Een gebrek aan afstemming en samenwerking tussen zorgaanbieders kan tot letsel of overlijden van patiënten leiden. Daarom onderzocht Zegveld de aansluiting van het civiele medische aansprakelijkheidsrecht op situaties waarin gebrekkig samenhangende netwerkzorg wordt verleend. ‘Door gebrekkige samenwerking en afstemming en verantwoordelijkheidsverdeling binnen de keten, worden patiënten van het kastje naar de muur gestuurd.’
Optelsom medische fouten
Momenteel lopen patiënten of nabestaanden door het huidige medische aansprakelijkheidsrecht vaak vast bij het claimen van een schadevergoeding. ‘Als zorgaanbieders kleine steekjes laten vallen, zijn ze afzonderlijk namelijk niet aansprakelijk volgens de wet en kan er geen schadevergoeding worden uitgekeerd’, legt Zegveld uit. ‘Maar de optelsom van fouten in de totale behandeling kan wel tot gezondheidsschade leiden.’
Daarnaast hebben patiënten en zorgaanbieders volgens de onderzoeker geen overzicht op de toedracht, het ontstaan van de schade en de aansprakelijkheid van de zorgaanbieder. Dit kan tot gevolg hebben dat zorgaanbieders niet weten welke partij betrokken is bij een fout. Bovendien weten patiënten niet waar ze na een medische misser moeten aankloppen of stellen ze de verkeerde aanbieder aansprakelijk. ‘Terwijl transmurale samenwerking geen belemmering zou mogen zijn voor de schadevergoeding van de patiënt.’
Netwerkaansprakelijkheid
Om deze gebrekkige samenwerking en afstemming op te lossen, stelt Zegveld voor een netwerkaansprakelijkheid te introduceren in het civiele medische aansprakelijkheidsrecht. ‘Daarbij wordt getoetst of de transmuraal geleverde zorg onder de maat is.’ Zo wordt de expliciete toedeling van aansprakelijkheid aan een van de netwerkpartijen mogelijk.
Volgens Zegveld kunnen zorgaanbieders op diverse manieren invulling geven aan de netwerkaansprakelijkheid. Zo kan een externe partij worden aangewezen die centraal aansprakelijk is voor het zorgnetwerk. Als voorbeeld haalt zij een zorggroepnetwerk aan dat gelden onder de zorgaanbieders verdeelt. ‘Zo’n zorggroep kan kwaliteitseisen stellen aan de zorg en daarmee zorgaanbieders stimuleren om zorg beter op elkaar af te stemmen.’ Ook zouden partijen een centrale speler binnen het zorgnetwerk kunnen aanwijzen als aansprakelijke partij. ‘Een derde optie is hoofdelijke aansprakelijkheid van alle zorgaanbieders in het netwerk; de patiënt kan dan kiezen welke zorgaanbieder hij aanspreekt.’ Daarbij kan de aangesproken zorgaanbieder de schade mogelijk vervolgens intern verhalen op de andere zorgaanbieders in het netwerk.
Professionalisering zorgnetwerk
De netwerkaansprakelijkheid houdt wel een wetswijziging in. ‘Maar als de centrale aansprakelijkheid voor ziekenhuizen in de wet is opgenomen, waarom dan niet de zorgnetwerken?’ Zegveld hoopt met haar onderzoek een discussie onder zorgaanbieders in zorgnetwerken op gang te brengen. ‘Ga met elkaar het gesprek aan. Zo wordt de zorg beter en de samenwerking binnen het netwerk geprofessionaliseerd.’
Charlotte Zegveld promoveert op woensdag 23 mei aan de Tilburg University.