Artikel bewaren

U heeft een account nodig om artikelen in uw profiel op te slaan

Login of Maak een account aan
Reacties0

Wereldkampioen prostaatkankerzorg zit in Hamburg

Bart Kiers schrijft zowel over cure als care. Zijn aandachtsvelden zijn de ziekenhuizen, medisch specialisten, wijkverpleging en ouderenzorg.
[Executive] Dat superspecialisatie leidt tot veel betere uitkomsten, bewijzen de tien urologen van de Martini-Klinik in Hamburg. Zij doen 2200 operaties per jaar en behalen aantoonbaar betere resultaten dan waar ook ter wereld.
<p>Foto: Martini-Klinik</p>
Foto: Martini-Klinik

In amper tien jaar tijd is het gespecialiseerde prostaatkankercentrum uitgegroeid tot de beste van Duitsland. De medische uitkomsten zijn beter dan waar dan ook én de patiënten zijn zeer tevreden. De Martini-Klinik, voor honderd procent in handen van het academische ziekenhuis van Hamburg, is het bewijs dat superspecialisatie leidt tot veel betere uitkomsten. ‘Maar alleen als dat gepaard gaat met een kwaliteitsverbeteringssysteem’, zegt medisch directeur Markus Graefen.

2200 operaties per jaar

De urologen van de Martini-Klinik zien jaarlijks 5000 patiënten en het team doet 2200 operaties per jaar. Dat is aanzienlijk meer dan wereldtoppers als Mayo Clinics (1600 operaties) of John Hopkins Hospital (1400 operaties). Elke uroloog doet in Hamburg vier tot acht operaties per week. Superspecialisatie is het toverwoord, legt Graefen uit. ‘Onze medische zorg is top, omdat we elk onderdeel van het medische proces kunnen optimaliseren. Vroeger deed ik ook andere zaken, zoals nieroperaties of nierstenen verwijderen. Maar als je van alles een beetje doet, word je nooit ergens heel erg goed in.’

Een voorbeeld. De klinisch patholoog doet tijdens de operatie van een patiënt onderzoek naar het weefsel. Binnen 45 minuten is bekend of de cellen kanker bevatten. Die informatie krijgt de opererende uroloog nog tijdens de operatie. Dat levert enorme kwaliteitswinst op. Zonder die informatie is de medische beslissing over weefsel verwijderen volgens Graefen een inschatting of eigenlijk een gok, met mogelijk grote gevolgen. Onnodig weefsel weghalen leidt tot verlies van kwaliteit van leven. Maar weefsel laten zitten met kankercellen maakt een extra operatie noodzakelijk of een kostbaar traject van bestraling.

Kwaliteitsverbetering

Zeer hoogvolumezorg leidt dus tot betere uitkomsten. Maar dat lukt alleen als het hand in hand gaat met een systeem van kwaliteitsverbetering. De urologen hebben een database waarmee ze iedere patiënt te volgen. Er staat in met welke klachten hij zich heeft gemeld, welke ingrepen zijn gedaan en wat de uitkomsten waren. Ook is feedback van de patiënt opgenomen.

Het Hamburgse systeem kent verschillende dimensies van kwaliteit. Er zijn uitkomstenindicatoren voor aantallen patiënten met complicaties, de hoeveelheid bloedverlies, de mate van continentie en behoud van potentie. Een speciaal team van zeven medewerkers houdt de dataregistraties bij per uroloog. Eens in de zes maanden steken de urologen de koppen bij elkaar om de data te bekijken. Ze analyseren samen statistisch significante afwijkingen.

Zo behaalde een van de jongste urologen opmerkelijk betere resultaten dan zijn meer ervaren collega’s. Van zijn patiënten werd 10 procent minder incontinent. Nadere analyse leerde dat zijn patiëntenpopulatie niet afweek. Zijn patiënten waren niet jonger of gezonder. Hij deed dus iets beter, maar wat? De andere urologen keken mee met zijn operaties en ontdekten dat hij een handeling net iets anders deed. Vervolgens besloot de hele vakgroep zijn werkwijze te verheffen tot de standaard. De hele groep wist vervolgens dezelfde goede uitkomsten te behalen.

Gevestigde belangen

Superspecialisatie in de rest van het land zou de Duitse prostaatkankerzorg op een hoger niveau tillen. Vijf à zes vergelijkbare klinieken zouden voldoende zijn voor heel Duitsland. Gevestigde belangen houden die ontwikkeling echter tegen. Dus blijven urologen van alles een beetje doen, met middelmatige kwaliteit als gevolg, aldus Graefen. Vanuit het buitenland is er wel belangstelling. Een Noors ziekenhuis dat zelf te weinig prostaatoperaties doet, stuurt zijn patiënten naar Hamburg. In Engeland heeft de National Health Service Londen in de negen ziekenhuizen die prostaatkanker deden centralisatie afgedwongen. Met enorme kwaliteitswinst als resultaat, net als in Hamburg. Nederlandse patiënten hebben de weg naar Hamburg nog niet gevonden, maar hoe lang zal dat nog duren?

Markus Graefen komt naar Nederland

Benieuwd naar het verhaal van Markus Graefen? De medisch-directeur van de Marini-Klinik is een van de sprekers op het Zorgvisie Executive seminar Van kwaliteitstransparantie naar kwaliteitsverbetering, dat op 3 juni in Bunnik plaatsvindt.
In Zorgvisie Magazine nr. 5 dat op 24 april verschijnt, staat een uitgebreid artikel over de Martini-Klinik.

Geef uw reactie

Om te kunnen reageren moet u ingelogd zijn. Heeft u nog geen account, maak dan hieronder een account aan. Lees ook de spelregels.