Dokter Bosman is een ggz-instelling met meer dan 25 vestigingen door heel Nederland. De zorgaanbieder richt zich onder meer op psychische klachten bij mensen met een licht verstandelijke beperking (lvb). Want ook deze groep kampt met psychische klachten en heeft behoefte aan passende hulp. Echter wordt dit niet altijd herkend, en daarom sluiten de behandelingen vaak niet goed aan bij wat mensen met lvb nodig hebben en is het behandelaanbod beperkt. Dokter Bosman biedt de zorg voor psychische klachten bij lvb aan in het reguliere aanbod van haar psychologenpraktijken.

Aanvraag via dbc’s

Janny Beernink-Wissink is gz-psycholoog bij Dokter Bosman. Ze richtte een kenniscentrum op voor psychische klachten bij lvb. Ook ontwikkelde ze een interventie, speciaal voor mensen met depressieve en traumagerelateerde klachten en met lichte verstandelijke beperkingen: Mijn Levensverhaal. Ontdekkingsreis naar mijzelf.

Anders dan andere ggz-instellingen integreert Dokter Bosman de zorg voor psychische klachten bij lvb in het reguliere zorgaanbod. Wat betekent dat precies? Beernink-Wissink: ‘We hebben verschillende teams die kennis hebben over het behandelen van mensen met lvb. Na de aanmelding worden zij doorverwezen, gewoon op een van onze vestigingen. Als het om kinderen gaat, dus jonger dan 18 jaar, dan loopt het via de gemeenten en de beschikkingen of via de huisarts. Deze psychologische zorg is verzekerd door zorgverzekeraars. Er is geen aparte financiering of zorgpolis voor’.

‘Deze mensen zijn behandelbaar’

Beernink-Wissink is er van overtuigd dat mensen met lvb ‘behandelbaar’ zijn, en daarin door zorgprofessionals vaak onderschat worden. Anders dan cognitieve gedragstherapie, de meest gangbare aanpak binnen ggz, werkt Mijn Levensverhaal op basis van narratieve therapie, vertelt Beernink-Wissink: ‘Mensen vertellen hun levensverhaal en leggen dit vast in een werkboek. Het gaat over verhalen uit het verleden, heden en de toekomst. Cognitieve gedragstherapie blijkt namelijk niet altijd goed aan te sluiten op deze doelgroep. Mensen met lvb hebben vaak moeite om emoties en rationaliteit van elkaar te scheiden’.

Wetenschappelijk onderbouwd

Ook ‘bijzonder’ aan de interventie, is dat deze evidence-based is. Veel therapieën of behandelingen voor deze groep zijn namelijk vaak niet wetenschappelijk onderbouwd, legt Beernink-Wissink uit: ‘Voor mensen met lvb worden vaak programma’s en interventies gehanteerd die niet evidence-based zijn. Of programma’s die dat misschien wel in een reguliere setting zijn, maar die een aanpassing vereisen om effectief te zijn voor onze doelgroep’.

Blinde vlek

De groep mensen met lvb wordt nog niet genoeg gezien in de samenleving en in de zorg. Een recent rapport van ministerie van Financiën toont aan dat professionals lvb nog onvoldoende wordt herkend door zorgprofessionals en afgelopen oktober sprak minister Hugo de Jonge nog van een ‘blinde vlek in de samenleving’. Beernink-Wissink beaamt dat deze mensen niet genoeg in het vizier is. ‘Deze groep wordt eigenlijk buitengesloten, wat echt een probleem is. Ik hoop daar met deze interventie verandering in te brengen. Gelukkig is er wel een toenemende belangstelling voor mensen met lvb en psychische klachten, en wordt meer onderzoek gedaan naar mogelijk succesvolle behandelingen’.

Driedaagse scholing

Wat zouden ggz-instellingen kunnen doen om hun behandelingen beter te laten aanslaan mensen met lvb die psychische klachten hebben? ‘Als eerste moeten zorginstellingen zich realiseren dat ook mensen met een laag intelligentieprofiel behandelbaar zijn. Dat is een essentieel gedachtegoed. Dat wij, behandelaren, moeten aansluiten bij wat zij nodig hebben’. Natuurlijk is daar ondersteuning bij nodig, aldus Beernink-Wissink. ‘Daarom heb ik bij Het Levensverhaal ook een driedaagse opleiding ontwikkeld, om behandelaren goed met de interventie te leren werken en kennis te maken met de narratieve therapie. Tijdens de opleidingsdagen hoor ik vaak geluiden zoals ‘ik heb mijn cliënten met lvb onderschat’ en ‘deze groep kan veel meer dan ik dacht’. Ook de accreditatiecommissie die de opleiding heeft beoordeeld had een opmerking op de taligheid van de interventie echter kunnen mensen met lvb en psychische klachten goed profiteren van deze behandeling’.

Ten slotte zijn veel tijd, geduld en veel herhaling randvoorwaarden om de behandeling van psychische klachten bij mensen met lvb te laten slagen, benadrukt de gz-psycholoog.