Artikel bewaren

U heeft een account nodig om artikelen in uw profiel op te slaan

Login of Maak een account aan
Reacties0

Stewardessen Martine en Denise gaan wél werken in de zorg

‘Hé, stewardessje!’, roepen bewoners van een verpleeghuis in Arnhem met een gulle lach als ze Denise Visser zien. Zij zwaait dan vriendelijk terug: ‘Ik vind dit zo’n dankbaar werk. Je helpt mensen. Je maakt een praatje, je dolt met elkaar. Ik ben gelukkig!’
Klm Medewerker Denise Visser
Voormalig KLM-stewardess Denise Visser: ‘Een baan in de zorg past goed bij me.’ Foto: Cor Salverius Fotografie

Denise Visser is een van de duizenden stewardessen en stewards van de KLM die door de coronacrisis maandenlang thuis duimen zaten te draaien. Er wordt nog nauwelijks gevlogen. De toekomst is zo onzeker dat ze in de zomer instemde met een aanbod van de vliegmaatschappij een opleidingstraject te volgen voor een baan in de zorg.

Overstap naar de zorg

Ze was een van de weinige stewardessen die overstapte naar de zorg. Ondanks veel begeleiding van ActiZ en KLM, workshops, promoties, baangarantie, looncompensatie en het dreigende ontslag, hebben slechts 35 van de 10.000 stewardessen gekozen voor een toekomst in de zorg. Het afscheid is moeilijk voor Visser (36). Ze was dertien jaar stewardess: ‘Ik ben overal geweest. Ik kijk met een heel goed gevoel terug op die tijd: de collegialiteit, het contact met mensen. Bij zo’n geweldig bedrijf als KLM.’

Nadenken over toekomst

‘Ik zat vanaf maart thuis’, vertelt Visser. ‘En dat vind ik niet fijn. Ik ging nadenken over mijn toekomst en verdiepte me in de zorg. Ik heb al eens vrijwilligerswerk gedaan in de zorg. Toen kwam de KLM met dit aanbod. Precies op het goede moment. Een baan in de zorg past goed bij me. Ik denk dat het werk van een stewardess heel erg lijkt op dat van de zorg.’

Een stewardess of steward moet gastvrij zijn, tegen stress kunnen, sociaal zijn en snel creatieve oplossingen bedenken. ‘Deze eigenschappen moet je ook hebben in een ziekenhuis, of in mijn geval in een verpleeghuis’, denkt Visser. Ze is daar nu ondersteunend zorgverlener. Dat niveau is voor mensen die zonder ervaring en zonder opleiding in de ouderenzorg willen werken. ‘Ik vind het heel leuk om met mensen om te gaan. Het grote verschil met het werk aan boord is dat je niet even iemand een paar minuten ziet of spreekt, maar dat je écht een band opbouwt met de bewoners.’

Onzekerheid over toekomst

Ook Martine Kapsenberg (58) besloot over te stappen naar de zorg. ‘Ik was 35 jaar stewardess. Mijn leven was KLM. Dat is iets wat je niet zomaar achterlaat. Stewardess zijn is a way of life. Maar de onzekerheid en stress over mijn toekomst werden steeds groter. Ik wilde niet werkloos worden, ook al omdat mijn man sinds kort zonder werk zit. Het was een moeilijk besluit. Maar mijn man zei: Maak je geen zorgen Martine. Wat je ook doet: ik blijf altijd van je houden.’

Kapsenberg ziet veel overeenkomsten tussen werken in de zorg en hoog in de lucht. ‘Je bent flexibel, je moet empatisch zijn, servicegericht, sterk en uithoudingsvermogen hebben. Niet benauwd zijn om over te werken of om op onregelmatige tijden een dienst te draaien. Een van de belangrijkste lessen die ik heb geleerd als stewardess is dat je met betrokkenheid zoveel kunt bereiken.’ Wat is haar uiteindelijke doel? ‘Een baan als verpleegkundige op de IC of in een hospice. Ja, dat lijkt me wel wat.’

Eerlijk beeld van de zorg

De stewardessen en stewards hebben nog een lange weg te gaan. Op de twintig introductiedagen – bezocht door 270 cabinemedewerkers – kregen belangstellenden een eerlijk beeld van het werk in de zorg. Dus werd er verteld over het verdriet wat je ziet, de pijn en de dood. Maar ook over de gezelligheid, het plezier en de maatschappelijke noodzaak van nieuwe mensen in de zorg. Ze liepen mee in drie verpleeghuizen in Amsterdam, Harmelen en Haarlem.

‘Daar kregen ze alle benodigde informatie’, vertelt Stijn van de Laar, de projectleider van KLM en ActiZ. ‘Ze kregen te horen welke specialismen er zijn in de ouderenzorg, welke opleidingen, wat de salarissen en de arbeidsvoorwaarden en ze liepen mee met het personeel. Zo zagen ze wat er op een gewone dag gebeurt in een verpleeghuis. Wat voor soort handelingen ze daar doen.’

35 stewardessen kozen voor de zorg

Na een intakegesprek hebben uiteindelijk 35 stewardessen besloten om te kiezen voor een baan in de zorg. Ze volgden in oktober vrijwel allemaal een week lang allerlei onlinetrainingen door vakdocenten via De Nationale Zorgklas. Die werkt samen met het landelijke initiatief ‘Extra handen voor de zorg’ van de brancheorganisaties en het ministerie van VWS. De organisatie koppelt (oud-)zorgmedewerkers aan zorgorganisaties die behoefte hebben aan extra personeel. Want de zorg kan alle hulp hard gebruiken. Er is in 2022 een tekort aan ongeveer 80.000 mensen, waarvan verreweg de meeste nodig zijn in de ouderenzorg.

KLM betaalt de opleiding

Wat het voor stewardessen en stewards extra aantrekkelijk maakt, is dat KLM de opleiding bij de Nationale Zorgklas betaalt en de stageplaatsen regelt. Die stages vinden verspreid over het land plaats. Bovendien legt de vliegmaatschappij enkele honderden euro’s per maand per werknemer bij. Dat moet het gat deels dichten tussen het huidige loon en wat ze straks in de zorg gaan verdienen. Na de onlinetraining begint in de meeste gevallen eind dit jaar een stage van twee maanden. Daarna kunnen de 35 stewards en stewardessen een mbo- of hbo-opleiding volgen voor een functie in de zorg. Dit wordt betaald door de zorgorganisatie waar ze gaan werken. Alles in samenwerking met ActiZ.

Opleiding op twee niveaus

In eerste instantie worden de 35 KLM-overstappers opgeleid op twee niveaus: ondersteunend zorgverlener en begeleidend zorgverlener. De opleiding voor ondersteunend zorgverlener is voor mensen die willen gaan werken in de ouderenzorg, maar geen ervaring hebben. De opleiding tot begeleidend zorgverlener is bedoeld voor mensen die een diploma hebben dat is gerelateerd aan de zorg op mbo-niveau 3-4. Behalve dat diploma moeten ze de afgelopen tien jaar minimaal zes maanden in de zorg hebben gewerkt.

Billen wassen

Ondanks de intensieve begeleiding, de baangarantie en het hogere startsalaris moet Van de Laar constateren dat veel KLM’ers niet hebben toegehapt: ‘Mensen die aanvankelijk geïnteresseerd waren in een baan in de zorg, hadden veel moeite met het intieme van dit werk. Voor een groot deel van hen bleek het wassen van billen een onoverkomelijk bezwaar.’ Dat intieme en intense is anders dan even dat contact met een passagier – iemand die je na een paar uur vliegen nooit meer ziet. Van de Laar: ‘Je rol in de verpleging gaat een paar stappen verder. De relationele service is veel groter in een ouderencentrum. Daar haken veel mensen op af.’

Regelmatiger werkritme

Van de Laar constateert ook dat de 35 stewardessen en stewards die wel de sprong aandurven die uitdaging in de zorg juist aantrekkelijk vinden. Zij vonden die gesprekjes met hun reizigers eigenlijk best vluchtig. Ook het werkritme in de zorg is regelmatiger vergeleken met de onregelmatige diensten in de luchtvaart en de ongemakken van jetlags. ‘Voor sommigen is een baan op fietsafstand een opluchting’, zegt Van de Laar. Maar de doorslag voor de overstap gaf toch wel: ‘In de zorg maak je het verschil.’

Heel sociaal werk

Dus Denise Visser loopt nu met plezier stage in het verpleeghuis vlakbij haar woonplaats Rheden. Ze verzorgt de voeding op de afdeling voor somatische patiënten. Over een paar maanden begint ze aan de mbo-opleiding verpleegkunde van drieënhalf jaar. Daar zal ze zeker nog wel eens terugdenken aan de prachtige reizen naar verre steden, maar ze zegt dat dit werk interessant is: ‘Dat je écht een band opbouwt met mensen. Het is erg sociaal werk. Het is fijn als ze weer tegen me zeggen: ‘Héééé stewardessje!’

Veel mensen nodig in de zorg

Kapsenberg gaat binnenkort op stage. ‘Ik zal veel missen: de onvergetelijke ontbijtjes met mijn collega’s, de vriendschappen, Bali, Thailand, Afrika. Ik neem die herinneringen mee in mijn blauwe hart. Maar ik heb het besluit genomen.’ Ze zegt: ik doe het ene luikje dicht en ik doe een nieuw luikje open: ‘Als ik zie hoeveel mensen er nodig zijn in de zorg. Als ik zie hoe ze met hart en ziel werken. Dat geeft me motivatie. Dan denk ik: hier ben ik op mijn plaats. Nu ben ik hier nodig.’

Lees ook: KLM-stewardessen willen geen billen wassen in de ouderenzorg

Geef uw reactie

Om te kunnen reageren moet u ingelogd zijn. Heeft u nog geen account, maak dan hieronder een account aan. Lees ook de spelregels.