Artikel bewaren

U heeft een account nodig om artikelen in uw profiel op te slaan

Login of Maak een account aan
Reacties0

‘Financieel gezonde organisatie? Dan snel verduurzamen’

Redacteur Zorgvisie en Skipr.
De duurzaamheidstransitie vraagt een forse investering van de zorgsector. Hoewel duurzaamheid hoger op de agenda komt, moeten zorgbestuurders een tandje bijzetten. En ze kunnen daar niet snel genoeg mee beginnen, want stakeholders voeren de druk op, vertelt Pim Diepstraten, directeur van Finance Ideas.
Pim Diepstraten Finance Ideas

De CO2-ambities in het Klimaatakkoord en de duurzaamheidstransitie vragen een forse investering van de zorgsector. De goede weg is door veel instellingen al ingeslagen, aldus Pim Diepstraten, directeur van Finance Ideas en adviseur van de NZa, VWS en diverse brancheorganisaties. ‘In vergelijking met 2018 zetten meer zorgaanbieders duurzaamheid op de agenda. Ook stippelen zij vastgoedportefeuillebeleid voor de lange termijn uit, bijvoorbeeld via de CO2-routekaarten.’
Ondanks deze positieve ontwikkelingen, gaat het niet snel genoeg. Zo blijkt uit onderzoek van Finance Ideas onder achthonderd Fizi-leden dat slechts een derde van de zorginstellingen duurzaamheidsbeleid geformuleerd heeft of de Green Deal Duurzame Zorg 2.0 ondertekend heeft.

Investeringen onder druk

Werk aan de winkel dus. Maar dat is niet eenvoudig, erkent Diepstraten. ‘Corona heeft duurzaamheid van de prioriteitenlijst gestoten.’ Daar bovenop leiden de ontwikkelingen in de bouw tot een kostenstijging van 20 tot 30 procent. ‘Dat zet duurzaamheidsinvesteringen onder druk en leidt tot af- of uitstel van bouwplannen.’ En dan nog de exploitatie-mindset. ‘Waar duurzaamheid om langetermijndenken vraagt, is de zorg vaak gefocust op de kortetermijnexploitatie.’ De 1 euro van vandaag lijkt belangrijker dan de 2 euro van morgen, waardoor langetermijninvesteringen sneuvelen wanneer ze niet in de kortetermijnexploitatie passen.

En hoe verrassend: het geld groeit zorgbestuurders niet op de rug. ‘Duurzame investeringen zijn grotendeels terug te verdienen, zoals zonnepanelen en isolatie. Maar diverse investeringen zijn niet rendabel.’ En dan is het een kwestie van kiezen tussen de vele projecten die allemaal om aandacht schreeuwen. Voor kleinschalige organisaties of instellingen die worstelen met smalle marges of weinig reserves heeft Diepstraten dan ook begrip. ‘Voor deze categorie is verduurzamen het lastigst. Ik maak mij zorgen of deze groep wel kan meekomen.’ Daarentegen vindt hij dat de verantwoordelijkheid van financieel gezonde organisaties om duurzaamheidsstappen te zetten vele malen hoger is. ‘Zij hebben geen enkel excuus om niet te verduurzamen.’

Niet wachten met verduurzamen

Hoewel de klimaatdoelen van 2030 en 2050 ver weg lijken, adviseert Diepstraten aanbieders zo vroeg mogelijk te beginnen met vergroenen. ‘Het risico voor organisaties die wachten, is dat duurzaamheid op een gegeven moment door wet- en regelgeving wordt afgedwongen.’ En dan sta je als bestuurder 1-0 achter. ‘Verduurzamen vergt immers tijd voor een integrale strategie, besluitvorming, gesprekken met stakeholders en financiering. Daarom is het belangrijk nu al te anticiperen op juridische ontwikkelingen en investeringen te spreiden.’

Die beweging is namelijk al gaande. ‘Los van de nationale en juridische verplichtingen, voeren stakeholders de druk op.’ Zo stellen verschillende gemeenten boven op de reguliere normen al additionele bouweisen. ‘Ook accountants zullen duurzaamheid gaan toetsen als de juridische verplichtingen toenemen.’ Het bank- en beleggingswezen kleurt ook steeds groener. ‘Financiers werken met positieve prikkels, zoals aantrekkelijkere rentevoorwaarden of 100 procent financiering.’ Dat gebeurt bijvoorbeeld via impactleningen. ‘Maar die positieve prikkel kan ook veranderen in het weigeren van niet-duurzame projecten.’ Diepstraten ziet dat zorgkantoren en verzekeraars ook strakker gaan sturen op duurzaamheid. Het leidt volgens hem echter nog niet tot concrete, voordelige afspraken. ‘Denk aan vijf- of tien-jarenafspraken of hogere tarieven. Daarin is nog een mooie rol voor zorgverzekeraars weggelegd.’

Tips investeren in duurzaamheid

Afgezien van de morele verplichting en juridische ontwikkelingen, is duurzaamheid volgens Diepstraten ook ‘heel gaaf’ en zijn er volop mogelijkheden. Onder meer via groenfondsen, impactleningen, partnerships en subsidies. Zo komt er 450 miljoen euro beschikbaar voor een impuls van maatschappelijk vastgoed. Aan zorgbestuurders adviseert de directeur van Finance Ideas om vooral niet de handdoek in de ring te gooien en duurzaamheidsambities te bevriezen door de stijgende energie- en bouwprijzen. ‘Prioriteer, verspreid investeringen of combineer het met andere investeringen in de vastgoedportefeuille. Ga bijvoorbeeld niet allerlei investeringen doen als over drie jaar een renovatie- of nieuwbouwproject op de planning staat.’ Probeer ook vooral niet het wiel zelf uit te vinden, zegt Diepstraten. ‘Kijk naar andere instellingen en sectoren die ontdekt hebben wat wel en niet werkt.’ En doe het niet alleen. ‘Ga met stakeholders zoals woningcorporaties en verzekeraars om tafel om gezamenlijk te investeren.’

Congres Duurzame en Circulaire Zorg

Diepstraten ziet dat er een enorme beweging op gang is gekomen. ‘Het geld wordt steeds groener.’ Maar hoe kunnen zorginstellingen daar vervolgens gebruik van maken? En hoe zorgen zij ervoor dat zij hun duurzaamheidsambities kunnen realiseren, zonder dat de financiële continuïteit in het gedrang komt? Daarover vertelt Diepstraten meer tijdens het Zorgvisie-congres Duurzame en Circulaire Zorg op maandag 13 juni in Utrecht. Aanmelden kan hier >>.

Geef uw reactie

Om te kunnen reageren moet u ingelogd zijn. Heeft u nog geen account, maak dan hieronder een account aan. Lees ook de spelregels.