Lindy Kregting is postdoctoral researcher aan het Radboudumc. Afgelopen maand presenteerde zij haar proefschrift voor het Erasmus MC: Effectiviteit van en opvattingen van vrouwen over het Nederlandse bevolkingsonderzoek borstkanker.

Eén op de zeven vrouwen ontwikkelt borstkanker in haar leven. Hierdoor is borstkanker de meest voorkomende kanker onder vrouwen in Nederland. Eén van de acties om de impact van borstkanker te verminderen, is het Bevolkingsonderzoek Borstkanker. “Dit bevolkingsonderzoek is zeer effectief in het verlagen van de sterfte aan borstkanker en het verhogen van de kwaliteit van leven van borstkankerpatiënten, maar kan nóg beter”, zegt Kregting. Zij onderzocht de effectiviteit van het huidige Bevolkingsonderzoek Borstkanker en de effecten van mogelijke veranderingen tezamen met de opvattingen van vrouwen hierover.

Driejaarlijks programma

Het huidige bevolkingsonderzoek zorgt voor 1300 voorkomen borstkanker sterfgevallen per jaar. Een prachtig resultaat, maar de balans tussen de voordelen, nadelen en kosten zou nóg gunstiger kunnen zijn bij een driejaarlijks programma – in plaats van een tweejaarlijks programma – dat al op jongere leeftijd start. Dat blijkt uit het MISCAN microsimulatiemodel waarmee Kregting verschillende scenario’s van screening doorberekende. “Ik keek onder meer naar leeftijd en interval. En wat bleek? Screenen met een driejarig interval levert meer gezondheidswinst op wanneer vrouwen op hun 44^ste – in plaats van op hun 50^ste – starten met het onderzoek. In het driejarige scenario speur je sommige kankers wellicht in een iets later stadium op, maar dat verlies valt erg mee. De winst zit hem vooral in het starten van onderzoek op jongere leeftijd. Daarbij maak je in dit driejarige model ook minder kosten, want het aantal onderzoeken per week gaat omlaag. Dat betekent dat er minder personeel nodig is.”

Aantrekkelijkere informatiefolders

Een andere bevinding is dat de informatiefolders over het bevolkingsonderzoek verbeterd kunnen worden. Die kunnen volgens Kregting niet alleen aantrekkelijker gemaakt worden, maar ook betere informatie bevatten over de deelname aan meerdere onderzoekrondes. “Vrouwen die de informatiefolder lezen, hebben meer kennis over het bevolkingsonderzoek en kunnen daardoor een meer geïnformeerde keuze maken. Helaas leest niet iedereen de folder even goed. Het zou daarom goed zijn om de folder aantrekkelijker te maken. Daarbij is het van belang om extra informatie toe te voegen over de deelname aan meerdere onderzoekrondes. Van de vrouwen die deelneemt aan de screening neemt immers negentig procent de volgende keer ook weer deel. Een eerste uitnodiging is dan ook vaak bepalend voor toekomstige deelnames. Daarom is het belangrijk om tijdens die eerste kennismaking al goed te informeren over de gevolgen van herhaaldelijke deelname.”

Opvattingen van vrouwen

Ook interessant is het belang van het gebruik van relevante data over kwaliteit van leven op basis van de opvattingen van de vrouwen zelf. “Er wordt lang niet altijd aan vrouwen met borstkanker zelf gevraagd hoe zij de kwaliteit van leven beoordelen. In plaats daarvan wordt het aan de zorgprofessionals gevraagd. Dat geeft een vertekend beeld, want draait om hypothetische scenario’s. In mijn onderzoek keken we naar de normatieve kwaliteit van leven (van de ‘gezonde’ populatie) en dat van borstkankerpatiënten. Die data kwamen tot stand middels vragen aan de kankerpatiënt zelf: hoe voelt u zich? Zo onderzochten wij het realistische effect van screening op de kwaliteit van leven van borstkankerpatiënten, maar ook op de totale (vrouwelijke) bevolking in zijn geheel.”

Continue evaluatie

Tot slot dient het Nederlands Bevolkingsonderzoek Borstkanker volgens Kregting continu geëvalueerd te worden. “Uit mijn studie blijkt dat de balans tussen voor- en nadelen van het Bevolkingsonderzoek Borstkanker op dit moment erg goed is. Dat kan echter veranderen, wanneer er bijvoorbeeld veranderingen in de tijd, context en door nieuwe innovaties plaatsvinden. Daarom is het van belang om kritisch te blijven kijken naar die balans: valt die nog steeds voordelig uit? En zo ja, kan die, dankzij nieuwe innovaties, in de toekomst nóg voordeliger uitvallen?”