De beroepsorganisatie heeft de meldactie georganiseerd op de ‘Actiedag wijkverpleging: meer zorg, minder papier’ op 20 november 2017. In totaal hebben 3.836 verpleegkundigen en verzorgenden de enquête van V&VN ingevuld. De enquête, die nog niet openbaar is, is in het bezit van Zorgvisie. Onderzoekers van de VU hebben de enquête geanalyseerd.

Onzinnig papierwerk

Van de respondenten geeft 39 procent aan dat ze meer dan 30 procent van hun (werk)tijd kwijt zijn aan registratie. Lang niet alle tijd die ze aan registratie besteden, beschouwen verpleegkundigen en verzorgenden als nuttig. Gemiddeld geeft bijna 25 procent van hen aan dat 10 procent van alle tijd die ze besteden aan registratie nuttig is voor patiënten. V&VN spreekt met opzet over (werk)tijd, omdat een groot aantal verpleegkundigen aangeeft de registratie en administratie in eigen tijd te doen.

Wijkverpleging klaagt het meest

Opvallend is dat het grootste aantal respondenten werkzaam is in de wijkverpleging: 35 procent van het totaal. Bovenaan in hun top zes van ergernissen staat de zogeheten ‘5-minutenregistratie’. Veel wijkverpleegkundigen zijn verplicht om al hun activiteiten op 5 minuten nauwkeurig te verantwoorden. Dat geldt zowel voor de zorg die ze verlenen als voor overleggen die ze voeren. Op nummer twee staat het dubbel registreren van dezelfde informatie in verschillende documenten of systemen. De derde ergernis is de noodzaak om continu de indicatie voor zorg aan te passen, ook bij minimale veranderingen in de zorgverlening. Het dagelijks afvinken van de geleverde basiszorg staat op nummer vier. Vragen om de handtekening van cliënten bij iedere wijziging in de zorgvraag is het vijfde punt. Als laatste noemen de wijkverpleegkundigen de halfjaarlijkse evaluaties van zorg, die standaard gedaan moeten worden.

Professionele autonomie wijkverpleegkundige

Het hele systeem van registreren en verantwoorden staat op gespannen voet met de professionele autonomie van wijkverpleegkundigen, vindt Marjolein Zilverentant, voorzitter van de vakgroep Wijkverpleegkundigen bij V&VN. ‘We moeten alles verantwoorden, ook elk telefoongesprek met de huisartsen of overleg met collega’s. Het hele systeem is gebouwd op wantrouwen. Steeds maar weer die handtekening zetten. Elk halfjaar moeten we zinloze risico-inventarisaties doen naar het risico op ondervoeding, vallen, medicatie en de arbo-check. Die controles zijn niet bij alle cliënten nodig of zinvol. De werkgever wil dat je kwartaalrapportages op orde zijn. Wij zijn geen boekhouders. Als we “nee” moeten zeggen tegen patiënten die thuis willen sterven en prioriteit geven aan deze registratiegekte, dan klopt er iets niet. Ik vind het prima om me te verantwoorden over wat ik doe. Maar dan wil ik me verantwoorden op het effect van behandelen. Leidt dat tot gezondheidswinst? Niet op de minuut af hoeveel zorg ik lever.’

Schrapsessies VvAA

V&VN heeft de resultaten van de enquête ingebracht bij de schrapsessies van diverse beroepsgroepen onder de paraplu van artsenorganisatie VvAA. Wijkverpleegkundigen, apothekers, psychiaters, medisch specialisten en fysiotherapeuten kwamen deze week bijeen om in kaart te brengen van welke regels ze het meeste last hebben. ‘Je moet regels snappen of schrappen’, zei minister Hugo de Jonge, die op 30 januari polshoogte kwam nemen bij ‘Ontregel de zorg’. ‘En als je een regel schrapt, moet je er ook echt mee kappen.’ In maart moeten de schrapsessies uitmonden in een concreet actieplan, waarin staat welke regels weg kunnen.