De kern van de wetswijziging is de inperking van de vrije artsenkeuze. Dat geeft zorgverzekeraars de ruimte om hun verzekerden met een naturapolis alleen nog te sturen naar gecontracteerde zorgaanbieders. Nu is het nog zo dat als verzekerden naar een niet-gecontracteerde zorgaanbieder gaan, ze minimaal circa zeventig procent van de factuur vergoed krijgen. Ook al is dat in de ogen van de verzekeraar geen doelmatige zorg. Verzekeraars zien dit, net als de minister, als een lek in het zorgstelsel. Met de wetswijziging dicht Schippers dit lek. Als verzekerden toch nog naar niet-gecontracteerde zorgaanbieders gaan, dan hoeven zorgverzekeraars dat niet meer te vergoeden. Zorgverzekeraars zeggen aanpassing van artikel 13 nodig te hebben om de afspraken in het hoofdlijnenakkoord uit te voeren.

Praktijkvariatie

In het Kamerdebat willen SP, GroenLinks en CDA weten hoe deze wetswijziging tot 1 miljard euro aan besparingen leidt. Schippers verwijst daarvoor naar het hoofdlijnenakkoord. Zorgverzekeraars hebben aangegeven dat als zij meer ruimte krijgen voor selectieve zorginkoop, zij 1 miljard euro kunnen besparen. Niet per jaar, maar opgeteld tot en met 2017. Het bedrag is gebaseerd op volumedaling. Het idee is dat verzekeraars geen ondoelmatige en te dure zorg meer inkopen. Ze zullen zorgaanbieders aanspreken op praktijkvariatie en zo de verspilling uit het stelsel persen. Ze zullen hun verzekerden sturen naar ziekenhuizen die aantoonbaar minder heropnames hebben. Schippers gaat in de gaten houden of verzekeraars hun selectieve zorginkoop waarmaken. Ze laat de Nederlandse Zorgautoriteit een inkoopscan maken. Die moet controleren wat verzekeraars precies inkopen en of het zorgaanbod voldoende divers is.

Dat de wetswijziging de keuzevrijheid de nek omdraait, is volgens Schippers een spookbeeld. Verzekerden kunnen kiezen uit de zorgaanbieders die hun verzekeraar heeft gecontracteerd. Als ze dat niet bevalt, kunnen ze een restitutiepolis nemen of switchen van verzekeraar. Dat chronisch zieken dat niet kunnen, zoals Renske Leijten van de SP stelt, is volgens Schippers onzin.

Verbod op verticale integratie

De wetswijziging verbiedt ook verticale integratie. Zorgverzekeraars mogen geen eigenaar zijn van zorgaanbieders. Schippers’ belangrijkste argument daarvoor is dat dit het vertrouwen van verzekerden in verzekeraars ondermijnt. ‘Als verzekeraars verwijzen naar een zorgaanbieder, dan moeten verzekerden erop kunnen vertrouwen dat verzekeraars puur handelen in het belang van verzekerden en niet omdat zorgverzekeraars een financieel belang hebben in een zorgaanbieder.’ Het verbod is tijdelijk; het geldt voor vijf jaar. Voor bestaande gevallen heeft het verbod geen gevolgen, want die zijn volgens de minister niet ongedaan te maken. Niet dat verticale integratie veel voorkomt. Menzis heeft belangen in huisartsen en DSW bezit enkele apotheken.

Schippers had zich van tevoren verzekerd van een Kamermeerderheid. Ze heeft de steun van coalitiepartijen VVD en PvdA en oppositiepartijen D66, ChristenUnie en SGP voor haar plan. SP, PVV en GroenLinks vinden dat de vrije artsenkeuze wordt aangetast.