Artikel bewaren

U heeft een account nodig om artikelen in uw profiel op te slaan

Login of Maak een account aan
Reacties6

Gepast zorggebruik

Het begrip ‘gepast gebruik’ is (opnieuw) helemaal in zwang. Iedereen gebruikt het en het staat boven aan de agenda. Je kunt er niet tegen zijn. Dat betekent opletten, want de kans is groot dat iedereen er iets anders onder verstaat. (Foto: Reed/Joris Telders)
Gepast zorggebruik

Om de zoveel tijd worden in de zorgsector begrippen geïntroduceerd die onmiddellijk door iedereen worden omarmd. Vraagsturing was er destijds zo een. Je kunt er moeilijk tegen zijn om de patiënt meer centraal te stellen. Het begrip ‘gepast gebruik’ is de nieuwste. Alhoewel, eigenlijk dateert het begrip al van de jaren negentig van de vorige eeuw toen de zogenoemde commissie-Dunning met een ‘trechter’ kwam die zorg beoordeelde op noodzakelijkheid. Op basis daarvan zou een geneesmiddel of behandeling wel of niet in het pakket moeten komen. Het begrip ‘gepast gebruik’ is nu opnieuw helemaal in zwang. Iedereen gebruikt het en het staat boven aan de agenda. Je kunt er niet tegen zijn. Dat betekent dat het tijd is om goed op te letten, want de kans is groot dat iedereen er iets anders onder verstaat. Voor de een is het een nieuwe manier om de stijgende zorgkosten in toom te houden. Voor de ander is de bedoeling ervan de kwaliteit van behandelingen mee te verhogen of de kwaliteit van leven van patiënten. Voor weer een ander is het een manier om de uitkering van winsten in zorginstellingen tegen te gaan of om verspilling van schaarse middelen te voorkomen. Ondanks de begripsverwarring die dus achter ‘gepast gebruik’ schuilgaat, is het wel grote winst dat het de zorgagenda domineert. De gemene deler is namelijk dat een beroep wordt gedaan op een doelmatig gebruik van middelen door alle betrokkenen bij de zorg.

Overvraging en claimgedrag

Om een gepast gebruik van de zorg te bevorderen moeten we ons realiseren dat de zorg geen product is dat je claimt, neemt en weer weg doet als het niet bevalt. Van patiënten mag dus matiging van zorggebruik en therapietrouw verwacht worden waar dat kan. Overvraging en claimgedrag passen niet bij gepast zorggebruik. Als verdere behandeling volgens de professionele richtlijnen onnodig is, en ook second opinions dat uitwijzen, dan moet de zorgvraag worden afgeremd om verspilling te voorkomen. Een extra betaling is dan heel goed denkbaar. Van hulpverleners mag verwacht worden dat ze zich aan de indicatiediscipline houden. Nu is het aanbod regelmatig meer bepalend voor de te verlenen zorg dan de daadwerkelijke vraag of hulpbehoefte van mensen. Tegelijk moeten patiënten en hulpverleners ervan uit kunnen gaan dat zorg verleend kan worden wanneer deze als noodzakelijk wordt beschouwd. Denk aan de discussie over dure geneesmiddelen.

Andere eisen aan inhoud zorg

Het is van belang dat we ons daarbij de dieperliggende vraag stellen wat de zorg ons waard is, ook bijvoorbeeld voor kleine groepen patiënten of in de laatste levensfase. Medicaliseren leidt daarbij niet altijd tot meer kwaliteit van leven. Waar dat niet het geval is moet naar meer gepaste hulpverlening worden gezocht. Met de SER vind ik dat het voor een toekomstbestendige zorg belangrijk is dat actuele en dringende discussies over de betaalbaarheid van de zorg worden verbonden met een diepe overtuiging dat aan de inhoud van de zorg andere eisen moeten worden gesteld, omdat de zorgbehoefte en de zorgvraag veranderen. Het nieuwe Kwaliteitsinstituut moet daarom vooral geen aanbodgestuurde protocollenfabriek worden, maar juist ook bewezen nieuwe behandelmethoden sneller beoordelen en daarbij de ervaringskennis van patiënten meewegen.

Gerichtheid op kwaliteit van leven

Kortom, gepast gebruik is geen heilige graal. Er kan veel onder worden verstaan. Wat het begrip duidelijk maakt is dat er bewustzijn nodig is van de kosten en kwaliteit, evenals van de schaarste van middelen. Het vraagt om het tegengaan van verspilling, bijvoorbeeld door ongepast gebruik en een gebrek aan indicatiediscipline te sanctioneren. Maar het vraagt ook om een grotere gerichtheid op de kwaliteit van leven. Wat de zorg ons waard is kan dus niet alleen met rekenmodellen worden beargumenteerd. De vraag wat de zorg ons waard is en hoe we daarover gedragen besluiten nemen, is onvermijdelijk. Afgelopen week hield de Stichting Toekomstscenario’s Gezondheidszorg een conferentie waarin die vraag centraal stond. Dat hierover eindelijk de discussie losgekomen is, is noodzaak en vooral winst.

Kim Putters, hoogleraar Zorgbestuur, Erasmus Universiteit Rotterdam en ondervoorzitter van de Eerste Kamer

6 REACTIES

  1. Gepast zorggebruik op het terrein van kosten moet je ook in en bredere context lezen. Je ziet de techniek neemt toe. Ieder ziekenhuis wil het hoogste niveau aan techniek en kennis bereiken. Daarnaast is het aantal nieuwe panden (voor oud) de laatste jaren enorm toegenomen. Al deze kosten zijn onderdeel van het medisch tarief. NL moet durven kiezen tussen High en Low medische zorg en niet overal kan het beste aan medische zorg beschikbaar zijn. De komende jaren is de uitdaging gepast zorggebruik in combinatie met gepast innoveren (niet minder naar veel meer gerichter)

  2. Lees alle reacties
  3. duidelijk verhaal. Wat mij betreft is de uitvoering van het principe van de trechter van Dunning een van de eerste vereisten om tot gepast gebruik te komen. Als onbewezen en onnutte behandelingen niet langer worden verzekerd zal dat zeker tot aanzienlijke besparingen kunnen leiden. Van de bewezen behandelingen moet vervolgens worden vastgesteld in welke omstandigheden die bewezen verbetering geven van de kwaliteit van leven en hoeveel geld we wensen te besteden aan preventieve maatregelen waarvan in een flink aantal gevallen de kosten van een gewonnen levensjaar soms veel groter is dan in de discussie aanvaardbaar wordt geacht voor curatieve zorg.
    Het leven is niet voorspelbaar en als het al voorspelbaar is dan is het maar de vraag of die voorspelling ook consequenties heeft. Denk aan het alcohol gebruik bij jongeren, het toenemende overgewicht, het aantal hardnekkige rokers, de onnodige additieven in ons voedsel etc.
    De politiek zal zich steeds opnieuw richten op financiële aspecten en geen structurele beslissingen nemen omdat dat electoraal niet gunstig is.

  4. In dossier Gepaste Zorg van het ESB staat een bijdrage; 15% van de zorgkosten van een verzekerde worden gemaakt in laatste levensjaar. Een econoom wil nu het taboe op euthanasie bij ouderen doorbreken. Promoten van Euthanasie zal het toepassen ervan doen toenemen. Ouderen zijn gevoelig voor deze promotie is zijn gedachte.
    Ook dat is gepaste zorg. Daar past gepaste zorg weer bij: hoever laten de technocraten het in dit land ontsporen?

  5. In 1948 werd in Engeland de NHS ingevoerd, daarna ging GB bijna failliet aan alle verstrekkingen
    Daarom was Jelle Zijlstra- niet alleneen groot econoom, maar een kenner van de menselijke calculerende geest- een groottegenstander van de WAO en de AWBZ.Zodra iets kollektief is, zijn burgers zich niet bewust van de kosten.

Geef uw reactie

Om te kunnen reageren moet u ingelogd zijn. Heeft u nog geen account, maak dan hieronder een account aan. Lees ook de spelregels.