Artikel bewaren

U heeft een account nodig om artikelen in uw profiel op te slaan

Login of Maak een account aan
Reacties1

Veiligheid voor patiënt én personeel

Patiëntveiligheid inspireert zorgverleners vaak meer dan hun eigen veiligheid. Daarom moeten arbo- en kwaliteitscoördinatie samengaan, zoals in AMC en Maasstad Ziekenhuis.
Veiligheid voor patiënt én personeel

Het is hoog tijd dat beide disciplines samen alle registers opentrekken. Al ruim twintig jaar werken arbocoördinatoren en veiligheidskundigen in het kader van de Arbowet aan de veiligheid en gezondheid van medewerkers. Zij richten zich vooral op het voorkomen van ongevallen en het reduceren van risico’s.

Kwaliteitsfunctionarissen zijn vooral bezig met de kwaliteit en doelmatigheid van de zorgprocessen met als doel de patiëntveiligheid, zoals omschreven in de Kwaliteitswet zorginstellingen, te verbeteren. Momenteel liggen er kansen voor beide partijen om van elkaars expertise gebruik te maken, aangezien ziekenhuizen een veiligheidsmanagementsysteem moeten invoeren met als belangrijke onderdelen incidentregistratie en -onderzoek, risico-inventarisaties en veiligheidscultuur.

Programma van eisen

Veel kwaliteitsfunctionarissen in ziekenhuizen zijn op zoek naar software voor het ondersteunen van de incidentmeldingen. Om zo compleet mogelijk te zijn, worden uitgebreide programma’s van eisen opgesteld, met als resultaat een duur en complex systeem, waarvan uiteindelijk veel mogelijkheden ongebruikt blijven. Veiligheidskundigen en arbofunctionarissen hebben vaak al veel ervaring opgedaan met het registreren, analyseren en rapporteren van incidenten. Zij kunnen dus prima helpen bij het opstellen van een programma van eisen, het maken van een goede keuze en het inrichten van het systeem. Dit zou kunnen leiden tot één systeem waarmee naast de patiëntgerelateerde meldingen ook de arbomeldingen gedaan kunnen worden.

De handen ineen

Het is lastig om mensen te interesseren voor bijeenkomsten over arbeidsomstandigheden. Met de gedachte ‘Wat goed is voor de patiënt, is ook goed voor de medewerker’, hebben de Arbogroep en de afdeling Kwaliteit en Procesinnovatie van het AMC de handen ineen geslagen en samen een symposium georganiseerd. Van beide vakgebieden werden enkele thema’s uitgediept. Resultaat was een zeer druk bezochte en goed gewaardeerde bijeenkomst met deelnemers en sprekers uit alle lagen van de organisatie.

Meer draagvlak

Teamleiders en afdelingshoofden zijn verantwoordelijk voor zowel de veiligheid van patiënten als die van medewerkers. In het Maasstad Ziekenhuis (voorheen MCRZ) is gekozen voor een gecombineerde en gelijktijdige aanpak bij het in kaart brengen van risico’s. Dankzij deze aanpak zijn afdelingen minder tijd kwijt met het invullen van vragenlijsten of het bijwonen van workshops. Ook resulteert deze werkwijze in één plan van aanpak in plaats van twee losse plannen die begroot, uitgevoerd en bewaakt moeten worden. Een ander voordeel is dat het draagvlak bij medewerkers en management merkbaar is toegenomen.

Aansluiting zoeken

Voor arbofunctionarissen zijn de medisch specialisten altijd een moeilijk te benaderen groep geweest, waardoor bijvoorbeeld veiligheid en gezondheid op de OK’s sterk achtergebleven is. De patiëntveiligheid (het werkterrein van de kwaliteitsfunctionaris) ligt veel dichter bij de belevingswereld van de specialist. Vanuit deze insteek worden er nu in de OK’s al veel verbeteringen ingezet, vaak door of via de kwaliteitsfunctionaris als trekker van het VMS. Voor de arbofunctionarissen is het van belang hier bij aan te sluiten, zodat naast keuring van apparatuur of hulpverlening bij calamiteiten ook zaken als blootstelling aan narcosegassen of diathermiegassen (chirurgische rook) kunnen worden aangepakt.

Hoge werkdruk

Het is duidelijk dat de belangen van patiëntveiligheid en arbeidsomstandigheden dicht bij elkaar liggen. In beide gevallen moeten incidenten worden gemeld en onderzocht, en moeten risico’s in kaart gebracht worden en gereduceerd. Zowel de arbo- als de kwaliteitsfunctionaris stuit hierbij op de hoge werkdruk en gebrek aan tijd in de zorg, onvoldoende of ontbrekende budgetten, beperkte meldingsbereidheid van de medewerkers en soms gebrek aan daadkrachtig bestuur, discipline en toezicht, waardoor (software)systemen en uniforme werkwijzen niet of nauwelijks kunnen worden ingevoerd.

Slimmere keuzes

Om op dit moeilijke werkterrein structurele successen te kunnen vieren, zullen arbo- en kwaliteitsfunctionarissen alle registers moeten opentrekken. Hier ligt misschien wel de grootste noodzaak voor nauwe samenwerking. Slimmere keuzes van instrumenten en registraties, extra ingangen en contacten binnen én buiten het ziekenhuis, een krachtiger geluid als het gaat om kwaliteit en veiligheid, en het gevoel dat je er niet alleen voor staat; het zijn deze details die uiteindelijk de veiligheid van medewerker én patiënt verbeteren.

Maikel Vennix, veiligheidskundige en adviseur patiëntveiligheid bij RPS Advies in Delft

1 REACTIE

Geef uw reactie

Om te kunnen reageren moet u ingelogd zijn. Heeft u nog geen account, maak dan hieronder een account aan. Lees ook de spelregels.