De opmerking ‘wekt een verkeerde indruk en kan voor misverstanden zorgen’, zegt de ACM. ACM spreekt van een ‘leermoment’.

‘Prijsstijgingen’

Afgelopen dinsdag publiceerde de ACM het rapport Prijs- en volume-effecten van ziekenhuisfusies 2007-2014. Daarin zijn de prijzen onderzocht van twaalf gefuseerde ziekenhuizen. Het bijgevoegde persbericht vermeldt als belangrijkste conclusie dat de prijs van fusieziekenhuizen relatief stijgt ten opzichte van de prijs van niet gefuseerde ziekenhuizen. Bij nadere bestudering van het rapport blijkt dat de drie genoemde ziekenhuiscombinaties pas na de onderzoeksperiode zijn gefuseerd. De conclusie van de ACM dat hun prijzen na de fusie bovengemiddeld lijken te zijn gestegen, kan op basis van deze resultaten dus niet worden getrokken. Twee van de drie ziekenhuizen onderbouwen bovendien aan Zorgvisie dat zij zich wel degelijk aan het prijsplafond hebben gehouden.

Prijsplafond

Orbis-Atrium (nu Zuyderland Ziekenhuis), Elisabeth-TweeSteden Ziekenhuis, en Kennemer-Spaarne (nu Spaarne Gasthuis) hebben zichzelf vrijwillig een prijsplafond opgelegd. Dat is afgesproken toen zij van de NMa (de voorloper van de ACM) toestemming kregen te fuseren. Zij kregen alle drie hun toestemming op 2 november 2012. De data waarop de fusies daadwerkelijk tot stand zijn gekomen, zijn respectievelijk 1 januari 2015, augustus 2013 en maart 2015.

Spaarne Gasthuis

Het Spaarne Gasthuis laat in een reactie op het recente ACM-onderzoek weten: ‘Het rapport van de ACM gaat over de periode 2007-2014. Het Kennemer Gasthuis en het Spaarne Ziekenhuis zijn pas in maart 2015 gefuseerd. Als Spaarne Gasthuis hebben we ons gehouden aan het – aan de fusievergunning verbonden – prijsplafond. De ACM heeft dit in mei 2017 schriftelijk aan ons bevestigd.’

Elisabeth-TweeSteden Ziekenhuis

Het Elisabeth-TweeSteden Ziekenhuis (ETZ) zegt desgevraagd: ‘De prijsafspraken met de zorgverzekeraars over 2013 zijn door de ziekenhuizen (St. Elisabeth en TweeSteden) afzonderlijk gemaakt in 2012. Deze vallen hier dus buiten en kunnen niet als fusieprijzen worden gezien. Uit het rapport blijkt dat ze deze prijzen wel hebben meegenomen. Met de NZa is afgesproken dat onze fusieprijzen in het vrije segment niet meer mogen stijgen dan de door de NZa gepubliceerde indexcijfers. Hierover hebben we ook twee jaar verantwoording afgelegd: prijsstijging NZa index 2014 tov. 2012: 5,13 procent, prijsstijging ETZ 2014 tov 2012: 3,1 procent. Prijsstijging NZa index 2015 tov 2012: 6,34 procent, prijsstijging ETZ 2015 tov 2012: 3,0 procent. Ook het ETZ heeft brieven van de ACM gekregen in 2014 en 2105 waarin staat dat zij zich dat jaar aan het in 2012 afgesproken prijsplafond hebben gehouden. Zorgvisie heeft de brieven ingezien.

Zuyderland heeft meer tijd nodig om te kunnen reageren. Deze reactie volgt later.

Leermoment ACM

De discussie over prijsplafonds roept volgens de ACM vooral vragen op over de wijze waarop de prijsplafonds van de ziekenhuizen destijds zijn vormgegeven. Op de vraag van Zorgvisie of de marktautoriteit destijds  dan een verkeerde afspraak heeft gemaakt, zegt een van de onderzoekers: ‘Dat zou best kunnen. De drie ziekenhuizen hebben zich netjes aan het vrijwillig opgelegde prijsplafond hebben gehouden. Ondanks dat zien we toch prijsstijgingen ten opzichte van de andere, niet gefuseerde ziekenhuizen. Hieruit blijkt dat prijstoezeggingen heel ingewikkeld zijn. Het is op voorhand moeilijk in te schatten hoe de prijzen zich ontwikkelen. Misschien moeten we geen prijstoezeggingen meer maken.’

‘Misverstand’

Verder stelt de ACM: ‘Wij begrijpen dat deze zin uit ons rapport (laatste zin pag. 38) een verkeerde indruk wekt, ondanks de uitgebreide toelichting daarboven over de basis van de toezegging en de elementen waarop de studie is gebaseerd. Om dit misverstand weg te nemen zullen wij de formulering van deze zin aanpassen in ons rapport.’ De ACM zal in het rapport vermelden dat de drie met name genoemde ziekenhuizen zich netjes aan de prijsafspraken hebben gehouden die zijn gemaakt ten tijde van het fusiebesluit.