hebben ontwikkeld bij het programma Zorg voor Uitkomst, gaan daar wel over. Wij vragen de patiënt: zou je met de kennis van nu, opnieuw kiezen voor die behandeling in dat ziekenhuis? En we hebben een beknopt aantal goed gedefinieerde parameters, waarmee we de uitkomst in kaart brengen op een manier die aansluit bij de vraag van de patiënt. Die wil weten wat zijn overlevingskansen zijn, hoe groot de risico’s zijn op complicaties – precies de dingen die je als behandelaar natuurlijk ook wilt weten en verbeteren. Als we dat soort gegevens voor alle ziekenhuizen boven tafel krijgen, zetten we een enorme stap voorwaarts. Dan geven we patiënten echt een keuze en leren we zelf veel meer over de gevolgen van ons handelen.’

Uitkomsten vergelijken

Voor het eerst is het mogelijk om ziekenhuizen op basis van deze uitkomstindicatoren te vergelijken. Dat kan omdat de indicatoren zijn gecorrigeerd voor risicofactoren zoals leeftijd, ernst van de tumor en geslacht. Volgens Eric Vrijhof, uroloog in het Catharina Ziekenhuis komen er soms opmerkelijke verschillen naar voren. ‘Een voorbeeld. De overlevingscijfers over de periode van 2007 tot en met 2011 laten verschillen zien tussen eigen en verwezen patiënten bij een prostaatoperatie. Bij het St. Antonius Ziekenhuis en het CWZ hebben de door andere ziekenhuizen verwezen patiënten een betere overleving dan de eigen patiënten. Bij uitwendige bestraling in het Catharina Ziekenhuis is het effect net andersom: eigen patiënten overleven significant beter dan verwezen patiënten, terwijl de behandeling hetzelfde is. Een mogelijke oorzaak is de indicatiestelling; wat is de ernst van de ziekte op het moment dat de patiënt start met de behandeling? De cijfers gaan over de periode tot en met 2011, dus we moeten enige voorzichtigheid in acht nemen bij harde conclusies over de huidige situatie. Maar dit is zeer bruikbare informatie om te kijken of er nog mogelijkheden zijn om de zorg te verbeteren.’

Zorg voor Uitkomst

Voor de uitkomsten voor longkanker en prostaatkanker hebben drie Santeon-ziekenhuizen patiëntengegevens beschikbaar gesteld, afkomstig uit de periode 2005-2011. De eerste meting is verricht door het St. Antonius Ziekenhuis in Utrecht/Nieuwegein, het Catharina Ziekenhuis in Eindhoven en het Canisius-Wilhelmina Ziekenhuis (CWZ) in Nijmegen. Het Onze Lieve Vrouwe Gasthuis in Amsterdam, Medisch Spectrum Twente in Enschede en het Martini Ziekenhuis in Groningen sluiten in 2014 aan. De Santeon-ziekenhuizen verwachten dat ‘Zorg voor Uitkomst’ de landelijke standaard wordt en dat meer ziekenhuizen aansluiten. De komende jaren worden telkens recente gegevens aan de berekening van de indicatoren toegevoegd, zodat de ontwikkelingen over de jaren zichtbaar worden.

Symposium zorg voor uitkomst

Bij het opstellen van de uitkomstindicatoren werken de ziekenhuizen nauw samen met een klankbordgroep met vertegenwoordigers van patiënten, verzekeraars en overheden. Ook is er overleg met de wetenschappelijke artsenverenigingen. Het totstandkomingsproces en de indicatoren werden bovendien beoordeeld door een internationale wetenschappelijke adviesraad voor inhoudelijke en methodische toetsing (Value Based Health Care). Zorgverzekeraar Achmea is actief betrokken bij de ontwikkeling van uitkomstindicatoren voor longkanker. De indicatoren worden gepresenteerd op het symposium Zorg voor Uitkomst op 7 februari in het St. Antonius Ziekenhuis Utrecht en alle gegevens zijn daarna in te zien op de Santeon website www.zorgvooruitkomst.nl en op de websites van de deelnemende ziekenhuizen.