Artikel bewaren

U heeft een account nodig om artikelen in uw profiel op te slaan

Login of Maak een account aan
Reacties0

Ziekenhuissterfte daalt, aantal doden niet

Bart Kiers schrijft zowel over cure als care. Zijn aandachtsvelden zijn de ziekenhuizen, medisch specialisten, wijkverpleging en ouderenzorg.
[Executive] De gewogen ziekenhuissterfte HSMR daalt, maar dat betekent niet dat er minder mensen doodgaan. De daling is te danken aan betere registratie en sneller ontslag van patiënten.
Ziekenhuissterfte daalt
Foto: ANP Lex van Lieshout

Het CBS meldde 9 februari een daling in de ziekenhuissterfte van 2007-2012 gebaseerd op de daling van de Hospital Standardized Mortality Ratio (HSMR). Betekent deze daling van de HSMR dat de kwaliteit van zorg verbeterd is, of sterven er slechts minder mensen in het ziekenhuis?

Om deze vraag te beantwoorden heeft Berenschot de HSMR-gegevens van het CBS van 2007-2012 geanalyseerd en gevisualiseerd in de figuur op deze pagina. Het HSMR-model meet de gestandaardiseerde ziekenhuissterfte door te corrigeren voor factoren die ziekenhuissterfte beïnvloeden, maar buiten de invloed van het ziekenhuis liggen. Denk daarbij aan leeftijd, comorbiditeit en ernst van de aandoening. De figuur geeft de HSMR weer per jaar, waarbij de gemiddelde HSMR over 2007-2012 is gesteld op 100. Op basis van deze gegevens is te zien dat de HSMR gedaald is van 20,8 procent boven het gemiddelde van 2007-2012 in 2007, naar 18,5 procent onder het gemiddelde in 2012.

Kwaliteit van zorg

Een veel genoemde verklaring voor de daling van de HSMR is een toename in de kwaliteit van zorg en daarmee een daling in de ziekenhuisgerelateerde sterfgevallen. Analyse van de gegevens van het CBS en HSMR.nl (2010) laat zien dat een groot deel van de sterfte in Nederland plaatsvindt in ziekenhuizen (32,4 procent). Daardoor zou je verwachten dat een daling in de HSMR gepaard gaat met een gelijksoortige trend in de algemene sterftecijfers geregistreerd door CBS. Uit de analyse blijkt echter dat dit niet het geval is.

Een andere voor de hand liggende verklaring is een verschuiving van overlijden in het ziekenhuis naar overlijden in huis of in een andere instelling zoals een hospice. Uit onderzoek van het Erasmus Medisch Centrum (Pouw, et al. 2013) bleek dat er een verband is tussen een lagere HSMR en een hogere sterfte 30 dagen na ontslag. Daarnaast vonden de onderzoekers een verband tussen een lagere HSMR en een kortere ligduur. Dit impliceert dat de daling in de HSMR (deels) kan zijn veroorzaakt door een verandering in het ontslagbeleid die heeft geleid tot een kortere ligduur. Deze is in 2007-2012 gedaald van 6,3 naar 5,3 dagen, waardoor mogelijk een hoger aantal sterfgevallen na ontslag uit het ziekenhuis plaatsvindt.

Verbeterde registratie

Naast een toename in de kwaliteit van zorg of de verandering in het ontslagbeleid wordt de daling in de HSMR ook verklaard door verbeterde registratie. Een onderzoek van het CBS (Israëls, et al. 2013) wijst uit dat de registratie van comorbiditeit in deze periode is toegenomen. Gezien comorbiditeit een belangrijke factor is in het HSMR-model, leidt verbeterde registratie hiervan tot een lagere HSMR. Dit zegt echter niets over verandering in de werkelijke ziekenhuissterfte, maar alleen over de verandering in accuraatheid van de HSMR.

De daling van de HSMR van 2007-2012 duidt volgens ons dus niet vanzelfsprekend op een daadwerkelijk afname in ziekenhuisgerelateerde sterfte (en daarmee op in een toename van kwaliteit van zorg). Het weerspiegelt eerder de verschuiving van overlijden in het ziekenhuis naar overlijden thuis of in een andere instelling, dan wel een verbeterde registratie van comorbiditeit.  (Carlijn Koopal, adviseur Berenschot)

Geef uw reactie

Om te kunnen reageren moet u ingelogd zijn. Heeft u nog geen account, maak dan hieronder een account aan. Lees ook de spelregels.