De verslavingszorg kan via preventie een forse bijdrage leveren aan het terugdringen van het gebruik van alcohol en drugs. Tegelijkertijd constateert GGZ Nederland, waaronder ook de verslavingszorginstellingen vallen, dat preventie door de decentralisaties tussen wal en schip valt. Gemeenten hebben hun handen vol aan de nieuwe zorgtaken. Vaak brengen zij preventie onder bij de nieuwe sociale wijkteams, maar in de praktijk blijkt dat die daar nog nauwelijks aan toekomen.

Amper mee bezig
Verslavingszorginstellingen hebben al regelmatig gesignaleerd dat gemeenten preventie van alcohol- en drugsgebruik veel te weinig prioriteit geven. Uit recent onderzoek van het Trimbos instituut bleek ook dat sociale wijkteams weliswaar een veelbelovende setting zijn om verslavingspreventie een impuls te geven, maar dat zij daar nog amper mee bezig zijn. Ze zijn zich nog onvoldoende bewust van verslavingsproblematiek in de wijk en ze signaleren het middelengebruik niet optimaal. Ook hebben de meeste sociale wijkteams nog geen contact met preventiewerkers.

Voorlichting uitbreiden
In de ‘Beleidsvisie Drugspreventie’ uit staatssecretaris Martin van Rijn van VWS zijn zorgen over het toegenomen drugsgebruik onder jongeren. Met name XTC is populair. ‘Zij lopen daarmee grote risico’s’, schrijft Van Rijn. ‘Drugs kunnen levensgevaarlijk zijn, zeker in de sterke dosering die nu vaak voortkomt. Deze normalisering van drugsgebruik tijdens het uitgaan wil ik ter discussie stellen.’ Van Rijn wil onder andere meer inzetten op voorlichting aan en door ouders, scholen en het uitgaansleven. Ook breidt hij de capaciteit uit van het Drugs Informatie en Monitoring Systeem (DIMS).

Basispakket Preventie
Van Rijn constateert in zijn brief verder dat gemeenten meer kunnen doen aan preventie van verslaving. Hij wijst daartoe op het ‘Basispakket preventie’ dat is ontwikkeld door het Netwerk Verslavingszorg. GGZ Nederland toont zich in haar brief verheugd met de steun van de staatssecretaris, maar tekent daarbij aan dat financiële steun onontbeerlijk is om het basispakket binnen gemeenten uit te kunnen voeren. Tegelijkertijd vraagt de sector zich af hoe Van Rijn de gemeenten daadwerkelijk gaat aansporen meer gebruik te gaan maken van preventieve activiteiten. De beleidsvrijheid die gemeenten hebben, heeft tot nu toe niet geleid tot veel inzet van preventie. Daarmee constateert GGZ Nederland in haar brief dat ‘(…)een visie alleen niet automatisch leidt tot veranderingen in de praktijk.’